Bij het lezen van het bericht dat ik onlangs van Jan Poort ontving, zat ik direct rechtovereind en met open mond achter mijn computer. Hij schreef dat hij tussen 1979 en 2015 wel 18 keer in Berlijn is geweest en in totaal zo’n 2.500 foto’s heeft gemaakt. Of ik interesse had om wat van zijn foto’s te zien en eventueel op mijn blog te publiceren? Nou en of! Zelf kwam ik voor het eerst in 2006 naar Berlijn en heb dus geen idee hoe het ‘Berlijn van toen’ eruit zag. Gelukkig helpen foto’s en verhalen zoals die van Jan Poort me een voorstelling te maken van hoe Berlijn er toen uitzag.

D20_mijn fiets tegen een bord wat vroeger waarschuwde

Het verhaal van Jan Poort

Een van de leukste dingen van bloggen vind ik dat ik in contact kom met jullie, andere mensen die een bijzondere passie of band hebben voor of met Berlijn. Zo kwam ik onlangs via mijn Facebook-pagina in contact met Jan Poort, die in 1979 op 51 jarige leeftijd voor het eerst naar Berlijn kwam, als kampeerder met een tent achterop de fiets. ‘Ik moest echter in Helmstedt op de trein stappen omdat je alleen toestemming kreeg door de DDR te fietsen, als je er in één dag doorheen kwam en niet afweek van de voorgeschreven route. Dat vond ik te riskant’. Mijn interesse was gewekt en ik stelde hem een aantal vragen over zijn reizen naar Berlijn.

Heb je ooit een grensovergang gepasseerd – hoe voelde dat?

Ja, dat heb ik vele malen meegemaakt en was steeds erg spannend. Ik ging op de fiets en ook vele malen met eigen auto. Ik passeerde de grens bijvoorbeeld aan de Transitweg, bij Checkpoint Alpha bij Marienborn en Checkpoint Bravo bij Dreilinden-Drewitz.

D21_Checkpoint Charlie toen alles nog origineel was

Welke grensovergang is je het meest bijgebleven?

Het spannendste moment dat ik heb meegemaakt was toen ik op de terugweg in Potsdam gearresteerd werd in de trein. Ik maakte een foto van het station omdat ik toch nog een foto van de DDR wilde hebben. Maar dat werd als spionage beschouwd. Er stapte daar een groep van de grenspolitie in waarvan er meteen één naar mij toeliep. Ik werd bij mijn bagage en fiets weggehaald, naar een ander deel van de trein gebracht alwaar ik een half uur in een aparte coupé werd verhoord. Ik voelde me als in de Tweede Wereldoorlog, toen ik ook wel enkele keren gearresteerd ben en niet wist wat er met me zou gebeuren. Ik had al meteen mijn filmpje met onvervangbare foto’s uit de camera moeten halen en moest dit afgeven. Dat was het ergste. Ik had er o.a foto’s van de Spandau gevangenis opstaan waar Hess gevangen zat en vele foto’s langs de muur. Ik kwam er uiteindelijk met een boete van 10 Mark van af en kon weer naar mijn bagage terug.

Hoe heb je de bezoeken aan Oost-Berlijn ervaren?

De bezoeken aan Oost-Berlijn ook altijd spannend. Het was alsof je in een andere wereld kwam. Alles werd gewantrouwd aan de grens met gewapende grenspolitie Ik heb beide grenzen voor buitenlanders gebruikt: Checkpoint Charlie als voetganger en S-Bahnhof Friedrichstraße met de S-Bahn. Oost-Berlijn was alsof je in een gevangenis rondliep: je mocht niks. En het was er ongezellig stil. Steeds uitkijken of je wel een foto mocht nemen of in een winkel wel iets vast mocht houden. Zelfbediening bestond niet daar en je moest overal in de rij staan tot je uiteindelijk tot de ontdekking kwam dat er bijna niets was. Je moest verplicht 25 DM opnemen aan de grens en uitgeven in de DDR, maar we wisten ternauwernood waaraan. Geld terug meenemen mocht ook niet. De portemonnee moest je beide keren open maken en kassabonnetjes en tas moesten getoond worden aan de grenspolitie. Alles werd nauwkeurig geteld, opgeschreven en moest uiteraard kloppen. Vooral het buitenlandse geld mocht niet minder zijn want dan had je het misschien gewisseld met een DDR-burger. We hebben toch nog met kloppend hart wat DM meegenomen als souvenir, verstopt in onze kleding.

E06_Berliner Dom_Palast der Republik (nu afgebroken)

Hoe heb je de val van de Berlijnse Muur beleefd?

Ja, dat was natuurlijk een belevenis toen we dat voor de TV zagen. Zoiets als de maanlanding. Ik wilde er meteen naar toe en heb dat na twee dagen gedaan. Een hotel had ik niet en de campings waren gesloten in de herfst. Ik heb dus in de auto geslapen op de Amerikaanse basis in het Grunewald. Dat vond ik wat veiliger, maar de Amerikanen niet: ik werd betrapt.

Het was een belevenis om al die verrukte Oost-Berlijners te zien winkelen. Ze hadden hun winkelkarretjes vol met bananen en coca cola. Dat was goud voor hen, ze stonden voor banken in de rij voor West-Berlijnse DM en gingen dolgelukkig beladen met boodschappen weer terug. En dan al die gammele, stinkende Trabants die je overal zag.

————–

Ik kreeg de eer om de foto’s van zijn verschillende reizen naar Berlijn te mogen publiceren op mijn blog. De foto’s in dit artikel zijn allemaal gemaakt voor de val van de Berlijnse Muur (1979, 1986 en 1987). Met zijn foto’s en verhalen neemt Jan Poort je mee tijdens zijn bijzondere reizen door Berlijn en de DDR in de jaren ’80. Ik wil Jan via deze week graag nogmaals bedanken dat ik deze bijzondere foto’s uit zijn persoonlijke archief op mijn blog mag publiceren!

Fotoserie: Fietstocht Delft – Berlijn (1979)

A01_onderweg op de fiets naar Berlijn

In 1979 ben ik voor het eerst naar Berlijn gegaan en wel op de fiets. Ik had 40 kg bagage bij me en dit is een foto van onderweg in Duitsland, compleet met shelter, kampeerspullen, kaart enz.

A02_tentje onderweg

Tent onderweg zo maar in een bos in het Teutoburgerwoud, waar ik behoorlijk moest klimmen.

A03_bij Helmstedt op de trein door de DDR

In Helmstedt moest ik op de trein door de DDR. Ik kon wel fietsen door de DDR, maar dan moest ik er in één dag doorheen. Aangezien ik niet wist of ik dat zou halen met die langdurige controles, en dan nog een camping zou moeten zoeken, besloot ik met de trein verder te reizen. Hier staat de fiets met de bagage op het perron te wachten in de beruchte plaats Helmstedt, die regelmatig in het nieuws was door de pesterijen van de Russen, die regelmatig het verkeer hier blokkeerden met allerlei smoesjes. Gelukkig ging het deze keer goed.

A04_Havel met aan de overkant camping Haselhorst

Havel vanaf de Spandauer Citadelle genomen met aan de overkant de camping Haselhorst

A05_in de tent op camping Haselhorst in NW Berlijn

Alles uitgeladen in de bagagehoek van de shelter op de camping in Haselhorst in het noordwesten van Berlijn.

Fotoserie: West-Berlijn, Tiergarten (1979)

B01_Kaiser Wilhelm Gedächtniskirche

De Kaiser Wilhelm Gedächtniskirche is oorspronkelijk gebouwd ter nagedachtenis aan Wilhelm I, in opdracht van zijn zoon Wilhelm II. Omdat het zwaar verwoest is in de Tweede Wereldoorlog, is het nu meer een monument geworden om de verwoesting van Berlijn te gedenken door de bombardementen maar vooral tijdens de slag om Berlijn. Het is een echt Berlijns Wahrzeichen geworden. Er is een kunstzinnige combinatie ontstaan met de nieuwe kerk en de nieuwe toren, die aan weerszijden staan.

B02_Gedächtniskirche nu als symbool voor de bombardmenten

Close-up van de Gedächtniskirche.

B03_Europa Center

Op het plein Breitscheidplatz bij de Gedächtniskirche staat het Europa Center. Vanaf het dak op een hoogte van 103 m heb je een mooi uitzicht op de stad. Binnen is het een winkelcentrum met enkele attractie’s, o.a. een waterklok.

B04_zicht vanaf dak Europa Center op West-Berlijn

Zicht vanaf het Europa Center op West-Berlijn met op de voorgrond de Kaiser Wilhelm Gedächtniskirche, links de Kurfürstendamm. Het geeft een uitzicht op de wijk Charlottenburg, genoemd naar het Schloss Charlottenburg dat in de verte te zien is.

B05_zicht vanaf dak Europa Center op Oost-Berlijn

Zicht vanaf het dak over Zoologischer Garten, Tiergarten en Oost-Berlijn. In het midden in de verte zie je het gebouw van het Springer Verlag. Een van de grootste uitgeverijen was gevestigd vlak aan de grens, vanwaar het echte nieuws op een groot scherm vanuit de DDR gelezen kon worden, zodat ze de leugens in de DDR konden omzeilen. Tot grote ergernis van de DDR uiteraard, die dat weer tegen ging door er een groot flatgebouw voor te bouwen. Verder is de Fernsehturm zichtbaar, met 368 m het hoogste gebouw van Duitsland.

B06_op het dak van Europa Center_logo van Mercedes Benz

Op het dak naast de antennes, het metershoge logo van Mercedes-Benz.

B07_Leierkastenmann in Tauenzienstraße

Een Leierkasten Mann, zoals je hem op diverse toeristische plaatsen aantreft, spelend op zijn kleine orgeltje. Hier op de Tauenzienstrasße met zicht op de Gedächtniskirche.

B08_Kurfürstendam

De Kurfürstendamm is met een lengte van 3,5 km de meest sjieke winkelboulevard in de verdeelde stad. De zwerver op de voorgrond is uiteraard niet zo sjiek Ooit was het de toegangsweg vanuit Berlijn naar het buitenverblijf van de keurvorst, onder Bismarck tot een 53 m brede boulevard gemaakt.

B09_Tiergarten met beelden

Een deel van het grote park Tiergarten met een tijdelijke beelden tentoonstelling.

B10_Congeshalle USA_later ingestort_Haus der Kulturen

De Kongresshalle is door de USA geschonken aan Berlijn. Het was een gedurfd ontwerp met dat overhellende dak van voorgespannen beton. Te gedurfd want het is later ingestort en in 1986 weer opgebouwd. Het is hernoemd naar het Haus der Kulturen der Welt. De bijnaam van het gebouw door de Berlijners er aan gegeven is de “zwangere oester”. Het zijn net Amsterdammers, origineel in bijnamen.

B11_Schloss Bellevue_militair hoofdkwartier Engelse zonen

Schloss Bellevue met een steeds wisselende bestemming al naar gelang de politieke toestand zoals dat veelal gaat in Berlijn. Hier was het militair hoofdkwartier van de Britse bezettingszone. Nu de zetel van Bundespräsident Gauck.

B12_Straße des 17. Juni met Charlottenburger Tor

Straße des 17. Juni met Charlottenburger Tor. De poort werd gebouwd voor de toenmalige stad Charlottenburg in 1907. Later werd het deels afgebroken door Albert Speer voor zijn pronkboulevard en het raakte beschadigd in 1945 bij de slag om Berlijn. De straat is genoemd naar de opstand in de DDR van 1953 die op 17 Juni 1953 bloedig werd neergeslagen door het Rode leger en de Vopo (Volkspolizei). Tot 1,2 miljoen mensen namen deel aan de betogingen in de hele DDR. Er waren 25 (DDR) tot 500 (BRD) doden.

B13_Straße des 17. Juni voor Großer Stern_ongewoon leeg wegens de muur

Straße des 17. Juni vóór de Großer Stern. Ongewoon leeg, want de weg wordt geblokkeerd door de Berlijnse Muur. Nu is het één van de drukste wegen van Berlijn, waar je alleen via tunnels kunt oversteken. De huidige weg met zijn lantaarns is nog een ontwerp van Albert Speer voor zijn nieuwe protserige hoofdstad van het duizendjarige wereld rijk, Germania. Hiervoor was al veel afgebroken (o.a. de trambaan en de Charlottenburger Tor), de weg werd verbreed tot de huidige 85 meter en de Siegesäule werd verplaatst van het plein voor de Reichstag naar halverwege deze Siegesallee.

Fotoserie: West-Berlijn, Spandau (1979)

B14_Zitadelle Spandau

Zitadelle Spandau, een vesting uit de 16e eeuw, geheel door water omgeven. In de tijd van de nazi’s was het Sperrgebiet wegens de ontwikkeling van chemische wapens. Nu is het een museum en ruimte voor tentoonstellingen en concerten.

B15_aanleg U-Bahn naar Bahnhof Zitadelle

Aanleg van de U-Bahn naar Bahnhof Zitadelle.

B16_Olympisch stadion (portrait)

De hoofdarena van het Olympisch stadion uit 1936, berucht wegens de propaganda van Hitler voor het superieure Germaanse ras. Jammer voor hem, was dat de meest gedecoreerde atleet een neger uit de USA was, Jesse Owens. Hij behaalde 4 gouden medailles en 6 wereldkampioenschappen. De wereld gniffelde, maar Hitler negeerde hem.

B17_Olympische ringen

Olympische ringen voor het Olympisch Stadion.

B18_herdenkingsbord Olympische spelen 1936

Herdenkingsbord Olympische spelen 1936.

B19_herdenkingsbord winnaars oa topathleet Owens

Herdenkingsbord met de winnaars van de athletiekwedstrijden waaronder de topathleet Jesse Owens uit de USA die 4 gouden plakken won.

B20_Olympiastadion met beeld (portrait)

Olympiastadion, voorgrond beeld man met paard, achtergrond oefening met internationale vlaggen.

B21_vlaggen in Olympiastadion (landscape)

Parade met internationale vlaggen dichterbij.

Fotoserie: West-Berlijn, Wilmersdorf, Zehlendorf en Charlottenburg (1979)

B22_de Havel gezien vanaf Heerstraße richting Wannsee

De Havel gezien vanaf de Heerstraße in de richting van de Wannsee.

B23_toegang tot Brits oorlogskerkhof aan de Heerstraße

Toegang tot Brits oorlogskerkhof aan de Heerstraße.

B24_Brits oorlogskerkhof

Brits oorlogskerkhof.

B25_graf van P. Kennedy_flying officer van de RAF

Graf van P. Kennedy, flying officer van de RAF.

B26_zicht op Avus door Grünewald naar Checkpoint Bravo_Funkturm

Zicht op weg door Grunewald, de Avus (destijds aangelegd voor autoraces) naar Checkpoint Bravo (Dreilinden), die toegang gaf tot de Transit route door de DDR.

B27_Funkturm

De Funkturm (radiotoren), gebouwd ter gelegenheid van de Funkausstellung van 1926 op het tentoonstellingsterrein. Werd toen het Wahrzeichen van Berlijn en is een beschermd monument. Het is een stalen constructie zoals de Eiffeltoren en is 150 meter hoog met restaurant (52 meter) en observatiedek (125 meter).

B28_Grünewalt zicht op Teufelsberg

In het Grunewald met zicht op de Teufelsberg met puin van de Berlijnse bombardementen.

B29_Schloss Charlottenburg

Schloss Charlottenburg, het grootste paleis van Berlijn, zomerresidentie van de Brandenburgse keurvorsten, de Pruisische koningen en de Duitse keizers. Gebouwd in de 17e eeuw in opdracht van de kunstzinnige Sophie Charlotte, echtgenote van de keurvorst. Bijna geheel vernietigd in de Tweede Wereldoorlog. Bezit prachtig herbouwde vertrekken waaronder de porceleinkamer met veel porcelein en Delfts blauw. Echter bijna niets is meer origineel.

B30_zo wordt een kale muur opgevrolijkt

Zo wordt een kale muur wat opgevrolijkt.

Aanvulling Marjolein: wat ik wel gaaf vind is dat deze muurschildering nog steeds te zien is vlakbij S Tiergarten. Nooit geweten dat die al zo oud was. Gaaf!

B31_ruïne nu ingericht als hotel

Ruïne, nu in gebruik als hotel.

B32_Sender Freies Berlin

Sender Freies Berlin op Heidelbergerplatz in Wilmersdorf. Ook weer een manier voor de Oost-Duitsers om het nieuws te ontvangen wat hun onthouden werd.

B33_markt in Neukölln

Markt.

Fotoserie: West-Berlijn en het Duitse verzet in de Tweede Wereldoorlog

C01_Bendler Block_hoofdkwartier von Stauffenberg

Het Bendler Block was het ministerie van oorlog tijdens het Hitler regime. Hier had ook kolonel graaf Claus von Stauffenberg zijn hoofdkwartier van het reserveleger voor de verdediging van Duitsland. Hij heeft op 21 Juli 1944 de mislukte aanslag op Hitler gepleegd in de Wolfsschanze in Oost-Pruisen. Hij is nog diezelfde dag na terugkeer op de binnenplaats gefusilleerd. Nu is het een museum van het Duitse verzet met 5.000 foto’s. De Bendlerstraße is omgedoopt tot von Stauffenbergstraße

C02_foto van von Stauffenberg op zijn kamer

Gedenkplaat voor von Stauffenberg en de andere 3 officieren op de executieplaats. Deze waren Mertz von Quinheim, Olbrecht en von Haeften. Ze werden door hun commandant generaal Fromm ter dood veroordeeld. Aangezien hij hen gedoogd had werd hij later in Maart 1945 zelf ook geëxecuteerd.

C03_kamer van von Stauffenberg

Foto van von Stauffenberg in vitrine op zijn kamer.

C04_gedenkplaat voor geëxecuurde von Stauffenberg

De kamer van von Stauffenberg, met omliggende kamers nu als museum ingericht met zo’n 5.000 foto’s en documenten o.a. Bonhoeffer, die Weisse Rose (Sophie Scholl), maar ook plakkaten van de Duitsers in Nederland.

C05_beeld op binnenplaats voor het Duitse verzet

Beeld op binnenplaats voor het Duitse verzet tegen Hitler.

C06_gevangenis Plötsensee_executieplaats anderen van aanslag

Gevangenis Plötzensee waar de ca. 200 andere daders van de mislukte aanslag op Hitler na een showproces met de beruchte Roland Freisler werden gedood door ophanging aan vleeshaken. Speciaal voor Hitler werd alles gefilmd. In 1945 is Freisler zelf omgekomen in de rechtszaal bij een bombardement.

C07_gedenkteken bij gevangenis Plötzensee

Gedenkteken bij gevangenis Plötzensee

West-Berlijn langs de Berlijnse Muur (Spree tot Checkpoint Charlie, 1979)

D01_kaart van het verdeelde Berlijn

Kaart van het verdeelde Berlijn.

D02_front van de Reichstag zonder koepel

Front van de Reichstag zonder koepel, Hier vergadert de Bundestag (vroeger Reichstag). Het is een gebouw met een wrange historie: in 1933 is het in brand gevlogen. Het is niet duidelijk of het door Goering is gebeurd of door de Nederlandse communist van der Lubbe. Feit is dat Hitler nu een motief had om de communisten uit te schakelen en zo “democratisch” aan de macht kwam. De koepel is in een moderne vorm weer herbouwd toen Berlijn weer hoofdstad werd.

D03_Hoofdingang Reichstag

Hoofdingang van Reichstag met de spreuk: dem Deutschen Volke.

D04_gevel Reichstag

Close-up van de gevel.

D05_in de Reichstag_nu tentoonstelling geschiedenis

In de vergaderzaal. Het gebouw was nu permanent ingericht met een tentoonstelling van de Duitse geschiednis vanaf 1870.

D06_Brandenburger Tor

Brandenburger Tor, die een onderdeel was geworden van de muur.

D07_Brandenburger Tor_dichterbij en in landscape

Brandenburger Tor vanaf Straße des 17. Juni. Dichterbij mag je niet komen, alleen opzij.

D08_Brandenburger Tor vanaf Straße des 17. Juni

Een braak liggend terrein bij de muur, voor niemand aantrekkelijk om hier iets te bouwen.

D10_muur dwars door een straat

Muur dwars door een straat. Op een platform kun je op eigen risico over de muur kijken. Het bord rechts heeft geen zin meer: You are leaving the American sector. Er viel niets meer te verlaten.

D11_muur

Ik volgde de muur richting Checkpoint Charlie en kwam langs een eenzame muur zonder toeristen.

D12_uitkijkpunt over de muur

Weer een uitkijkpunt voor een blik over de muur zoals er op vele plaatsen in West-Berlijn stonden. Met een bordje: “op eigen risico”, want het gevaar van schieten door de grenspolitie bleef altijd bestaan. Aan Oost-Berlijnse kant was er helemaal geen sprake van om ook maar in de buurt van de muur te komen.

D13_dit zie je dan_de muur maakt een bocht om een uitstulping

Als je op het uitkijk platform stond, zag je dit:de Todesstreife tussen de beide muren. Hier momenteel leeg, maar er werd voortdurend gepatrouilleerd. Dit was het punt waar de muur een scherpe bocht naar het Oosten maakte om een uitstulping heen. Bij de Stresemannstraße hoek Zimmerstraße.

D14_muur langs een reeks ontruimde gebouwen

Muur langs een reeks ontruimde gebouwen.

D15_gebouw langs de muur wordt voor instorten behoed

Ruïne aan de muur wordt voor instorten beschermd.

D17_overblijfsel van beeld uit 2e WO in niemandsland

Bij het fietsen langs de muur kwam ik nog langs diverse overblijfselen van de bombardementen. Omdat het in niemandsland lag was met dit beschadigde beeld nog niets gedaan.

D18_you are leaving the American sector_nu zinloos

Weer zo’n overbodig bord uit de tijd dat Berlijn nog 4 vrij toegankelijke zones had.

D19_weer een afgesloten straat bij Kochstraße

Afgesloten straat bij de Kochstraße waaraan Checkpoint Charlie ligt.

D20_mijn fiets tegen een bord wat vroeger waarschuwde

De muur met waarschuwingsbord waarlangs ik fietste. Overal met graffiti, die meest politiek getint was. Hier was nog het vrije woord. Aan de andere kant kon men het niet eens benaderen en was er nog een 2e muur met ontruimde gebouwen en wachttorens.

D21_Checkpoint Charlie toen alles nog origineel was

Checkpoint Charlie, één van de twee doorlaatposten voor buitenlanders van de Amerikaanse naar de Russische zone. Oorspronkelijk met C aangegeven op de kaart. Dat werd voor de duidelijkheid Charlie (spellingswoord in het Engels voor de C). De andere grensovergang bevond zich aan de andere kant van de Friedrichstraße, in het spookstation Bahnhof Friedrichstraße.

Eerst passeerde je de Amerikaanse controle. Dat ging vlot. Daarna kwam je door de DDR controle. Deze duurde minstens een uur. Je moest een unheimische gang door met allemaal gewapende grenspolitie, die je stuurs aankeken. Dan eindeloos wachten, je tassen werden gecontroleerd en je portemonnaie. Hier moest je verplicht 25 waardeloze Ostmarken kopen en je mocht geen Westmarken en ander buitenlands geld invoeren. Ter controle werd dit genoteerd.

Bij terugkomst moest je bij dezelfde controlepost weer terugkomen en dan hetzelfde bedrag nog bij je hebben. Je mocht geen Ostmarken meer hebben en de bonnetjes moesten kloppen met je boodschappen. Wij hadden nog wel Ostmarken en moesten die verstoppen om ze als souvenir mee te nemen. Met kloppend hart stond je daar dan. We hadden bijna niets kunnen kopen. Overal lange rijen en je mocht niets in je handen nemen. Van zelfbediening hadden ze nog nooit gehoord. Nu is niets van dat alles meer terug te vinden en is Checkpoint Charlie één grote show. Zelfs het gebouwtje staat er niet meer en is overgebracht naar het Alliiertes Museum in een glazen kooi.

D22_controle bij Checkpoint Charlie

Controle van een auto bij Checkpoint Charlie.

D23_de auto wordt niet vertrouwd

Een binnenkomende auto wordt niet vertrouwd en moet alles open maken. Laat staan hoe het aan de DDR kant ging. Alles werd gecontroleerd op verstekelingen.

D24_museum van de muur_Haus am Checkpoint Charlie

Museum am Checkpoint Charlie met alles wat met de muur en vluchtpogingen te maken heeft. Dit is het enig interessante nog daar.

Fotoserie: Oost-Berlijn (1979)

E01_DDR Friedrichstrasß na grens bij Checkpoint Charlie

De kruising Friedrichstraße met Unter den Linden.

E02_Neue Wache

Neue Wache met wachtposten die regelmatig met traditionele ceremonie afgelost werden. Hier werden de “slachtoffers van fascisme en militairisme” herdacht. Natuurlijk niet de slachtoffers van het communisme. Die waren er niet bij die heilstaat.

Nu is dat anders. Oorspronkelijk in 1816 was dit een wachtpost voor het Kronprinzenpalais aan de overkant. Sedert 1931 een oorlogsmonument voor de “gevallenen van de oorlog”. Tijdens de slag om Berlijn zwaar beschadigd en na de eenwording in 1993 heringericht als “centrale gedenkplaats van de BRD voor de slachtoffers van oorlog en tirannie”. De sculptuur uit de DDR tijd werd vervangen door een beeld van Käthe Kollwitz: “moeder met haar dode zoon”.

E03_Zeughaus_bord over bommen door USA_opgebouwd door DDR

Zeughaus (wapenarsenaal), in 1979 Museum der Deutsche Geschichte, nu Deutsches historisches Museum. Een bord dat eraan herinnert dat het door de “Anglo-Amerikanen” zwaar verwoest is en “door de DDR weer hersteld”. Het suggereert dat de Westelijke geallieerden alles verwoest hebben in Berlijn, en de communisten alles weer opgebouwd.

E04_Zeughaus_Museum der Deutsche Geschichte

Het front van het Zeughaus aan Unter den Linden.

E05 Bebelplatz_Alte Bibliothek

Bebelplatz met de Alte Bibliothek, waarin zich oorspronkelijk 1,2 miljoen boeken bevonden. In 1945 is het totaal uitgebrand. Nu is het in gebruik door de Juridische faculteit van de Humboldt Universität. In de volksmond “commode”genoemd vanwege zijn ronde vorm.

E06_Berliner Dom_Palast der Republik (nu afgebroken)

Berliner Dom weer in opbouw. Rechts het Palast der Republik, op de plaats waar de communisten het historische Berliner Stadschloss, paleis van keurvorsten, koningen en keizers in 1960 moedwillig in drie maanden tijd hebben opgeblazen. Er moest een paleis voor het volk komen en een paradeplein dat voor speciale gelegenheden kon worden gebruikt. Na de val van de Berlijnse Muur is het Palast afgebroken wegens asbest in muren en plafonds. De sloop heeft wel twee jaar geduurd. Nu wordt op dezelfde plek het Berliner Schloss herbouwd, naar schatting zal het in 2019 worden opgeleverd. De inrichting zal echter daarna in fasen gaan.

E07_restauratie Berliner Dom (portrait)_

De Berliner Dom in wederopbouw na de bombardementen en de Slag om Berlijn, die zich hier hevig afspeelde vlak bij de Reichstag.

E08_restauratie Berliner Dom (landscape)

Restauratie van de Berliner Dom.

E09_hier moet nog heel wat gebeuren

.Hier moest nog veel gebeuren. Werk aan de winkel!

E10_hier worden de beelden voor de Dom hersteld

Hier werden de beelden voor de Dom weer hersteld.

E11_Palast Hotel

Palast Hotel. In de DDR-tijd het luxe hotel van de DDR. In 2001 werd het afgebroken om plaats te maken voor een moderner hotel. De gebouwen komen en gaan hier met de regimes.

E12_Rotes Rathaus

Rotes Rathaus. De kleur heft niets met het communisme te maken. Het stond er al sedert 1857 en heet zo vanwege de rode baksteen. Het is de zetel van de regierender Bürgermeister en de Berlijnse senaat.

E13_Alte Stadthaus_zetel van de Ministerrat DDR

Alte Stadthaus, zetel van de Ministerrat van de DDR.

E14_hoofdkwartier van de communistische partij SED

Hoofdkwartier van de SED, de Socialistische (lees communistische) Einheitspartei Deutschland.

E15_Auswärtiges Amt DDR (na 1990 afgebroken)

Auswärtiges Amt (Ministerie van Buitenlandse Zaken) van de DDR. Na de val van de Berlijnse Muur weer opgeblazen door de Bondsrepublik. Het misstond in het historische centrum.

E16_Min. Buitenlandse Zaken en Kronprinzen Palast

Auswärtiges Amt (links) en Kronprinzenpalais (rechts). Het is in 1732 gebouwd voor de toenmalige kroonprins, de latere koning Friedrich II . Later werd het een museum voor moderne kunst (impressionisten en Berliner Secession), maar later door Hitler tot entartete Kunst verklaard en de gehele unieke collectie werd in de kelder verbrand. Het werd totaal verwoest in 1945 en is pas in 1968/1969 herbouwd In de DDR onder de naam Palais Unter den Linden. Het werd nu het ontvangsthotel voor gasten van de Oost-Berlijnse magistraat. Hier werd in 1990 het Einigungsvertrag getekend tussen de beide Duitslanden.

E17_ruïne van een museum

Ruïne van een museum.

E18_pronkstraat van de DDR_de Karl Marx Allee

Pronkstraat van de DDR, de Karl-Marx-Allee, waar arbeiders in luxueuze flats woonden.

E19_Otto Grotewohlstraße-Unter den Linden_v.h. Wilhemstraße

Otto Grotewohlstraße (hoek Unter den Linden), vroeger Wilhelmstraße, waaraan alle Ministeries stonden. De meeste waren weggebombardeerd of afgebroken (Rijkskanselarij). De Führerbunker is er nog wel, maar niet meer zichtbaar: onder een parkeerterrein bij de Voßstraße. Er waren nog 2 Ministeries over: van Propaganda (Goebbels) en van Luchtvaart (Goering). Deze hebben nu een andere bestemming gekregen. En de straat heeft zijn naam weer terug

Fotoserie: Met de auto over de transitweg naar Berlijn (1986)

F01_ingestorte dak van Congreshalle wordt hersteld

Het ingestorte dak van de Kongreshalle wordt weer hersteld.

F02_muur en wachttoren tussen Spree en Brandenburger Tor

De muur tussen Reichstag en Brandenburger Tor met wachttoren. Ze stonden van daaruit voortdurend met verrekijkers naar je te kijken.

F03_patroille bij de Brandenburger Tor

Patrouille bij de Brandenburger Tor.

F04_kijkje over de muur op de Todesstreifen langs de Eberstraße

Kijkje over een uitkijkpunt naar de ruimte tussen de beide muren bij de Leipziger Straße.

F05_muur met graffiti

Graffiti op de muur langs de Eberstraße.

F06_close-up muur

Meer graffiti aan de westkant van de Berlijnse Muur.

F07_wacht wordt afgelost bij het Sovjet munum. in de Amerik. zone

De wacht wordt afgelost bij het Sovjet monument in de zwaar beveiligde enclave in de Amerikaanse zone. Het was omgeven met een zwaar hekwerk en verboden er vlakbij te komen.

F09_bouwwerkzaamheden opzij van de Reichstag

Bouwwerkzaamheden tussen de Reichstag en de Straße der 17. Juni, vlak achter het Sovjet monument.

F10_Teufelsberg van 120 m hoog puin van 300.000 huizen_NSA afluisterpost

De Teufelsberg is een puinberg met een hoogte van 120 meter. Het fundament is een niet afgebouwde militaire-technische school van Albert Speer uit 1937, die niet afgebouwd is toen in 1940 de oorlog uitbrak. In 1951 is gepoogd de school op te blazen, maar vanwege het zware beton lukte dat niet. Toen is er puin van 400.000 verwoeste huizen uit de Tweede Wereldoorlog op gestort. In de Koude Oorlog werd het een Amerikaanse afluisterpost, die stand hield tot 1991. Daarna is er veel vernield door vandalen, maar sinds 2011 kun je door een gids een rondleiding krijgen door de verlaten gebouwen.

F11_Funkturm vanaf Teufelsberg

Funkturm gezien vanaf Teufelsberg.

F12_ICC=International Congres Centrum van opzij

ICC (Internatioles Congres Centrum) van de zijkant.

F13_ICC hoofdingang met beeld

ICC hoofdingang met de staalconstructie “kleiner Bruder”.

F14_kleiner Bruder des ICC voor het gebouw_nu elders ter restauratie

Kleiner Bruder” voor de hoofdingang van het ICC. Het is nu weggehaald voor restauratie en staat in een loods op het Messegelände te verpieteren want men heeft er geen geld meer voor en het is omstreden.

F15_mijn vrouw met auto voor hotel in Bleibtreustraße

Mijn vrouw met de auto voor hotel in de Bleibtreustraße.

F16_mijn vrouw bij bordje Kurfürstendam-Bleibtreustraße

Mijn vrouw bij het bordje Kurfürstendam-Bleibtreustraße om aan te tonen dat we elkaar trouw zouden blijven en op stand zaten (maar toch goedkoop).

F17_Pariser Platz met Brandenburger Tor vanuit DDR

Pariser Platz in de DDR. Op afstand genomen want fotograferen is daar verboden (overal aan de grens, wat je ruim moet opvatten voor je eigen veiligheid).

F18_Pariser Platz met Reichstag vanuit DDR

Reichstag gezien vanaf de andere kant van de Berlijnse Muur (Pariser Platz).

F19_Unter den Linden met Fernsehturm

Unter den Linden.

Fotoserie: Busreis door DDR naar Berlijn (1987)

G01_Jüdisches Gemeindehaus in Erfurt

Jüdische Gemeindehaus in Erfurt.

G02_Augustiner Kloster in Erfurt

Augustiner Kloster in Erfurt, de stad van Goethe.

G03_Erfurt Galerie am Fischmarkt_

Erfurt, Galerie am Fischmarkt.

G04_Dom van Erfurt_Serveruskerk_

Dom van Erfurt (links), oorspronkelijke kerk door Bonifatius gesticht in de achtste eeuw, later herbouwd in 1154. De Sint Serveruskerk (rechts) stamt uit 1270-1327.

G05_Concentratiekamp Buchenwald bij Weimar

Concentratiekamp Buchenwald bij Weimar.

G06_ter herdenking van Erst Thälmann communistenleider

Ter herdenking van de communistenleider uit de Weimar republiek, die hier 11 jaar gevangen heeft gezeten (1933 – 1944). Toen is hij alsnog gedood op last van Hitler.

G07_toegang naar museum en crematorium

Toegang naar het museum en het crematorium.

G08_Lutherhaus in Wittenberg

Het Lutherhaus in Wittenberg was van 1524 tot 1546 het woonhuis van Maarten Luther.

G09_ de slotkapel in Wittenberg

De Slotkapel van Wittenberg, alwaar Luther op 31 oktober 1517 de 95 stellingen bevestigde.

G10_de slotkapel in Wittenberg met de 95 stellingen

De deur van de Slotkapel met de stellingen.

G11_close-up van de 95 stellingen van Luther in Wittenberg

Close-up van de deur met de stellingen.

G12_Jugendtoristenhotel Egon Schultz

Jugendtouristenhotel Egon Schultz in de wijk Friedrichsfelde. Dit hotel was genoemd naar een officier van de grenstroepen, die bij vluchttunnel 57 vanuit Bernauerstraße 97 zelf gedood werd, nadat de tunnel ontdekt was toen 57 mensen door de tunnel gevlucht waren. Het was de diepste en langste tunnel ooit, maar maar er zaten 2 infiltranten onder de “vluchtelingen” Er werden schoten gelost en een Vopo schoot per ongeluk een collega dood. Westerse agenten kregen de schuld en deze Egon Schultz werd als een held vereerd en vele gebouwen werden naar hem genoemd.

G13_patrouille langs de Todesstreifen

Patrouille langs de Todesstreifen.

G14_Philharmonie

Philharmonie.

G15_Gedächtniskirche en plastiek van gescheiden stad

Gedächtniskirche en plastiek als symbool van de verdeelde stad.

Ik hoop dat jullie de foto’s en verhalen van Poort met net zoveel interesse hebben gelezen als ik. Hierna heeft Jan nog meerdere reizen gemaakt naar Berlijn, o.a. in november 1989 (direct na de val vertrokken en meegehakt aan de muur) en in 1990 (tijdens de Wiedervereinigung). ‘Ik heb alles meegemaakt: overdag stond ik midden tussen de persfotografen bij de zij-ingang van de Reichstag en om middernacht enkele meters van Kohl op de trap van de Reichstag en de dagen daarna de feesten in alle vier zones’. Mochten jullie het leuk vinden, dan kunnen we deze reportage ook op mijn blog publiceren. Ik ben in ieder geval razend benieuwd!

liebegruesse

P.S.: heb jij ook een bijzonder persoonlijk verhaal over de DDR of een historisch foto-archief van Berlijn en lijkt het je leuk dit met andere Berlijnliefhebbers te delen? Neem dan even contact me me op! Ik vind het altijd razend interessant om zulke reportages te publiceren op mijn blog.

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief

Meld je aan voor mijn maandelijkse nieuwsbrief en onvang de laatste updates en exclusieve Berlijntips gratis in je inbox.

Je hebt je nu aangemeld voor de BerlijnBlog nieuwsbrief. Dank je wel!

Pin It on Pinterest

Share This