De misschien wel meest gehoorde vraag van toeristen in Berlijn luidt “waar stond eigenlijk precies de Berlijnse Muur?” Niet eens zo’n hele gekke vraag gezien het feit dat de Berlijnse Muur op slechts weinig plekken nog te bezichtigen en gedocumenteerd is. Het motto na de val van de Berlijnse Muur luidde “weg met de muur!” en dat resulteerde in een hele snelle afbraak van alles wat ook maar iets met de muur te maken had. Zonde – zo denkt nu ook de stad. In 2006 heeft de stad Berlijn daarom een fiets- en wandelpad aangelegd langs de voormalige grens van de Berlijnse Muur. Het 160 kilometer lange fietspad omringt West-Berlijn, dat zo lang als enclave in de DDR kwam te liggen. Dit fietspad brengt je niet alleen langs veel bekende monumenten maar ook langs veel onbekendere grensovergangen, straten die door de muur in tweeën werden gedeeld, monumenten en natuurparken.

collage berliner mauerweg 1

Goed om te weten

  • De gehele Berliner Mauerweg is 160 kilometer lang en in 14 afzonderlijke routes opgedeeld met een lengte variërend tussen 7 en 21 kilometer lang.
  • Elk begin- en einput van die routes is eenvoudig met het openbaar vervoer te bereiken zodat je niet gedwongen bent de gehele route op 1 dag te fietsen. Je fiets kun je in de trein, S-Bahn en U-Bahn meenemen, let er wel op dat je een apart kaartje voor je fiets nodig hebt.
  • De bordjes willen nog wel eens ontbreken onderweg, goede documentatie bij de hand is daarom wel zo handig. Zelf heb ik de fietskaart van Bikelane (te koop bij Dussmann) gebruikt, maar ook de website en app van Berlin.de zijn goede hulpmiddelen.

collage berliner mauerweg 2

Mijn route

Mijn doel was om de gehele Berliner Mauerweg te fietsen voor 9 november 2014, precies 25 jaar na de val van de Berlijnse Muur. De afgelopen maanden heb elke keer een stuk van de route gefietst, vier etappes in totaal. Zo had ik de tijd om alle gedenkpunten en muurresten op mijn gemak te bekijken en op zoek te gaan naar sporen van het verleden.

Deel één van mijn fietstocht begon bij de Bornholmer Straße en eindigde 18 kilometer verder bij de Oberbaumbrücke. Vandaag laat ik jullie het eerste deel van mijn fietstocht langs de Berliner Mauerweg zien:

20140309 - IMG_3392- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg centrum

Als je net als ik aankomt op station Bornholmer Straße, sta je midden op de Bösebrücke. De plek waar zich de noordelijkst gelegen grensovergang in het centrum van Berlijn bevond. Elke grensovergang was bedoeld voor specifieke groepen, diplomaten, buitenlanders, West-Berlijners, vrachtverkeer etc. Via deze grensovergang mochten burgers uit de Bondsrepubliek Duitsland naar Oost-Berlijn reizen. De grenscontrole stond op de hoek waar tegenwoordig een Lidl is gevestigd.

De Bösebrücke heeft een belangrijke rol gespeeld tijdens de val van de muur. Dit was de plek waar op 9 november 1989 de eerste burgers uit de DDR naar West-Berlijn geraakten, en dat allemaal door een onhandige verspreking van Günter Schabowski (politbureaulid) op de radio. Toen een journalist Schabowski vroeg wanneer het vrije reizen van kracht ging, antwoordde Schabowski: “Meteen, nu onmiddellijk”. De eigenlijke afspraak was dat het vrije reizen pas vanaf 10 november in zou gaan. Te laat.

Iedereen stroomde na de persconferentie naar de grensovergang om te kijken of het echt waar was wat ze zojuist op de radio hadden gehoord. De grenswachters had echter geen instructies gekregen om de grenzen open te stellen en wisten zich geen raad met de onhoudbare mensenmassa’s. Van bovenaf kwam geen bevel, de grenswachters hadden geen idee wat ze met de mensenmassa’s aanmoesten. Na enkele uren besloot de leidinggevende grenswachter Harald Jäger op eigen initiatief de grenzen te openen. Dit luidde het einde van de DDR in. Duizenden Trabi’s tuften onder luid gejuich en gejoebel de grens over. Op naar het westen, naar de Ku’damm en – vooral- naar de vrijheid.

Lees hier meer over de grensovergang Bornholmer Straße.

20141004 - _MG_3628- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Vanaf de Bösebrücke heb je een mooi urbaan uitzicht over Berlijn. De gekleurde huizen die je links van het spoor ziet staan, stonden vlak langs de Berlijnse Muur in het oostelijke deel van de stad. Deze foto uit 1990 laat goed zien hoe de muur precies liep, de straat zelf diende als Sperrgebiet en vanuit de woningen had je een direct uitzicht op de Kolonnenweg (Patrouilleweg).

Omdat de huizen zo dicht langs de muur stonden, en daarmee vluchtgevaarlijk waren, woonde er niemand. De woningen waren vanuit West-Berlijn goed te zien en kregen daarom vrolijk kleurtje, passend bij de schone schijnwereld in de DDR…

Op 9 november 2011 (precies 21 jaar na de val van de Berlijnse Muur) werd de Platz des 9. November 1989 ingericht, dit plein bevindt zich direct achter de Bösebrücke. Je vindt een kleine tentoonstelling over de vreedzame revolutie, de grensovergang Bornholmer Straße en over de avond van de val van de Berlijnse Muur.

20140309 - IMG_3396- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Het stuk muur dat je hier ziet is een stuk Hinterlandmauer. De Hinterlandmauer stond een paar meter ten oosten van de Berlijnse Muur als extra beveiliging van de DDR. Tussen de Berlijnse Muur en de Hinterlandmauer bevond zich het Sperrgebiet waar slechts enkele DDR soldaten mochten komen.

20140309 - IMG_3415- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Via de Kopenhagener Straße fiets je over de Schwedter Steg de Schwedter Straße in. In de lente staan hier prachtige kersenbloesems die door een Japanse televisiezender aan Berlijn zijn geschonken na de val van de Berlijnse Muur.

20140309 - IMG_3464- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

20140309 - IMG_3453- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Dan fiets je aan de noordkant het Mauerpark in, een levendig park dat ooit een kil stuk grensgebied was. Al vrij snel na de val van de Berlijnse Muur werden hier planten en bomen neergezet en ontpopte het gebied zich als een populair park.

20140309 - IMG_3447- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Schommelen in het Mauerpark is een ultiem gevoel van vrijheid en populair onder alle leeftijden. Overigens kun je in het Mauerpark ook barbecuen, picknicken, naar een karaoke of vlooienmarkt (zondag), basketballen of een spontaan concert bezoeken. In de weekenden hangt hier een echte festivalsfeer, er altijd wel wat te beleven!

20140309 - IMG_3435- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Ook in het Mauerpark staat nog een stuk Hinterlandmauer. Dit stuk muur stond vlakbij een stadion en was daarom dikker (again: vluchtgevaar). Ten tijden van de DDR was het ondenkbaar dat er graffiti op de muur werd gespoten, tegenwoordig gebeurt het dagelijks. De muur ziet er geen dag meer hetzelfde uit.

20140309 - IMG_3473- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Via het Mauerpark arriveer je in de Bernauer Straße, deze straat diende als grens tussen Oost- en West-Berlijn. De stoep voor de huizen in de Bernauer Straße lag in West-Berlijn, de huizen zelf kwamen echter in Oost-Berlijn te liggen. In de eerste weken na de bouw van de muur zijn talloze inwoners van de DDR via deze woningen naar West-Berlijn gevlucht. Mensen sprongen uit ramen om naar het westen te komen of graafden tunnels onder de muur door. De woningen die dichtbij de grens lagen werden daarom al snel gesloopt om verdere vluchtpogingen tegen te gaan.

20140309 - IMG_3480- BerlijnBlog

Tegenwoordig vind je een documentatiecentrum langs de Bernauer Straße waar je meer te weten kunt komen over de Berlijnse Muur en vluchtpogingen die hier hebben plaats gevonden. Wat mij betreft is de Bernauer Straße een van de beste plekken om meer te weten te komen over de Berlijnse Muur en haar geschiedenis. Vanaf het documentatiecentrum kun je uitkijken over een stuk in tact gebleven Berlijnse Muur, een wachttoren en het Sperrgebiet.

20140309 - IMG_3489- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Ook vind je hier nog een authentiek stuk Berlijnse Muur.

20140309 - IMG_3498- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Dit plaatje lijkt misschien niet op de Berlijnse Muur die je van foto’s en films kent. Dit is dan ook het enige stuk Berlijnse Muur dat uit bakstenen bestond. De reden? Deze muur stond er al voor de bouw van de muur en hoefde in 1961 slechts nog verhoogd en versterkt te worden.

20140309 - IMG_3505- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

De Liesenstraße wordt gekruist door de Liesenbrücken (1896). Sinds 1957 is enkel de westkant van de brug nog in gebruik door de S2. De S2 kon enkel door West-Berlijners worden gebruikt en stopte in Oost-Berlijn enkel op station Friedrichstraße. Station Friedricshstraße was het enige station waar zowel treinen als West-Berlijn als treinen uit Oost-Duitsland stopten. In het Tränenpalast (voormalige grensovergang voor treinreizigers) kun je daarover meer te weten komen.

20140309 - IMG_3508- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Langs de Liesenstraße vind je wel een heel bijzondere begraafplaats. De muur liep dwars over het terrein. Graven werden geruimd, stenen werden gebruikt voor de bouw van de muur en vele delen van de begraafplaats waren niet meer toegankelijk. Vanaf 1961 kon alleen directe familie met een speciale vergunning de graven bezoeken. Inmiddels is de begraafplaats weer voor iedereen toegankelijk en vind je hier nog enkele resten van de Berlijnse Muur.

20110409 - P1100749- BerlijnBlog

In de Chausseestraße bevond zich een grensovergang die enkel door West-Berlijners kon worden gebruikt. Rondom het grensverloop vind je hier tientallen bronzen konijntjes. Het project van de Duitse kunstenares Karla Sachse herinnert eraan dat er veel konijnen op de patrouilleweg leefden en vaak ook makkelijk van Oost- naar West-Berlijn konden geraken.

20140309 - IMG_3519- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Omringd door woonhuizen vind je in de Kieler Straße een van de laatst overgebleven wachttorens in Berlijn. In de zomermaanden kun je een gratis tentoonstelling in de wachttoren bezoeken. Dankzij Jürgen Litfin is de wachttoren nog te bezoeken. Hij verloor zijn broer Günter Liftin toen hij als een van de eerste Berlijners in augustus 1961 via het kanaal naar West-Berlijn probeerde te vluchten. Grenswachters schoten hem door zijn hoofd. Günter is daarbij op 24 jarige leeftijd om het leven gekomen.

20140309 - IMG_3526- BerlijnBlog

Op slechts een kleine afstand van de Wachturm Kieler Eck vind je het Invalidenfriedhof. Deze begraafplaats bood ooit plaats aan 3.000 overleden adellijken, militairen en andere belangrijke personen uit de Pruisische geschiedenis. Met Pruisische geschiedenis wilde de DDR niets te maken hebben. De meeste graven werden geruimd en de Berlijnse Muur scheidde de begraafplaats bruut doormidden. Na de val van de Berlijnse Muur in 1989 waren er nog maar 230 graven over. De begraafplaats is nu een klein openluchtmuseum en gedenkstenen en informatieborden herinneren nog aan de Pruisische geschiedenis.

20140309 - IMG_3522- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Net als de grafstenen uit de Liesenstraße werden veel van de grafstenen uit de Invalidenstraße (door de jaren heen ongeveer 90 ton!) gebruikt voor de aanleg van de Hinterlandmauer en de Kolonnenweg. De Berliner Mauerweg loopt hier langs de Alexanderufer exact over de voormalige patrouilleweg.

20140309 - IMG_3525- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

In de buurt van het Invalidenfriedhof werd niet alleen de eerste vluchteling (Günter Litfin – 24.08.1961) doodgeschoten, ook werd hier de eerste grenssoldaat uit de DDR (Peter Göring – 24.05.1962) van zijn leven beroofd. Toen Göring schoot op een vluchteling, een kind van 14 jaar die de overkant van het kanaal al had bereikt, werd hij door een West-Berlijnse politieagent doodgeschoten. In de DDR werd Göring een held, er werden scholen en straten naar hem vernoemd en kreeg hij een jaar na overlijden een monument waarop stond “treuen Pflichterfüllung zum Schutz der Staatsgrenze (…) von Angehörigen der West berliner Polizei heimstückisch ermordert”. Een held omdat je op een jongetje op weg naar zijn vrijheid schiet. Deze verhalen zorgen altijd weer voor een brok in mijn keel…

20140309 - IMG_3529- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Aan de westkant van de oever (op deze foto rechts) staat het voormalige Hamburger Bahnhof. Vandaag de dag vind je hier een museum voor moderne kunst.

20140309 - IMG_3530- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

20140309 - IMG_3541- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Het 40 km lange stuk muur dat door het centrum van Berlijn liep, is met een dubbele rij kasseien en de ingeving “Berliner Mauer 1961 – 1989” gekenmerkt. Op de achtergrond zie je het Berliner Hauptbahnhof dat in 2006 in gebruik werd genomen.

20140309 - IMG_3542- BerlijnBlog

De nieuwe parlementsgebouwen staan op voormalig grensgebied respectievelijk op de Spree-oevers aan de west- (Marie-Elisabeth-Lüders-Haus) en oostkant (Paul-Löbe-Haus) van de voormalige grens. Door middel van een voetgangersbrug zijn de parlementsgebouwen met elkaar verbonden en is het ook een symbool voor het samengroeien van West- en Oost-Duitsland.

20140309 - IMG_3544- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Hier zie je het Marie-Elisabeth-Lüders-Haus in het voormalige West-Berlijn.

20140309 - IMG_3559- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Het Reichstaggebouw werd door Paul Wallot (1841 – 1912) gebouwd. De eerste zitting vond er in 1894 plaats. Toen er in 1933 brand werd gesticht, was dat voor de Nationaal Socialisten een teken om een einde te maken aan de democratie. In de Tweede Wereldoorlog werd de Reichstag vervolgens zwaar verwoest. In 1991 stemde de meerderheid in de Duitse Bundestag ervoor om terug te keren naar de Reichstag in Berlijn. Een pand met een veelbewogen geschiedenis. Inmiddels is de Reichstag weer helemaal opgeknapt, heeft het een glazen koepel gekregen (die je gratis na online aanmelding kunt bezoeken) en liggen er vrolijke toeristen voor de Reichstag in het gras.

20140309 - IMG_3562- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Tijdens de Duitse tweedeling kwam de Reichstag in de Britse zone in West-Berlijn te liggen, de kasseien in het asfalt laten ook hier het exacte verloop van de Berlijnse Muur zien. In de Reichstag vond toentertijd een tentoonstelling plaats over de geschiedenis van het pand en het was voor toeristen vaste prik om een bezoekje te brengen aan het pand met uitzicht over de Berlijnse Muur.

20140415 - P1000935- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Tijdens de Duitse tweedeling werd de Brandenburger Tor ingesloten. Hoewel de Brandenburger Tor zich officieel op DDR-grondgebied bevond, werd de poort ingesloten door de Berlijnse Muur aan de westkant en de Hinterlandmauer aan de oostkant. Terwijl de DDR-vlag trots op de poort prijkte waren het enkel de Oost-Duitse grenssoldaten die bij de Brandenburger Tor konden komen.

20140222 - IMG_3059- BerlijnBlog

In 1987 sprak de toenmalige Amerikaanse president Ronald Reagan bij de Brandenburger Tor. Zijn historische woorden waren met opzet ook in Oost-Berlijn te horen:

“Generalsekretär Gorbatschow, wenn Sie nach Frieden streben – wenn Sie Wohlstand für die Sowjetunion und für Osteuropa wünschen – wenn Sie die Liberalisierung wollen, dann kommen Sie hierher zu diesem Tor.

Herr Gorbatschow, öffnen Sie dieses Tor!

Herr Gorbatschow, reißen Sie diese Mauer nieder!”

Ruim twee jaar later werd er gehoor gegeven aan zijn woorden en viel de Berlijnse Muur. De Brandenburger Tor werd het symbool voor de Duitse eenwording. Altijd als ik onder de Brandenburger Tor fiets denk ik er weer aan hoe bijzonder het eigenlijk is dat ik nu zo vrij onder de poort door kan fietsen.

20140416 - IMG_0931- BerlijnBlog

Ooit was Potsdamer Platz het grootste verkeersknooppunt van Europa. Tijdens de Koude Oorlog kwam, het in de Tweede Wereldoorlog verwoeste, Potsdamer Platz precies op de grens te liggen. Na de val van de Berlijnse Muur werd Potsdamer Platz ineens de grootste bouwput van Europa. Inmiddels vind je hier een verzameling aan moderne architectuur en nog maar een paar stukken Berlijnse Muur die herinneren aan de bewogen geschiedenis van het plein. Stukken Berlijnse Muur vallen in het niet tussen de grote kantoorpanden en dienen als achtergrond voor menig vrolijke toeristenfoto.

20140222 - IMG_3069- BerlijnBlog

Brrr, die kauwgom. Kunnen mensen daar eens mee stoppen?

In een zijstraatje achter Potsdamer Platz vind je een van de oudste overgebleven DDR-wachttorens. Het is een van de weinige observatietorens die nog over is (in totaal waren het 302 torens). De toren is onlangs helemaal opgeknapt en in originele staat teruggebracht door een private investeerder. Op mooie dagen kun je de toren in, een bijzondere en spannende ervaring. Toen ik bovenin de toren stond had ik even het gevoel dat mijn keel werd dichtgeknepen. Zo’n beklemmend gevoel om op de plaats te staan waar grenssoldaten moesten schieten op zo’n beetje alles wat bewoog.

Lees hier meer over mijn bezoek aan de wachttoren in de Erna-Berger-Straße.

20140204 - IMG_2758- BerlijnBlog

Achter de Martin-Gropius-Bau staat een van de langste stukken overgebleven Berlijnse Muur. Hier heeft een van de meest bizarre vluchtpogingen plaats gevonden: in 1965 probeerde een familie uit Leipzig vanaf het Hauses der Ministerien met een zelfgemaakte kabelbaan over de muur te vliegen. Langs het 200 meter lange stuk muur vind je meer informatie over de Berlijnse Muur. Dat de muur er hier zo gehavend uitziet is te danken aan de vele Mauerspechten; met hamer en beitel zijn er veel stukken uit de muur gehakt om in de jaren ’90 als souvenir te verkopen. Tegenwoordig zijn de zeldzame stukken Berlijnse Muur die over zijn gebleven beschermd.

20140309 - IMG_3585- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

De voormalige grensovergang Friedrichstraße, beter bekend als Checkpoint Charlie, lijkt tegenwoordig weinig meer op de grenspost van vroeger. Een replica van de grenspost, verkleede grenswachters en extreem veel toeristen zorgen er echter voor dat je Checkpoint Charlie toch niet onopgemerkt voorbij kunt fietsen. Het Mauermuseum kun je wat mij betreft beter overslaan (ouderwets en ongeorganiseerd museum) maar in de Friedrichstraße vind je enkele informatieborden en foto’s die wel de moeite waard zijn. Ook de Asisi panorama vond ik mooi om eens te bezoeken. Doorgaans fiets ik hier liever heel snel voorbij, al slalommend om de toeristen heen… Wat mij betreft zijn er veel interessantere plekken om meer te weten te komen over de Koude Oorlog dan het circus bij Checkpoint Charlie.

20140309 - IMG_3588- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Het kantoor van Axel Springer (de grootste uitgeverij in Duitsland) werd direct langs de grens van de Berlijnse Muur in West-Berlijn gebouwd, dat is geen toeval. Oprichter Axel Springer himself komt oorspronkelijk uit Hambrug maar wilde zijn media-imperium opbouwen in West-Berlijn nabij de Kochstraße, daar waar zich het journalistieke hart van Duitsland al tijdens de oorlog bevond. Door middel van een lichtkrant wilde Axel Springer vrij nieuws in het oosten zichtbaar maken. De DDR reageerde meteen en bouwde een stel hoge flats om het uitzicht op het Axel Springer Hochhaus te versperren.

Axel Springer heeft altijd in de hereniging van Duitsland geloofd maar heeft het helaas nooit meer zelf kunnen meemaken.

20140309 - IMG_3589- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Let ook hier weer op de kasseien in het asfalt die het verloop van de Berlijnse Muur aangeven. Op veel plekken langs de Berliner Mauerweg zie je dat er veel nieuwbouw is ontstaan, dat is ook hier het geval.

20140309 - IMG_3604- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Ook in de Zimmerstraße zijn de kasseien zichtbaar. De muur liep hier vlak langs de voordeur van vele West-Berlijners.

20140309 - IMG_3596- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

De gaten die het grensgebied hebben achtergelaten worden langzaam opgevuld, maar op veel plekken langs de voormalige grens zie je nog open plekken met vooral heel veel niets. De Fernsehturm verraadt dat je hier midden in het centrum van Berlijn bent, ondanks dat het niet zo voelt. Voor dit stuk braakliggende terrein is nog geen investeerder gevonden.

20140309 - IMG_3595- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Hoek Kommandantenstrasse / Alte Jakobstrasse.

20140309 - IMG_3606- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Het voormalige Luisenstädtische Kanal (hierboven op de foto te zien) verbond ooit de Spree met het Landwehrkanal om bouwmaterialen te kunnen vervoeren. Omdat het water hier veelal stil stond en stonk als een otter is er besloten het kanaal in 1926 uit hygienische overwegingen droog te leggen. Het voormalige kanaal diende als grensverloop tussen Mitte en Kreuzberg.

Na de val van de Berlijnse Muur zijn de Engelbecken weer mooi aangekleed en kun je hier heerlijk wandelen of een drankje doen aan het water in het Café am Engelbecken.

20140309 - IMG_3609- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Vervolgens rijd je direct op de St.-Thomas-Kirche af, het is één van de oudste katholieke kerken in Berlijn waar tegenwoordig naast kerkdiensten ook tentoonstellingen plaats vinden. Achter de kerk vind je het Kunsthaus Bethanienhaus, een voormalig ziekenhuis dat tegenwoordig voor tentoonstellingen en als restaurant (3 Schwestern – fijne Duitse keuken) gebruikt wordt.

20140309 - IMG_3615- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Het Baumhaus an der Mauer is niet alleen een bijzondere verschijning omdat er een boom door het huis groeit. Deze woning van de Turkse Osman Kalin stond op Oost-Berlijns grondgebied maar stond toch, om praktische redenen, aan de westkant van de Berlijnse Muur. Kalin kon zijn gang gaan omdat zowel West- als Oost-Duitse politie niets met zijn bijzondere situatie deed. Hij gebruikte het stuk niemandsland om groente en fruit te kweken en bijzonder genoeg staat het Baumhaus er nog steeds.

20140309 - IMG_3624- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Via de Schillingbrücke geraak je in de Mühlenstraße. Vanaf de Schillingbrücke zie je Oost-Berlijn (Friedrichshain, hier links van het water), West-Berlijn (Kreuzberg, hier rechts van het water) en een voormalige grensovergang in de verte (Oberbaumbrücke). De Berlijnse Muur liep hier vlak langs de Spree.

20140309 - IMG_3631- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

De Mühlenstraße is nu vooral bekend als East Side Gallery. Dit stuk Berlijnse Muur is het langste overgebleven stuk Berlijnse Muur en staat tussen Ostbahnhof en de Oberbaumbrücke. Dit stuk muur is tevens een mooie open air gallery met kunstwerken van 100 internationale kunstenaars. Indrukwekkend zijn onder andere de beelden van een Trabi die door de muur rijdt en een stuk muur dat door een enorme mensenmassa wordt doorbroken. Doordat dit stuk muur aan een drukke straat lag, is het weinig ten prooi gevallen aan Mauerspechten.

20140309 - IMG_3659- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Tegenwoordig is de East Side Gallery naast een geliefde toeristenattractie ook geliefd onder Berlijners die de voormalige patrouilleweg gebruiken als park.

20140309 - IMG_3645- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Bij strandbar Yaam kun je op de voormalige grens genieten van een muziekje, hapje en drankje.

20140309 - IMG_3650- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Blik op de Oberbaumbrücke, voormalige grensovergang.

20140309 - IMG_3673- BerlijnBlog - Berliner Mauerweg

Ondanks dat deze fietstocht maar 18 kilometer lang is, heb ik er de hele middag over gedaan. Ik heb flink wat tijd uitgetrokken om de bezienswaardigheden, informatieborden en monumenten onderweg te bekijken en vind ik ook zeker de moeite waard. Sowieso raad ik iedereen die meer te weten wil komen over de geschiedenis en het verloop van de Berlijnse Muur aan om (een stuk) van de Berliner Mauerweg te fietsen en meerdere documentatiecentra te bezoeken. Let onderweg ook op de (kleine) details, die maken vaak nog het meeste indruk. Die onbekende stukken Berlijnse Muur die je ineens tegenkomt. Het oversteken van voormalige grenspost waar niets meer van te herkennen is. Of het vinden van ingegraveerde konijnen die wel vrij waren…

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief

Meld je aan voor mijn maandelijkse nieuwsbrief en onvang de laatste updates en exclusieve Berlijntips gratis in je inbox.

Je hebt je nu aangemeld voor de BerlijnBlog nieuwsbrief. Dank je wel!

Pin It on Pinterest

Share This