Checkpoint Bravo was – door de westelijke geallieerden – de benaming voor de Oost-Duitse grensovergang “Kontrollpunkt Dreilinden”. Deze grensovergang lag aan de transitsnelweg West-Berlijn – West-Duitsland aan de grens tussen de DDR en West-Berlijn. Omdat in de opinie van de westelijke geallieerden geen volkenrechtelijk gelegitimeerde grens bestond (de Duits-Duitse grens werd in de Bondsrepubliek zonegrens genoemd) werd Dreilinden in het officiële westelijke spraakgebruik geen “grensovergang” maar een “controlepunt” genoemd. Als je vandaag de dag nog Berlijn binnen (of uit) rijdt via de A115 – een verbindingsweg tussen de ring van Berlijn en het centrum van Berlijn – dan is de voormalige grensovergang nog duidelijk te zien. Voor de vroegere bezoekers aan Berlijn zal dit altijd nog een bijzonder herkenningspunt blijven omdat de DDR hier checkte of de reis over de transitieweg wel volgens de regels was verlopen.
Checkpoint Bravo toen
Functie
Aan de zuidkant van Berlijn lag de controlepost Drewitz/Dreilinden, in de mond van de Amerikanen Checkpoint Bravo genoemd. Deze controlepost lag aan het einde van de snelweg die van West-Duitsland naar West-Berlijn leidde. Omdat de snelweg van West-Duitsland naar de enclave West-Berlijn relatief kort was (170 kilometer), was Dreilinden een druk bezochte grensovergang. Urenlang wachten om Berlijn in of uit te komen was geen uitzondering omdat zowel visa’s als bagage gecheckt moesten worden. Omdat de controlepost toegang bood tot het Amerikaanse deel van de stad werd de post door de Amerikanen gecontroleerd. Naast Checkpoint Bravo werden er nog twee andere controleposten door de Amerikanen geleid, dit waren Checkpoint Charlie en Helmstedt-Marienborn (Checkpoint Alpha).
Architectuur
In de frambooskleurige betoncylinder bevond zich een wegrestaurant welke in 1972 door de Duitse architect Gerhard Rümmler is ontworpen. Rümmler was een bekend architect die vele West-Berlijnse metrostations heeft ontworpen in de periode tussen 1970 en 1980. Ook voor de controlepost, wegrestaurant, tankstations en laadperrons voor vrachtwagens bij Dreilinden was hij verantwoordelijk, deze zijn allen voorzien van een uniek ontwerp. Het wegrestaurant werd veel bezocht door wachtende reizigers maar toen het “Transitabkommen” (reizigers tussen de BRD en West-Berlijn kregen een Visa aan de buitenkant van de auto) werd ingevoerd werden de wachttijden korter en de bezoekers aan het wegrestaurant minder. Een paar maanden na de opening van het wegrestaurant werd het alweer gesloten, slechts enkele reizigers hebben het futuristische interieur van binnen te zien. Pogingen om een lopend business model uit de cylinder te halen kwamen en verdwenen telkens weer. De cylinder was tot 1989 vooral het herkenningspunt van het binnenrijden in West Berlijn.
Desalniettemin prijkte het wegrestaurant op (West) Berlijnse ansichtkaarten. Dit is een dia die stamt uit de diaserie van mijn vader die in 1981 Berlijn bezocht.
Checkpoint Bravo nu
Tegenwoordig zijn er nog 3 gedenktekenen aan de voormalige grens te bezichtigen. Bij het wegrijden uit Berlijn is nog een sokkel te zien, die tot 1990 het Staatswapen van de DDR droeg. Iets verderop staat een sokkel die een graafmachine draagt. Daarnaast stond er tot de Duitse hereniging ook nog een Sovjet-tank opgesteld, als teken van de Russische overwinning op nazi-Duitsland. Aan de rand van de toenmalige grensovergang staat ook nog een wachttoren van de grenstroepen, welke aangeeft hoe de Duits-Duitse grens werd bewaakt.
Het voormalige wegrestaurant is afgesloten, maar ik vond deze YouTube van iemand die binnen is geweest. Verder is er nog een permanente tentoonstelling te bezoeken. “FREUNDwärts – FEINDwärts” toont onder andere hoe mensen via Checkpoint Bravo probeerden te vluchten.
Mocht je er toevallig eens langs rijden, maak dan zeker even een stop.
Hoi Marjolein,
Leuk stukje, maar ik zie veel foto’s van de grensovergang Marienborn.(West-Duitsland / DDR) Dat klopt dus niet met de tekst.
Leuk om eindelijk eens te lezen wat de checkpunten alpha en bravo zijn geweest, want het feit dat er een Charlie is, doet vermoeden dat er ook een alfa, bravo en misschien ook delta en echo zijn geweest. Militairen gebruiken vaak dit alfabet.