Ten westen van het Olympische Park in Berlijn steekt een klokkentoren ver boven het terrein uit. Hier konden belangrijke gasten van de Olympische Spelen in 1936 over het Olympisch terrein kijken. Het 77 meter hoge platform kun je bezoeken en vanaf hier heb je niet alleen een fantastisch uitzicht over het Olympisch Stadion, je kunt bij helder weer zelfs de hele stad zien, die vanaf deze hoogte ontzettend groen lijkt. Een must dus om te bezoeken tijdens een bezoek aan het Berlijnse Olympisch Stadion!
De klokkentoren bij het Olympisch Stadion
De oorspronkelijke Glockenturm (klokkentoren) is gebouwd voor de Olympische Spelen van 1936 en is deel van het Olympisch terrein dat is ontworpen door de architect Werner March. Tijdens de Spelen konden belangrijke gasten, politie en journalisten vanaf de toren over het sportterein kijken. In de toren is tegenwoordig een interessante tentoonstelling te bezoeken over de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn. Bovendien kun je vanaf het uitzichtplatform genieten van een prachtig uitzicht over Berlijn.
Architectuur
Net als bij het Olympisch Stadion kreeg ik ook bij het binnenlopen van de Glockenturm een bevreemd gevoel. De machtige nazi-architectuur is duidelijk in het ontwerp terug te zien en bezorgt me kippenvel. Hoge plafonds, dikke muren, grote zuilen en natuurlijk de nodige propaganda aan de muur. De Olympische Spelen waren voor Hitler dé gelegenheid om de superieuriteit van het Duitse ras aan de wereld te tonen en dat uitte zich ook in de bouwstijl.
Vooral de Langemarckhalle op de eerste verdieping van de Glockenturm is indrukwekkend om te zien. In de gallerij worden de soldaten geëerd die tijdens de Eerste Wereldoorlog aan het front bij het Vlaamse Langemark om het leven zijn gekomen. In zwartgeschilderde stalen schilden staan de namen van de gesneuvelde Duitse soldaten gegrafeerd en in de muren staan gedichten waarin de heldendaden worden geprezen en opgehemeld. Rondom Langemark is een ware mythe ontstaan dat de Duiters luid zingend streden voor hun vaderland en dat er niets eervollers is dan te sterven voor het vaderland. Deze mythe gebruikten de nazi’s om hun ideologische greep op de Duitse jeugd versterken. In werkelijkheid zijn er zoveel soldaten gesneuveld omdat de vele jonge vrijwillige scholieren en studenten slecht waren getraind en niet waren opgewassen tegen de ervaren Brite soldaten. Dat werd natuurlijk tactisch verzwegen.
➤ Meer weten? In dit artikel wordt de mythe van Langemarck heel gedetailleerd uitgelegd
Functie
Meerdere verdiepingen in de klokkentoren dienden tijdens de Olympische Spelen als werkplaats voor politie, medische hulp en de media. Onder de toren bevond zich een 8 meter brede toegangspoort waardoor Hitler het Maifeld kon betreden. Bovenin de toren hangt een machtig instrument waarnaar de toren is vernoemd: de klok. De 4,28 meter hoge en 9,6 tonnen zware Olympische klok werd gegoten op 14 augustus 1935 in Bochum en werd tijdens een plechtige en propagandische overdracht op 11 mei 1936 in de toren gehezen. De klok was versierd met de Olympische Ringen, de Reichsadler en de Brandenburger Tor. Onderaan de klok stonden de opschriften ‘Olympische Spiele 1936′ en ‘Ich rufe die Jugend der Welt‘ en hakenkruizen. De klok werd hét symbool voor de Olympische Spelen.
Replica
De huidige klokkentoren is geen origineel. Tijdens de Tweede Wereldoorlog kreeg het hele Olympische terrein het zwaar te verduren en ondanks dat het stadion de oorlog vrijwel schadenvrij heeft overleefd, raakte de klokkentoren wel zwaar beschadigd. Na de Tweede Wereldoorlog bezetten de Britten het terrein en zij besloten de zwaar beschadigde toren in 1947 op te blazen. Bij het opblazen raakte de bel zo zwaar beschadigd dat deze niet meer gebruikt kon worden. Om de klok voor metaaldieven te behoeden, werd deze vervolgens begraven. Pas in de jaren ’60 werd de toren met replica van de klok herbouwd naar oorspronkelijk plan van de architect Werner March. De originele klok is inmiddels opgegraven en heeft een eervolle plek gekregen op het Olympisch terrein.
Tentoonstelling
Bij de tentoonstelling van het Duits Historisch Museum in de toren kom je alles te weten over de Olympische Spelen van 1936, die de boeken in gingen als Hitlers propaganda-evenement. In 1931 kreeg Duitsland de Olympische Zomerspelen van 1936 toegewezen. Twee jaar later kwam Hitler aan de macht en ondanks dat propaganda werd verboden, werd er door de nazi’s alles aan gedaan om Duitsland in een zo positief mogelijk daglicht te plaatsen. Zo werden de Spelen gebruikt om de eensgezindheid en de superioriteit van het Duitse volk te benadrukken en werd Duitsland gepresenteerd als beschaafde en vredelievende natie. Hitler stond zelfs toe dat de half-Joodse deel uitmaakte van het Duitse Olympische team. Bij de tentoostelling krijg je een goed beeld van hoe nazi-Duitsland hun propagandadoelen probeerde te bereiken. Met het bekijken van alle historische documentaires, posters en foto’s ben je zo een paar uur zoet.
➤ Meer weten over de Olympische Spelen van 1936? Lees meer over of doe de rondleiding in het Olympisch Stadion
Wat is er te zien vanaf het uitzichtplatform?
Een vliegensvlugge lift brengt je in 25 seconden naar het uitzichtsplatform van de 77 meter hoge bakstenen toren. Vanaf hier heb je vrij uitzicht in alle richtingen. Heerlijk om hier de boslucht op te snuiven, de wind in je haren te voelen en te genieten van het uitzicht. Omdat je niet achter glas staat kun je ook nog eens makkelijk goede foto’s maken.
Direct in het oog springt het grote grasveld aan de voet van de toren: het Maifeld. Met het blote oog gezien lijkt het wel drie keer zo groot als het Olmpisch Stadion zelf en het stadion is ook al niet bepaald klein. Het 28 hectare grote veld was oorspronkelijk bedoeld voor de polo- en dressuurwedstrijden maar ook de jaarlijkse 1 mei vieringen en verschillende propagandaparades onder Hitlers bewind vonden hier plaats. Oorspronkelijk werd het 28 hectare grote veld ontworpen voor 250.000 bezoekers, vandaar de omvang van het veld. De gedachte dat Hitler ook vanaf deze locatie op het Maifeld neerkeek bezorgt me de rillingen.
Direct achter het Maifeld zie je een van de meest indrukwekkende nazi-bouwwerken van Berlijn liggen en het pronkstuk van het Olympisch terrein: het Olympisch Stadion. Geïnspireerd is het enorme stadion, dat oorspronkelijk plaats bood voor 100.000 toeschouwers, op het oude Rome. Het is een heel imposant gezicht om het stadion zo tussen het Maifeld en de Berlijnse skyline te zien liggen. Aan de andere kant van de Glockenturm kun je de Waldbühne zien liggen, een amfitheater dat tijdens de Spelen voor turnwedstrijden werd gebruikt en tegenwoordig een geliefde concertlocatie is. Mocht je eens de kans krijgen om hier een concert bij te wonen: zeker doen!
Buiten het Olympisch terrein kun je ook makkelijk Spandau, de Teufelsberg en Potsdam zien liggen. Bij helder weer kun je zelf helemaal tot de Müggelberge aan de andere kant van de stad kijken.
➤ Krijg je er (net als ik) geen genoeg van Berlijn van boven te bekijken? Bezoek dan ook een van de vele andere uitzichtpunten in Berlijn
Glockenturm
Adres: Am Glockenturm, 14053 Berlin
OV: S5 Pichelsberg
Entree: € 4,50
Openingstijden: van 1 april tot 1 november dagelijks van 9:00 tot 18:00, in de wintermaanden alleen tijdens sneeuwvrije weekenden
Combineren met: rondleiding door het Olympisch Stadion
www.glockenturm.de
Goh, we zijn al twee keer in/rond het stadion geweest. Nooit geweten dat je deze toren ook kon bezoeken..! Nou moeten we nóg een keer terug. Drie keer is scheepsrecht..! :) Bedankt voor deze informatie en mooie foto’s Marjolein.
Je moet het inderdaad net even weten. Het viel mij ook al op dat er in de klokkentoren een stuk minder bezoekers waren dan in het stadion zelf en dat er bij de kassa van het stadion niet echt reclame voor gemaakt wordt. Maar het is erg de moeite waard! Sowieso is een rondje door het Olympisch Park erg leuk, zeker nu het zwembad ook weer open is! Veel plezier tijdens jullie derde bezoek!