Toen ik vorig jaar met de S-Bahn langs het station Pankow-Heinersdorf tufte, viel mijn oog op een hoog rond gebouw. De ingeslagen ramen en bomen die zich een weg door de sporen probeerden te banen duidden erop dat dit terrein al lang niet meer in gebruik was. Een snelle zoektocht op Google leerde me dat het een bijzondere constructie is. Het is een van de laatst overgebleven overdekte rangeerterreinen van zijn soort. Tijd om dat eens nader te onderzoeken! Een jaar later bracht ik eindelijk eens een bezoekje aan dit verlaten terrein. Veel makkelijker dan urban exploring in het Güterbahnhof in Pankow-Heinersdorf ga je het trouwens niet krijgen: een open hek verschafte toegang tot het flinke terrein. Er lag nog net geen rode loper uit. Op het terrein tref je de resten van treinloodsen, verroeste draaischijven en tochtende kantoorgebouwen aan. Omdat deze urbexlocatie goed bereikbaar en eenvoudig te betreden is, laat de staat van de gebouwen helaas wel iets te wensen over.

20150314 - _MG_6919- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf
De overdekte draaischijf op Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf vanaf de S-Bahnbrug.

Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf toen

Met de komst van de industriële revolutie werd het treinennetwerk in Duitsland in de 19e eeuw in rap tempo opgebouwd. De Berlin-Stettiner Eisenbahn werd in 1843 geopend en verbond Berlijn met de haven in het Poolse Szczecin. Langs het spoor in Berlijn werd 250.000 m2 grond gereserveerd voor een rangeerterrein waar treinen gerepareerd en onderhouden konden worden. Station Pankow-Heinersdorf was geboren! De eerste treinen arrivieerden in 1893 op het goederenstation in Pankow. Op het hoogtepunt kwamen hier zo’n 1.800 goederentreinen binnnen. Da’s niet niks! Sinds 1924 is het station ook aangesloten op het electronisch aangedreven S-Bahnnetwerk.

De Rundlokschuppen is het hoogtepunt van het inmiddels verlaten Güterbahnhof Pankow, het diende als overdekte draaischijf voor treinen die toentertijd slechts in een richting konden rijden. Een klein mankementje van de stoomtreinen. De eenrichtingsverkeertreinen reden via het spoor op de schijf, welke 180 graden kon worden gedraaid. Zonder al te veel ruimte in beslag te nemen konden treinen hier dus keren. Zware vergrendelingen zorgen ervoor dat de sporen naadloos op elkaar aansloten.

20150314 - _MG_6931- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf
De Rundlokschuppen in zijn huidige vorm.

Gaandeweg werd het terrein steeds verder uitgebreid. Er ontstond een rangeerterrein van groot formaat met verschillende Lokschuppen (locomotiefloods – oftewel gebouwen waarin werkzaamheden aan locomotieven plaatsvinden). Het rangeerterrein Pankow-Heinersdorf was uitgerust met:

  • Rechteckschuppen,
    een rechthoekige schuur waar locomotieven onder gebracht of gedraaid konden worden.
  • Ringschuppen,
    een ronde draaischijf in de buitenlucht.
  • en een Rundhaus
    een rond gebouw met een centrale overdekte draaischijf.

Overdekte draaischijven werden hoofdzakelijk in de 19e eeuw gebouwd. Het voordeel? Ze konden onder alle weersomstandigheden worden gebruikt. Het nadeel was echter dat ze niet opgewassen waren tegen de snelle technologische ontwikkelingen. Toen er langere en modernere treinen werden gebouwd kon het Rundhaus niet zo eenvoudig worden aangepast als de modernere Ringschuppen.

20150314 - _MG_6991- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf
De Ringschuppen in zijn huidige vorm. Je hebt er wat kracht voor nodig maar hij draait nog!

Waarom deze locatie in Pankow (voor treinfanaten) zo bijzonder is?

Het Rundhaus op het Bahnbetriebswerk Pankow-Heinersdorf is het laatst gebouwde exemplaar in Duitsland, het beschikte over 24 sporen en het is samen met het Betriebsbahnhof Berlin-Rummelsburg een van de twee nog bestaande Rundhäuser in Duitsland (in Polen en Rusland zijn ook nog soortgelijke exemplaren te vinden). Draaischijven werden overbodig toen er treinen geproduceerd die in twee richtingen konden rijden. Dat bleek toch een stuk praktischer dan een rangeerterrein opzoeken om te kunnen keren.

20150314 - _MG_6967- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf
De glorietijd van de Rundlokschuppen was van korte duur. Toen stoomlocomotieven moderner en langer werden, bleken de overdekte draaischijven al snel te klein.

Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf nu

In 1997 werd het Günterbahnhof in Pankow stil gelegd en de Deutsche Bahn liet het terrein vervolgens verslonzen. Bij een bezoek wordt snel duidelijk dat zowel natuur als mens hier al jarenlang zijn gang heeft kunnen gaan. Tussen de sporen groeien bomen, het ijzerwerk ontbreekt of is verroest en hier en daar mist er een raam of een stuk plafond. De vloeren zijn verrot en bezaaid met glasscherven, het is dus even oppassen waar je je voeten neerzet. Het gebouw mag dan wel onder Denkmalschutz (monumentenbescherming) staan, er wordt weinig aandacht besteed aan het terrein en dat weerhoudt vandalen er helaas niet van om hier en daar een brandje te stichten. Een potentieel prachtig industrieel monument is nu niet meer dan een vervallen ruïne. Zonde van zo’n bijzonder gebouw!

Toch is er nog een sprankje hoop voor de Rundlokschuppen in Pankow-Heinersdorf. De meubelhandelaar Kurt Krieger heeft het terrein in 2009 gekocht en heeft het plan om op deze plek een nieuwe wijk (Pankower Tor) met woningen, winkels en natuurlijk een nieuwe meubelzaak uit de grond te stampen. Het Rundhaus wil hij in originele staat terugbrengen, maar alleen als de wijk en de senaat met zijn plannen akkoord gaan. En dat zou best nog even kunnen gaan duren… Ik lees digitale geruchten over 2017. Dat duurt dus nog eventjes!

Foto-impressies Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

20150314 - _MG_6916- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

Het goederenstation ligt direct naast het S-Bahnstation. Je zou zelfs over de sporen op het terrein kunnen komen maar ik raad aan om een omweggetje te nemen via de voetgangersbrug en de volkstuintjes. Wijst zich vanzelf!

20150314 - _MG_6926- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

20150314 - _MG_6927- BerlijnBlog

De deur staat wagenwijd open. Dat maakt het urbexen makkelijker, maar ook minder spannend en aantrekkelijker voor vandalen. Mixed feelings dus.

20150314 - _MG_6934- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

20150314 - _MG_6960- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

De Rundlokschuppen is met een diameter van 60 meter enorm. Wat moet dit een gaaf gebouw zijn geweest vroeger! Zoals je ziet ontbreken de nodige delen van het plafond en is de vloer ook niet meer in perfecte staat.

20150314 - _MG_6941- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

Het is een beetje zoeken, maar ook in het Güterbahnhof vind je enkele toffe graffitiwerken.

20150314 - _MG_6930- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

20150314 - _MG_6933- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

Mijn favoriete graffitiwerk in het Güterbahnhof is dit exemplaar van Ken Plotbot. Sinds ik hem leerde kennen in de Alte Fleischfabrik ben ik fan van zijn typerende tekeningen.

20150314 - _MG_6956- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

Ik gok dat dit spoor 23 was van de 24 sporen die de draaischijf in totaal telde.

20150314 - _MG_6929- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

20150314 - _MG_6953- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

20150314 - _MG_6952- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

Oeh, gave kleurtjes!

 

20150314 - _MG_6961- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

20150314 - _MG_6964- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

Dat slot zit er tegenwoordig vooral voor de sier. Openstaande deuren en ingeslagen ramen bieden eenvoudig toegang tot de Rundlokschuppen.

20150314 - _MG_6968- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

20150314 - _MG_6973- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

Op die lift kun je lang wachten.

leinpankowheinersdorf

Het terrein is al niet meer in de beste staat maar toch houd ik me altijd aan mijn motto: take nothing but photos, leave nothing but footprints. Laten we er met zijn allen voor zorgen dat zulke locaties niet nog meer in verval raken.

Foto door Susanne – dankjewel Suus!

20150314 - _MG_6983- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

Wat ik zo gaaf vind aan urbexen? De details van historische panden fotograferen. Een geschiedenis ontdekken die zich niet makkelijk bloot geeft. De spanning van het betreden van een verboden terrein. Maar ook het zien van de natuur die haar terrein terugwint. Dát vind ik dus heel gaaf om te zien.

20150314 - _MG_6988- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

20150314 - _MG_6976- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

De Ringschuppen met het bedieningspaneel. Ondanks dat de knoppen op het bedieningspaneel weinig meer in beweging kunnen zetten, kan menselijke kracht het nog wel. De Schuppen zijn wat verroest maar met wat mankracht draait deze nog steeds.

20150314 - _MG_6986- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

 

 

20150314 - _MG_6985- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

Het terrein werd gebouwd tijdens de Duitse keizertijd maar werd ook na de Tweede Wereldoorlog door de Deutschen Reichsbahn (de spoorwegen van de DDR) nog gebruikt als school en trainingscentum. Geheel in DDR-stijl hebben ze er een blokvormig administratiegebouw aan het terrein toegevoegd.

20150314 - _MG_6993- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

Het administratiegebouw is compleet leeg geroofd. Zelfs de ramen en deuren ontbreken.

20150314 - _MG_6995- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

20150314 - _MG_7000- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

20150314 - _MG_6996- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

20150314 - _MG_7003- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

20150314 - _MG_7009- BerlijnBlog Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf

Helaas was het regenachtig en koud weer toen wij het goederenstation in Pankow bezochten. Ik kan me voorstellen dat je hier met beter licht best gave foto’s kunt maken. Dus wellicht wordt deze fotoserie nog eens vervolgd…

Güterbahnhof Pankow-Heinersdorf
Adres: naast het S-Bahnhof Pankow-Heinersdorf – het is niet te missen
OV: S Pankow-Heinersdorf

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief

Meld je aan voor mijn maandelijkse nieuwsbrief en onvang de laatste updates en exclusieve Berlijntips gratis in je inbox.

Je hebt je nu aangemeld voor de BerlijnBlog nieuwsbrief. Dank je wel!

Pin It on Pinterest

Share This