Eerder schreef Berlijn-Blog.nl een artikel over Christiane F. In grote lijnen ging dat artikel niet over de indringende film, maar meer over hoe het haar in de loop der jaren is vergaan. Een vraag die bleef spoken: Hoe ligt Bahnhof Zoo er tegenwoordig bij?
Bahnhof Zoo: Toen
Waar je Christiane zegt, daar benoem je ook Duitslands bekendste station: Zoologischer Garten, in de volksmond beter bekend als ‘Bahnhof Zoo’ of ‘Am Zoo’. Het boek (€13,95 bij Bol.com), over de 13-jarige stadsjunkie en haar vrienden, behoeft eigenlijk geen introductie. Een boek dat bij miljoenen lezers een diepe indruk heeft achtergelaten. Later werd de beklemmende sfeer uit het boek nog eens versterkt door de treffende rolprent van Uli Edel. De loodzware filmscore van David Bowie sluit naadloos aan op deze coming-of-age klassieker. Bahnhof Zoo was in de jaren ’70 en ’80 dan ook de bekendste ‘hang out’ voor ‘verstoten’ jongeren. Gedurende de opmars van heroïne boden verdwaalde jongeren zichzelf aan als prostituee aan de achterzijde van het station.
Terwijl Oost-Berlijners vochten voor hun vrijheid, had West-Berlijn met hele andere problemen te maken. In het westen hadden ze de vrijheid om te gaan en staan, maar in tegenstelling tot de dictatoriale Oost-Duitse werkstaat, was de werkeloosheid er relatief hoog. Dit vertaalde zich in een gebroken stad an sich. Enerzijds bestond West-Berlijn uit hoogopgeleide en overwegend rijke burgers. Anderzijds was het er overleven in een grauwe, getekende stad. Christiane F. maakte deel uit van dat laatste. Een treurige positie, maar wel één die haar niet alleen wereldberoemd maakte, maar er ook nog eens voor zorgde dat men wereldwijd een indruk kreeg van de schaduwzijde van West-Berlijn. Niet voor niets staat het boek nog altijd in de top van best verkochte Duitse boeken aller tijden.
Het Mercedes Gebouw: Icoon uit het boek en de film ‘Christiane F.’
Achterzijde Bahnhof Zoo: Nog steeds berucht
Bahnhof Zoo: Nu
Bahnhof Zoo ligt er anno 2011 nog altijd treurig bij. Niet in de laatste plaats omdat het station in al die jaren nauwelijks is veranderd. Hoewel heroïne allang niet meer de meest gebruikte drug is, wordt dit middel in Duitsland nog frequent gebruikt onder verslaafden. Een gedeelte gebruikt ook wel amfetamine of andere middelen, maar wat betreft heroïne is Duitsland een beetje blijven hangen in de jaren ’70 en ’80. Dat moet ook regisseur Sebastian Heidinger zijn opgevallen. In 2007 bezocht hij het station om daar zijn documentaire ‘Drifter – Die Neuen Kinder Vom Bahnhof Zoo’ te filmen. In deze schokkende portret volgt Heidinger de jonge Angel, Daniel en Aileen. Deze jongeren, die deel uitmaken van een veel grotere groep, prostitueren zichzelf aan de achterzijde van Bahnhof Zoo. Op deze manier hosselen ze geld bijeen voor eten en drugs. Slapen doen ze in speciale zorginstellingen voor jonge junks of bij betalende vrijers. Hun toekomst blijft even schimmig als hun wereld van alledag in portieken en steegjes. Met zaakjes waarbij het lichaam weinig waarde heeft, maar vriendschap des te meer, proberen de jongeren te overleven in de grauwe onderwereld van Berlijn.
Het is niet alleen deze film die een toevallig inkijkje geeft in een zeldzaam groepje verloren jongeren. Wie langs Bahnhof Zoo wandelt zal nog genoeg van deze jongeren tegenkomen. Hoeveel het er exact zijn is zelfs bij de gemeente en overheid niet bekend, maar dat het rondom Bahnhof Zoo nog steeds spookt is een feit. Berlijn is een stad die voortdurend in beweging is. Desondanks is er meer dan twintig jaar na dato nog bitter weinig veranderd rondom Bahnhof Zoo.
Washok voor junkies met Christiane F. posters: Washok ook te zien in docu ‘Drifter’
Bahnhof Zoo: Nog steeds troosteloos
Dit artikel is ingestuurd door Kenneth Steffers, freelance journalist. Heb je ook een interessant artikel? Neem dan contact op met mij.
Tijdens een van m’n vele bezoeken aan Berlijn zag ik opeens een serie koopvideo’s in de winkels liggen met daarop ritjes met de S- of de U-Bahn, gezien vanuit het perspectief van de machinist, in het Duits zo mooi Führerstandsmitfahrt genoemd. Tegenwoordig haalt men daar de schouders over op en zegt men “boeie” want er staan inmiddels wagonladingen video’s met Führerstandsmitfahrten op Youtube, maar toen, in 1993, was het best bijzonder. Dermate bijzonder dat de Sender Freies Berlin (SFB) er brood in zag meerdere lijnen van de BVG van begin tot eind te vereeuwigen. En aangezien ik wel wat heb met treintjes in het algemeen en de Berlijnse S- en U-Bahn in het bijzonder, heb ik toen een aantal van die video’s gekocht.
Ik heb bewust gekozen voor de S3 van Erkner naar Potsdam (92 minuten) omdat die lijn zowel door Oost als West-Berlijn rijdt en twee keer de oude zonegrens passeert. Ik heb het traject tussen S-Bhf Friedrichstrasse en Bhf Zoo op Youtube gezet:
We noteren 1993 en anno 2011 blijkt veel, zoniet alles, langs de spoorlijn verdwenen of veranderd te zijn. We zien het oude Lehrter Stadtbahnhof, wat het laatste S-Bhf in West-Berlijn was alvorens je de grens met Oost-Berlijn passeerde en wat ooit op de monumentenlijst stond maar wat desondanks werd gesloopt om plaats te maken voor het nieuwe Hauptbahnhof! En we zien Bhf Zoo, de trotse, maar inmiddels tot Regionalbanhhof gedegradeerde poort tot West-Berlijn, waar het vergeven was van de junks en andere dropouts. Dit is het beeld van Berlijn zoals ik het mij herinner; zo zag de stad er ten tijde van de tweedeling ongeveer uit.
Een andere interessante opname is die van de U1 van Krumme Lanke naar Warschauer Strasse, omdat die lijn voor een groot deel bovengronds ligt én omdat de opname net na 14 oktober 1995 is gemaakt, toen de zojuist gerestaureerde Oberbaumbrücke tezamen met U-Bhf Warschauer Strasse weer in gebruik werd genomen. En de ware Berlijnliefhebber weet dat de Oberbaumbrücke een 34 jaar lang voor de U-Bahn onbegaanbare grensbrug tussen Kreuzberg en Friedrichshain was. Al die jaren was U-Bhf Schlesisches Tor het eindstation en lag deze bocht er ongebruikt bij… Kortom, een opname met een historisch tintje! Bekijk zelf een fragment uit die video; het traject van Kottbusser Tor naar Warschauer Strasse. De stops op de verschillende stations heb ik ingekort…
Christiane Vera Felscherinow, beter bekend als Christiane F, is de bekendste Duitse verslaafde ter wereld. Iedereen die graag boeken leest over Berlijn of over drugsverslaafden weet ongetwijfeld over wie ik het heb. De hoofdpersoon in het boek Wir Kinder Von Bahnhof Zoo of Verslag van een junkie in het Nederlands. Het boek speelt zich af in Berlijn en is een autobiografisch verhaal over een meisje van een jaar of 15 die aan de drugs verslaafd raakt. Het treurige verhaal van een meisje die graag bij een groep wil horen en denkt dat het alleen kan als ze doet wat de stoere mensen uit haar klas doen. Joints roken, daar begint het mee. Het gaat van kwaad tot erger en Christiane F raakt op den duur verslaafd aan de heroïne en is dagelijks te vinden “auf der strich”. De plek waar hoeren samen komen.
Het boek van Christiane F. “Wir Kinder vom Bahnhof Zoo” is sinds kort ook in het Duits (€10,99) te bestellen bij Bol.com. Het boek leest ook in het Duits vrij eenvoudig weg en laat de Berlijnse sfeer beter doorklinken in het verhaal.
In het Nederlands (€13,95) vind je het boek onder de naam “Verslag van een junkie”. Ben je in het bezit van een e-reader? Dan kun je “Verslag van een junkie” ook digitaal (€9,99) bestellen.
Hoe gaat het nu met Christiane F?
30 jaar is het geleden dat het bekende verhaal van Christiane F als boek doorbrak in Berlijn. Vandaag de dag is het jonge drugsverslaafde meisje alweer 46 jaar. Ze heeft nog steeds problemen om haar leven op de rails te krijgen, al langer gingen de geruchten dat ze weer verslaafd is aan de heroïne na een drugsvrije periode van 15 jaar. Methadon hield haar op de been, en de geboorte van haar zoontje die inmiddels 11 jaar oud is. In haar labiele toestand heeft ze deze lente plotseling haar kind van school gehaald en nam hem mee naar Amsterdam, de reacties van de school waren heftig. Tuurlijk, het jongetje had nog schoolplicht. Inmiddels is haar zoon terug in Berlijn en woont in een woongemeenschap. Terug keren naar zijn moeder, dat kan niet, aldus de Duitse media. Het enige wat Christiane F. nog over heeft is de omgangsregeling wat resulteert in een paar luttele uurtjes per week met haar zoon. Ondertussen heeft Christiane actief rond gehangen in de Amsterdamse drugsscene.
De geruchten zijn dat ze inmiddels weer terug is in Berlijn en volledig verslaafd is. Ze zou vaak rond hangen bij de Kottbusser Tor, maar natuurlijk wil de politie daar verder niets over kwijt.
De jeugd van Christiane F
Christiane is opgegroeid in Gropiusstadt, een wijk in Berlijn. Haar vader was verslaafd aan de alcohol, haar ouders scheidden, en zelf kwam ze ook vroeg in aanraking met drugs. Al met 15 jaar was ze volledig afhankelijk van de heroïne. Om de hoge kosten voor de geestverruimende middelen te kunnen financieren plezierde ze oude mannen. Het begon met handwerk, maar ze verlegde steeds haar grenzen. Waar eerst stinkende mannen nog een no-no waren maakt het haar later allemaal niks meer uit.
Het boek “Wir Kinder Vom Bahnhof Zoo”
Toen ze in 1978 bij een rechtszaak moest getuigen viel ze al snel op bij Horst Rieck, werkzaam bij “Stern”. Hij naam een aantal interviews met haar af en hij bracht vervolgens de bestseller “Wir Kinder Vom Bahnhof Zoo” uit. Dit was voor het eerste dat de drugscene van Berlijn uitgebreid aan bod kwam in de Duitse en internationale media. Inmiddels is het boek Wir Kinder Von Bahnhof Zoo in 15 verschillende talen te koop, waaronder in het Nederlands. In het Nederlands is het boek beschikbaar met de naam Wij kinderen van station Zoo. Het boek was een groot succes en is in 1981 verfilmd. Naar horen zeggen heeft ze overigens een half miljoen Duitse Mark aan de film en het boek over gehouden. Daar kun je aardig wat drugs van kopen zou je zeggen.
Ik vond het boek ontzettend indrukwekkend om te lezen, omdat het boek zich afspeelt in Berlijn lijkt alles veel meer dan “zomaar een verhaal”. Veel van haar hangplekken bestaan nog steeds, er zijn nog steeds veel hoeren te vinden rond het station Zoologischer Garten, erg confronterend. Helaas bestaat de disctotheek uit het boek en de film niet meer, The Sound is afgebrand in de jaren 80. Ik vind het boek zeker een aanrader, helemaal als je iets hebt met Berlijn.
Stukje uit Wir Kinder vom Bahnhof Zoo.
Mislukte carrière in de tachtiger jaren
In de jaren ’80 heeft Christiane F. nog geprobeerd succesvol te worden als zangeres. Samen met haar toenmalige vriend Alexander Hacke, die gitrarist was in de band Einstürzende Neubauten, probeerde ze aan de weg te timmeren. Ze heeft zelfs nog een plaat uitgebracht en ze speelde in de films Neonstadt en Decoder. Ook heeft ze nog een tijdje in Griekenland gewoond en ging het erg goed met haar. Helaas is ze enorm terug gevallen.
Eens een verslaafde, altijd een verslaafde, zou het waar zijn?
Hallöchen!
Sfeer, historie en veelzijdigheid. Deze combinatie maakt Berlijn voor mij zo'n fascinerende stad. Al 10 jaar. Mijn onuitputtelijke liefde voor Berlijn wil ik via BerlijnBlog met jou delen.
Leuk dat je er bent!
In mijn persoonlijke reisgids Mijn Berlijn neem ik je mee door het Berlijn waar ik zo van hou. Veel achtergrondverhalen, foto's en natuurlijk mijn favoriete tips verzameld op één plek.
