Tijdens de Koude Oorlog was Wünsdorf de ‘Verbotene Stadt‘. Wat de Sovjetsoldaten uitspookten op de verstopte militaire basis in de Brandenburgse bossen ten zuiden van Berlijn? Strikt geheim. En eigenlijk is deze verlaten stad – onder streng toezicht van standbeeld Lenin – nog altijd een beetje verboden. Hoge hekken beveiligen het enorme gebied dat al tijdens de Keizertijd dienst deed als militair oefenterrein. En dat woord verboden he? Dat wekt mijn nieuwsgierigheid! Tijd om de stad – compleet met verlaten zwembad, theater en kantoren – eens nader te onderzoeken. Samen met Go2Know, camera’s en statief gingen we op pad.

20160505 - _MG_0985- BerlijnBlog Wünsdorf

Wünsdorf toen

Van Keizer naar Hitler en de Sovjets

Op het terrein van Wünsdorf zijn de restanten van verschillende etappes Duitse geschiedenis terug te vinden. Duitse Keizerrijk. Eerste Wereldoorlog. Tweede Wereldoorlog. Koude Oorlog. Misschien wel meer geschiedenis dan goed is voor een land. Er zijn weinig locaties te bezoeken waar historie uit zoveel tijdsbestekken te vinden is en dat alleen al maakt Wünsdorf uniek.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog was Wünsdorf al de grootste militaire basis in Europa, met talloze barakken, een infanterieschool (voor de militaire grondtroepen), het Halbmondlager (voor o.a. Islamitische, Indiase en Afrikaanse krijgsgevangenen) en kantoren (voor het versturen van telegrammen en voeren van telefoongesprekken). De nazi’s en Sovjets, die later in Wünsdorf introkken, hebben het militaire terrein verder uitgebreid. Vanaf het moment dat de laatste Sovjetsoldaten in 1994 vertrokken, staat het terrein leeg.

20160505 - P1210407- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

Hoe het allemaal begon

In zijn beginjaren – we hebben het dan over de 19e eeuw – was Wünsdorf een dorp van de boeren. In 1860 bestond Wünsdorf uit 283 inwoners en verder vooral uit molens, weide en veel bos. Enkele jaren later was het over met de rust en werd het gebied voor het eerst voor militaire doeleinden ingezet. Het Pruisische leger van het Duitse keizerrijk gebruikte het al in 1877 als schietterrein. Toen in 1897 de treinverbinding tussen Berlijn en Dresden werd geopend, groeide de betekenis van de regio. Het begin van een lange geschiedenis als militair terrein.

En toen kwam de NSDAP aan de macht…

In 1933 kwam Hitlers Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP) aan de macht in Duitsland. Ook het militaire terrein in Wünsdorf namen ze rap over met voornamelijk gepantserde troepen. De militaire faciliteiten werden behoorlijk uitgebreid met vooral veel bunkers, bunkers en nog meer bunkers. Vanaf 1935 zetelde ook het hoofdkwartier van de Wehrmacht (het leger van het Derde Rijk) in Wünsdorf.

20160505 - _MG_0841- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

Net als Berlijn en veel andere belangrijke Duitse steden, was ook de militaire stad Wünsdorf doelwit van de verschillende bombardementen in 1945. Tijdens de derde luchtaanval op 15 maart 1945 werd Wünsdorf het zwaarst getroffen. Meer dan 580 machines vlogen over en 120 mensen overleden daarbij. Een maand later, op 20 april 1945, vielen de Sovjets binnen en namen het verzwakte en verwoeste militaire terrein over.

Tijdens de Koude Oorlog

Wünsdorf – of Wjunsdorf (Вюнсдорф), zoals de stad inmiddels door de Russen werd genoemd – was tot 1994 de militaire hoofdvestiging van het Rode Leger in Duitsland. De stad werd, net als veel andere door de nazi’s verlaten gebouwencomplexen, overgenomen door de Sovjets. Lokale bewoners werden verbannen, de wegen werden gesloten voor verkeer en waren enkel nog toegankelijk voor de Sovjets. In maart 1953 woonden er nog maar 1953 bewoners en zo’n 30.000 soldaten in Wünsdorf.

20160505 - _MG_0668- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

In de gebouwen zijn veel Russische kunstwerken te vinden

Tijdens de Koude Oorlog werd Wünsdorf één van de grootste militaire basissen buiten de Sovjet-Unie. Hoeveel soldaten hier exact woonden? Dat weet niemand precies (bronnen zijn niet helemaal consistent). Tussen de 50.000 en 75.000 soldaten met hun families moeten het ongeveer zijn geweest. Ze leefden afgesloten van de rest van de wereld in wat ook wel ‘Klein Moskou’ werd genoemd. Achter de muren stonden o.a. scholen, winkels en sportplaatsen tot hun beschikking. Wat zich in Wünsdorf afspeelde, was strikt geheim voor de buitenwereld. Het was Sperrgebiet en voor DDR-burgers streng verboden te betreden terrein. Vanuit het dorp, verscholen achter hoge muren in de bossen van de DDR, ondersteunde de Sovjets hun Oost-Duitse bondgenoten o.a. bij het ‘bewaken’ van de grens met West-Duitsland.

De Duitse hereniging

Op 12 september 1990 werd het “Verdrag inzake de afsluitende regeling met betrekking tot Duitsland” getekend. Het “Twee-plus-Vier-verdrag”, tussen enerzijds de Duitse Democratische Republiek en de Bondsrepubliek Duitsland en anderzijds Frankrijk, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Sovjet-Unie, vormde de basis voor de Duitse hereniging en voor het einde van de aanwezigheid van Russische soldaten op Duitse bodem. Wat volgde was een van de grootste terugtochten in vredestijd: in vier jaar tijd zouden 330.000 soldaten, 208.000 familieleden, 4.116 tanks en 8.000 andere voertuigen vanuit Duitsland terug vertrekken naar Rusland.

20160505 - _MG_0638- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

Zo ziet een Russische kalender eruit als je hem ruim 20 jaar laat hangen

In 1994 moesten alle troepen het gebied van de voormalige DDR hebben verlaten. Sindsdien heeft het bekende noodlot ook Wünsdorf getroffen. Leegstand. De Sovjets hebben een 260 hectare groot terrein vol geschut, industrie, munitie, restanten van bommen en wapens en ander militair afval achtergelaten en een nieuwe bestemming is er nog niet voor gekomen.

Feitjes over Wünsdorf

Tijdens mijn onderzoek naar Wünsdorf kwam ik nog meer interessante feitjes tegen die ik nog niet wist:

  • In Wünsdorf de eerste Moskee op Duitse bodem werd gebouwd in 1914 voor islamitische krijgsgevangenen. De Moskee is in de oorlog verwoest
  • Tijdens de Olympische Spelen van Berlijn in 1936 trainden de Duitse deelnemers in Wünsdorf, terwijl de sporters uit andere landen trainden in het Olympische dorp in Elstal (dat overigens ook leeg staat en dienst doet als museum)
  • Station Wünsdorf was tijdens de Koude Oorlog het station van de Russen. Tot 1994 vertrok er iedere dag een directe treinverbinding naar Moskou. Ook de andere geallieerden hadden hun eigen stations voor hun troepen, dat waren: Berlin-Lichterfelde West (Amerikaanse troepen), Berlin-Tegel (Franse troepen), Berlin Charlottenburg (Britse troepen)

20160505 - _MG_0979- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

Hoofdingang van het Haus der Offiziere

Wünsdorf nu

Veel leegstand, relatief weinig verval

Leegstand in Wünsdorf. Sinds het vertrekken van het Rode Leger in 1994. Maar met het verval valt het verbazingwekkend genoeg erg mee! Veel verlaten gebouwen in Berlijn zijn in de jaren ’90 aan hun lot overgelaten maar Wünsdorf is altijd bewaakt gebleven. En dat zie je erg duidelijk terug. Het terrein ziet er stukken beter uit dan andere verlaten Russische militaire terreinen zoals bijvoorbeeld Kaserne Krampnitz en Vogelsang.

De meeste gebouwen op het terrein zijn veilig te betreden, voorzien van ramen en veel Russische muurschilderingen zijn zelfs nog in originele staat behouden gebleven. Dat maakt Wünsdorf een geweldige plek om rond te dwalen! Interessant en ontzettend fotogeniek. Natuurlijk is er verval te zien maar dan voornamelijk door de krachten der natuur. Ruim 20 jaar leegstand is ook niet niets natuurlijk. Afgebladderde verf langs de kozijnen, een verstoft zwembad en woekerende bomen voor de ramen. Dat is het type verval dat ik persoonlijk heel mooi vind. Van vandalisme en lelijke graffititags is amper sprake.

20160505 - _MG_0639- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

Russische muurtekening in het Haus der Offiziere

Op fototour met Go2Know

Wünsdorf stond vanwege de historische waarde al lang op mijn lijstje om eens te bezoeken. Wat hield me tegen? De strenge bewaking voor een illegaal bezoek en daarmee de kans dat je na 1,5 uur reizen niet eens binnen kunt komen. Maar ook de hoge kosten voor een tour als je Wünsdorf op legale wijze besluit te bezoeken. € 70,- voor een fototour over een verlaten terrein is ook best even slikken, zeker als je normaal ergens gratis naar binnen sneakt. Maar toch ben ik blij dat ik het heb gedaan!

We konden van 10:00 tot 17:00 op eigen houtje over het terrein dwalen en overal kijken en fotograferen waar we maar wilden. Wünsdorf is als een museum zonder gebaande paden en informatiebordjes. Je bepaalt je eigen pad. En met zo’n tour hoef je niet op je hoede te zijn voor beveiliging, maar kun je in alle rust de goed bewaarde restanten van de geschiedenis bekijken. Tour is een groot woord trouwens, Go2Know organiseert in Wünsdorf een ‘Fotobase’. Ze vertellen beknopt wat over het terrein, verkopen drankjes en kleine snacks en staan ter beschikking voor al je vragen. € 70,- blijft veel geld en ergens heb ik er gemixte gevoelens bij om dit te betalen, maar uiteindelijk draag je met de tour ook mee aan het behoud van Wünsdorf. Dat vond ik het dan wel weer waard! Go2Know is een organisatie die vaker fototours organiseert op verlaten terrein, eerder ging ik mee naar de Alte Fleischfabrik in Lichtenberg.

7 uur door een verlaten stad dwalen lijkt misschien veel trouwens, toch hebben we bij lange na niet alles kunnen zien. Het is zo ontzettend groot! Dat wat we graag wilden zien hebben we gelukkig wel kunnen zien: het Haus der Offiziere, het verlaten theater, het zwembad uit de Keizertijd en veel verschillende Russische muurschilderingen. Tussendoor hebben we in alle rust onze meegebrachte broodjes kunnen eten tussen de verlaten gebouwen. Een erg gave ervaring!

En dan nu… Fotospam!

Fotoimpressies van de verlaten militaire stad Wünsdorf

Fotoimpressies Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0981- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0619- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0628- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0634- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0650- BerlijnBlog Wünsdorf

20160505 - _MG_0692-HDR- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere-2

20160505 - _MG_0697-HDR- BerlijnBlog Wünsdorf

20160505 - P1210398- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0685-HDR- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0662- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0652-HDR- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0673- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0710- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0709- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - P1210408- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0823- BerlijnBlog Wünsdorf

Fotoimpressies theater

20160505 - _MG_0716-HDR- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0719- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0722- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - P1210412- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0741-HDR- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0747- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0751- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0763- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0771- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0781- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0791- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0798- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0804- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0813- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

Fotoimpressies zwembad uit de Keizertijd

20160505 - _MG_0826- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0876- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0903- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0904- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0849- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0850- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0852-HDR- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0858- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0862- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - P1210424- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - P1210421- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - P1210419- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0889-HDR- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

Overige fotoimpressies Wünsdorf

20160505 - _MG_0913- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0920-HDR- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0924- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0925- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0927- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0928- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0932- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0942- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0976- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0975- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0973- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0958- BerlijnBlog Wünsdorf

20160505 - _MG_0971- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0963- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0960- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0956- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - _MG_0945- BerlijnBlog Wunsdorf Haus der Offiziere

20160505 - P1210409- BerlijnBlog Wünsdorf

Verlaten Wünsdorf-Waldstadt
Adres: Wünsdorf-Waldstadt, Brandenburg (ongeveer 50 kilometer ten zuiden van Berlijn-Alexanderplatz)
OV: Treinstation Wünsdorf, trein RE7 vanaf Alexanderplatz, Ostbahnhof of Schönefeld of trein RE3 vanaf Hauptbahnhof, Potsdamer Platz of Südkreuz
Goed om te weten:
– Treinen rijden niet heel frequent, ongeveer eens per uur
– Vanaf station Wünsdorf is het ongeveer 15 minuten lopen naar het verlaten terrein
Entree:
€ 70,- voor een fotobase met Go2Know (deze worden maandelijks georganiseerd)
Meer info op: www.go2know.de/Fototouren/Wuensdorf-Das-Haus-der-Offiziere
Je schijnt ook de beveiliging € 15,- te kunnen betalen voor entree maar daar heb ik zelf geen ervaring mee
Meer info op: www.abandonedberlin.com/2013/09/forbidden-city-nazis-russians-lenin

20160505 - _MG_0936- BerlijnBlog Wünsdorf

Zou jij er geld voor over hebben om gebouwen met zoveel historische waarde te bezoeken? Ik ben wel benieuwd. Mijn mening heeft zich na mijn bezoek in ieder geval wel veranderd en ik zou graag meer locaties met Go2Know bezoeken. Vragen, reacties en suggesties zijn van harte welkom bij de reacties!

liebegruesse

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief

Meld je aan voor mijn maandelijkse nieuwsbrief en onvang de laatste updates en exclusieve Berlijntips gratis in je inbox.

Je hebt je nu aangemeld voor de BerlijnBlog nieuwsbrief. Dank je wel!

Pin It on Pinterest

Share This