Met de nadering van de jaarwisseling, trek ik alle clichés uit de kast. Even gezapig terugkijken op het afgelopen jaar met een oudejaarslijstje. Heerlijk toch? En wát een jaar was het! Op persoonlijk gebied is 2015 echt een topjaar geweest met mijn boeklancering en mijn verloving in New York als absolute hoogtepunten. Maar natuurlijk waren er veel meer mooie momenten en ontdekkingen die ik graag met je wil delen. Zet je schrap voor mijn 15 Berlijnfavorieten van 2015!
Ik heb mijn eigen favorietenlijstje uit 2013 als inspiratie genomen en ga mijn best doen om in elke categorie een favoriet uit te kiezen. Of twee. Of drie… ;-). In ieder geval zijn de favorieten die ik noem allemaal zwaar favoriet en mijn absolute toppers van alle mooie plekken, fijne cafes en verrassende bezienswaardigheden die ik in het afgelopen jaar heb ontdekt. Het is een lang artikel geworden dus ga er lekker voor zitten!
1. Beste Restaurant
Lekker eten is voor mij zo ongeveer even belangrijk als de vrijheid hebben om elke dag op de fiets te stappen. Het is een van mijn grootste hobbies! Ook in 2015 heb ik weer ontelbaar veel nieuwe restaurantfavorieten ontdekt. Er zijn twee restaurants geweest die er voor mij met een bijzondere locatie en een geweldige menukaart uitsprongen:
De eerste keer bij Fame kwam ik er om te lunchen met een ex-huisgenootje uit mijn studententijd. Ik was meteen verkocht door het terras met blik op het water, de relaxte sfeer en de gave street art. Het restaurant zit echt een beetje verstopt dus de kans is minimaal dat je het per toeval ontdekt. Tenzij je toevallig op zoek bent naar Bar 25, deze legendarische club/bar zat namelijk ook in deze hoek. Dat het restaurant zo verstopt zit, heeft zo zijn voordelen. Iedereen die hier komt, komt voor de sfeer en het eten. Want ja, het eten is ook geweldig. Een lunchmenu (keuze uit vegetarisch en vlees) met drie gangen heb je hier voor € 12,-! ’s Avonds is het raadzaam om te reserveren, dan staat er een klein aantal seizoensgebonden gerechten op de kaart. Vooral in de zomer is dit een geweldige locatie.
➤ Fame, Holzmarktstraße 25, S Ostbahnhof
Spindler bestaat nu ongeveer een jaar en is in de afgelopen maanden een diner-, ontbijt- én lunchfavoriet van me geworden. De gerechten passen allemaal onder het motto: seizoensgebonden, regionaal en huisgemaakt. Een voormalige fabriek uit de Gründerzeit is de thuishaven, een prachtige historische locatie die er toch chic uitziet. Hoewel ik in de zomermaanden ook geen ‘nee’ zeg tegen het grote zonnige terras aan het Landwerhkanal. Sommige restaurants… They’ve got it all…
➤ Spindler, Paul-Lincke-Ufer 43, U Kottbusser Tor
Op zoek naar meer inspiratie? Bekijk dan even mijn pagina restaurants in Berlijn. Ik ben op het moment bezig alles te herzien en binnenkort kun je hier al mijn favoriete eetgelegenheden vinden!
2. Lievelingspizza
Bij Zola in Kreuzberg ontdekte ik zo’n geweldige pizza dat ik besloot dat ‘beste pizza’ een eigen categorie moest krijgen in dit jaaroverzicht. Nooit eerder at ik zulke goddelijke pizza. Zelfs niet in Italië. Het restaurant is voorzien van een open keuken waar de pizza’s geheel volgens Napolitaanse traditie in de steenoven worden gebakken. De pizza’s hebben een splinterdunne bodem en een bijna broodachtige rand. Ze zijn voorzien van verse tomatensaus en enkele toppingcombinaties naar keuze. Ik eet het liefst de mozerellavariant. Simpel, maar vol van smaak. Zo heb ik mijn pizza het liefst!
➤ Zola, Paul-Lincke-Ufer 39-40, U Kottbusser Tor
3. Favoriete Lunch
Sinds ik in Duitsland woon, is de lunch mijn favoriete maaltijd van de dag. Even het kantoor ontvluchten, een frisse neus halen en de tijd nemen voor het eten. Ben ik verduitst? Een beetje misschien ;-).
De beste lunchontdekking van het jaar deed ik in een oude apotheek. Is dat geen prachtige locatie voor een café? Maanden renovatiewerk heeft het Ora gekost om de apotheek enerzijds om te toveren tot lunchplek, en anderzijds zo veel mogelijk in authentieke staat te behouden. De prachtige houten kasten vol glazen flesjes zijn allemaal origineel! Voor mij is dit typisch Berlijn: gebouwen een tweede leven geven. Ik lunchte hier dit jaar met o.a. een mangosalade met ricotta en een pompoenrisotto. Yummie! Je kunt er trouwens ook goed terecht voor ontbijt en Kaffee und Kuchen.
➤ Ora, Oranienplatz 14, U Kottbusser Tor
Wie mijn fotodagboeken volgt, weet dat ik minstens één keer per week bij Nest zit te lunchen. Het liefst vaker. Hoewel dit restaurant geen nieuwkomer is in Berlijn (het stond eerder al in mijn lijstje lunchfavorieten in Kreuzberg), is mijn liefde voor dit restaurant wel naar een nieuwe hoogte gestegen in 2015. Telkens weten ze me weer te verrassen met zelfgemaakte, lekkere en verrassende gerechten. Elke dag staat in het teken van een ander thema. Maandag is dat pasta, vegetarische gerechten op dinsdag, woensdag staan er Berlijnse specialiteiten op het menu, donderdag is het Caribbean Thursday en vrijdag is traditiegetrouw visdag. Omdat het waarschijnlijk het restaurant is waar ik het meest ben geweest in 2015, mag het toch niet ontbreken in mijn jaaroverzicht. Wat het lekkerste was? Hmm, lastig! De pompoenlasagne? De gevulde aubergine met hummus? Of toch de zalmburger met avocado? Allemaal lekker!
➤ Nest, Görlitzer Straße 52, U Görlitzer Bahnhof
4. Tofste Café
Een relaxte zondag is wat mij betreft niet compleet zonder ergens lekker een stuk Kuchen te verorberen. Onderstaande cafés wisten me met dat, en nog veel meer te overtuigen:
Het enorme kunstwerk aan de muur van El Bocho, één van mijn favoriete street artists in Berlijn, is al een reden op zich om eens een bezoekje te brengen aan de Happy Baristas in Friedrichshain. Tel daar de geweldige koffie, ruime keuze aan taart, fijne brunchkaart (in het weekend) en daadwerkelijke happy barista’s bij op, en je hebt een geweldig café!
➤ Happy Baristas, Neue Bahnhofstraße 32, S Ostkreuz
Een ander nieuw café in Berlijn dat me wist te overweldigen met goede koffie én een gave locatie was Father Carpenter. In tegenstelling tot de meeste andere ontdekkingen die ik dit jaar deed – die ik meestal in tijdschriften, op andere blogs of op Foursquare vond – heb ik dit café echt per toeval ontdekt. We liepen een mooi hofje binnen in de Münzstraße en werden prompt verrast door dit kleine café. Liefde op het eerste gezicht! Pluspunten scoort dit café met het fijne terras op het binnenhof. Een oase van rust in het anders zo hectische Mitte. Zo zie je maar, af en toe een verborgen hofje binnenstappen, is absoluut de moeite waard!
➤ Father Carpenter, Münzstraße 21, U Weinmeisterstraße
5. Lekkerste Ontbijt
Alweer een favoriet in de hoek Kreuzberg-Friedrichshain… Sorry! Ik merk dat ik vaak een echte Berlijnse Kiezbewoner ben en in de weekenden niet altijd zin heb om voor een ontbijtje naar de andere kant van de stad te pendelen. Ik word standaard wakker met trek en dan rol ik het liefst direct mijn favoriete café in de buurt binnen. En ondanks dat het voor mij zo dichtbij is, is elk bezoekje aan Louise Cherie Café voor mij als een kleine vakantie op zich. Je wordt standaard begroet met een vrolijk “bonjour!” en de rest van je bezoek waan je je ook echt even in Frankrijk. Het ontbijt met baguette en Franse kazen is bij mij favoriet en herinnert me een beetje aan vroegere vakanties met mijn ouders in Frankrijk… C’est bon!
➤ Louise Cherie Café, Grünbergerstrasse 91, U Samariterstraße
6. Fijnste Relaxplek
Berlijn is een enorme stad. En ondanks dat, voelt het niet aan als een drukke metropool. Er zijn zoveel rustige plekjes waar je je even kunt terugtrekken, waar je even een stapje terug kunt zetten en ultiem kunt relaxen. Vaak zijn dat de momenten dat ik word overvallen door een vlaag van Berlijnliefde. Daarom deel ik graag mijn nieuwste ontdekkingen met jullie.
Het is een komen en gaan van strandbars in Berlijn. Favorieten zijn verdwenen, maar, gelukkig zijn er ook een paar fijne adresjes bijgekomen. De meeste zomeravonden heb ik dit jaar bij Holzmarkt aan de Spree doorgebracht. De strandbar is redelijk groot maar omdat het is verdeeld in verschillende secties, voelt het toch heel knus en gezellig. Heerlijk om hier in een strandstoel te ploffen en weg te dromen bij het uitzicht op een ondergaande zon achter de Fernsehturm. Bij de gedachte daaraan heb ik spontaan weer zin in de zomer!
➤ Holzmarkt, Holzmarktstraße 19-30, S Ostbahnhof
Deze zomer maakte ik een fietstour door Grünau, een wijk in het zuidoosten van Berlijn die ik eigenlijk nog niet zo goed kende. Daar vond ik een andere fijne relaxplek, of eigenlijk meerdere: de kleine baaitjes aan de Langer See. Er zijn ontzettend veel meren in Berlijn, maar van alle meren die ik tot nu toe bezocht, is dit wel een van mijn favorieten. Er loopt een wandelpad langs het meer en hoe verder je bij de tramhalte vandaan bent, hoe rustiger het wordt. Als je op tijd heen gaat heb je eigenlijk een hele baai voor jezelf en kun je een plek naar keuze uitzoeken in de schaduw of zon. Ik hoop volgend jaar weer een paar nieuwe meren te ontdekken want ik heb ze nog láng niet allemaal gehad!
➤ Langer See, Tram 68 vanaf S Grünau
Mooie locaties in de vrije buitenlucht zijn er genoeg. Maar ik heb ook een fijne tip voor de donkere winterdagen in Berlijn: Ladenkino. Van buiten heeft het pand nog ietwat weg van een vroeger kraakpand, volgeplakt met de laatste filmposters. Bij de eerste stap die ik over de drempel zet, word ik altijd gelijk overvallen door een rustig gevoel en schiet ik gelijk in de relaxmodus. Het is er stockduster – ook overdag – en daardoor kan ik het constante gevoel dat ik iets mis even van me afslaan. Je zou het op het eerste gezicht niet zeggen maar deze bioscoop heeft drie zalen en een bomvol filmprogramma. Begin dit jaar voerden we maandag filmdag in en dat moeten we eigenlijk nodig weer oppakken. Ik ben fan van Ladenkino!
➤ Ladenkino, Gärtnerstraße 19, U Samariterstraße
7. Mooiste Foto
2015 is in vele opzichten een uniek jaar geweest voor mij. Zo ook in mijn fotocollectie. Het is namelijk voor het eerst in mijn leven dat ik in één jaar minder foto’s heb overgehouden dan in het voorgaande jaar! Waar ik in 2014 nog 24.369 foto’s maakte, waren dat er in 2015 nog ‘maar’ 20.068. Met gemiddeld 55 foto’s per dag is dat alsnog een flink aantal, haha! Ach, ik wijd het maar aan de schoonheid van Berlijn, en aan de vele mooie reizen die ik heb mogen maken dit jaar.
1. In de categorie ‘Beste Foto’ heb ik drie favorieten uitgezocht. De foto die op social media de meeste waardering kreeg, was bovenstaande foto van de Brandenburger Tor. Zelf vind ik het eerlijk gezegd ook wel een geslaagd plaatje! Het bevat 3 kenmerken die ik mooi vind in foto’s: een spiegeling (hallo #regenplassenliefde!), bijzondere weersomstandigheden (donkere wolken – love it!) en een duidelijke hint van een stad of land, in dit geval natuurlijk de Brandenburger Tor.
2. Mijn persoonlijke favoriete foto van dit jaar is bovenstaand exemplaar van een bezoeker in de Memory Void van het Joods Museum. Ik kwam er begin dit jaar om wat foto’s te maken voor Mijn Berlijn en ook dit keer was ik weer zwaar onder de indruk van het museum. Van de geschiedenis, maar ook van de kwaliteit van de tentoonstellingen en van de architectuur van Daniel Libeskind. In het museum is ruimte voor monumenten om na te denken. Heel mooi en ook redelijk uniek voor zo’n museum. Hoe dan ook, het lijnenspel, de schaduwen en het menselijke aspect maken deze foto tot mijn persoonlijke favoriet.
3. Een derde favoriete foto van dit jaar is een foto die ik maakte op een mooie zomerdag in het Mauerpark. Niet omdat de foto nou zo bijzonder is, maar meer omdat deze foto alles laat zien wat ik zo fijn vind aan de zomers in Berlijn. Veel groen, veel ruimte, veel goede sfeer. Ik weet nog dat mijn broertje dat weekend op bezoek was in Berlijn en dat we een hele middag in het Mauerpark hebben gehangen. Een heerlijke dag was het! Dat foto’s zulke fijne herinneringen kunnen oproepen is een van de redenen dat ik zo dol ben op fotograferen.
Zojuist maakte ik nog even een overzicht van mijn meest gewaardeerde foto’s op Instagram. Dat bleken o.a. foto’s uit mijn fotoseries over de Berlijnse herfst, het Festival of Lights 2015 en een mistig Berlijn te zijn. Ahhh, wat vind ik het toch leuk om te fotograferen en om tips en ideeën uit te wisselen op Instagram! Ik merk dat ik elk jaar weer nieuwe dingen leer en kan toepassen in de praktijk. Supergaaf! Ik haal mijn inspiratie uit de geweldige fototentoonstellingen van C/O Berlin, uit talloze fotografen die ik volg bij YouTube maar voor een groot deel ook gewoon uit het gevoel dat Berlijn bij me oproept en uit Instagram. Er zijn nog veel dingen die ik wil leren over fotografie. Veel praktijkkennis die ik wil omzetten in de praktijk. Veel uren die ik wil doorbrengen met mijn camera in de stad. Alles om Berlijn te fotograferen en het gevoel van de stad over te kunnen brengen in beeld. Ik kan wel zeggen dat mijn passie voor fotografie elk jaar groter wordt en ik ben benieuwd wat voor plaatjes 2016 zal opleveren!
Zit je ook op Instagram? Dan kun je me via @BerlijnBlog volgen. Lijkt me leuk je daar te zien!
8. Favoriete Film
Zonder twijfel kan ik zeggen dat B-Movie mijn absolute favoriete Berlijnfilm van het jaar is geweest. De documentairefilm met de treffende ondertitel “Lust & Sound in West-Berlin 1979-1989” neemt je even mee naar het Berlijnse wilde westen van de jaren ’80. De enclave in de DDR trok ontzettend veel kunstenaars aan en was een walhalla voor partyliefhebbers. Ook de Engelse muzikant Mark Reeder besloot eind jaren ’70 naar Berlijn te verhuizen. Met het filmmateriaal dat hij toen heeft verzameld, heeft hij een geweldige documentaire in elkaar gezet. De film brengt een hele positieve, vrije en ‘alles is mogelijk’ sfeer over, ik denk, een beetje zoals het in die jaren ook daadwerkelijk was. Een geweldige documentaire vanuit persoonlijk perspectief met veel bizarre beelden uit het extravagante Berlijn van toen. Leuk voor iedereen, of je het Berlijn van toen nou wel (herkenning!) of niet (interessant!) kent. Enneuh, na het kijken heb je gegarandeerd het nummer “You Need the Drugs” van WestBam in je hoofd.
➤ B-Movie
9. Mooiste Berlijnmoment
Over de zomer van dit jaar mogen we niet klagen. Hittegolf na hittegolf bereikte Berlijn en de stad was helemaal in tropische sferen. Op een van die dagen besloot ik voor mijn werk vast wat baantjes te trekken in het Badeschiff. Uit zo’n mooie zomerse dag wil je er tenslotte alles halen wat erin zit! En daar stond ik dan. Met mijn tas vol zwemspullen bij de ingang van het Badeschiff, wachtend tot de deuren om 8 uur zouden opengaan. Samen met hooguit een handjevol andere mensen plonste ik in het drijvende zwembad in de Spree (ok, ok, niet helemaal, eerst langzaam de tenen, dan de rest, haha!). Daarna had ik nog tijd om een boek te lezen én genoot ik van het uitzicht op de Oberbaumbrücke die gehuld was in een gouden gloed door de morgenstond. Het Badeschiff zo leeg te zien, was ongewoon, maar gaf ook wel een goed gevoel. Heerlijk om de dag zo te beginnen – dat moet ik in 2016 vaker doen!
➤ Om 8:00 zwemmen in het Badeschiff.
Een van de meest bijzondere momenten van het afgelopen jaar was toch wel de lancering van mijn boek, ‘Mijn Berlijn‘. Wekenlang heb ik tot in de nacht gewerkt om al mijn favoriete Berlijntips te verzamelen, te structureren en te beschrijven in woord en beeld (lees meer over dat process in van BerlijnBlog naar BerlijnBoek). Ik wilde graag een soort BerlijnBoek maken dat er nog niet was, een boek met daarin mijn kijk op Berlijn, het Berlijngevoel overbrengen dat mij zo gelukkig maakt. Niet altijd makkelijk, maar wel altijd heel leuk om te mogen doen! Ik ben dan ook ontzettend trots op het eindresultaat en de vele lieve reacties en mooie recensies die ik heb mogen ontvangen. Ik ben ook maar gewoon een doodnormaal mens die toevallig een absurde passie voor Berlijn heeft. Dat ik een boek heb mogen uitbrengen kan ik nog steeds niet helemaal geloven! Het hele proces van de totstandkoming van mijn boek was een aaneenschakeling van mooie momenten. Het enthousiasme van mijn redactrice, het moment dat ik mijn boek voor het eerst in handen had, de mensen die mijn boeklancering in Amsterdam en boekpresentatie in Berlijn bezochten, de vragen naar mijn handtekening en alle momenten daar tussenin. In één woord: geweldig. Bedankt iedereen voor jullie medeleven en complimenten – zonder jullie was dit niet mogelijk geweest! Mijn dank is groot, echt heel groot! X.
➤ De lancering van mijn eigen BerlijnBoek. Nog steeds een droom die werkelijkheid is geworden!
10. Meest indrukwekkende ervaring
Zo uitbundig de val van de Berlijnse Muur vorig jaar werd gevierd met de Lichtgrenze, zo bijna geruisloos ging deze bijzondere dag in 2015 voorbij. 9 november is een zwaar beladen datum (Schicksalsdatum) die op verschillende manieren voor een keerpunt heeft gezorgd in de Duitse geschiedenis. Een groot feest voelt daarom misplaatst. Ondanks de zwaar beladen geschiedenis van 9 november, besloot ik een kijkje te nemen bij de Bornholmer Straße, om toch ook even stil te staan bij de val van de Berlijnse Muur. Dit is de plek waar 26 jaar eerder de eerste DDR-burgers de grens passeerden naar het vrije westen. Een aantal van hen was er op 9 november 2015 ook weer. Om oude foto’s te bekijken, Glühwein te drinken en vooral herinneringen op te halen en verhalen te delen. Met vrienden én onbekenden. Het was erg intiem en indrukwekkend, een bijzondere ervaring voor iemand die 9 november 1989 niet bewust heeft meegemaakt. Dankbaar ben ik voor de vrijheid waarin we nu leven, dat is, helaas, nog lang niet voor iedereen vanzelfsprekend.
➤ Op de avond van 9 november 2015 op de Bösebrücke staan.
Ook een bezoek aan de kilometers lange Stasi-archieven liet me de rillingen over het lijf lopen. Het Stasi-museum werd in januari heropend met een open dag. We hebben meegelopen met rondleidingen, het vernieuwde museum bewonderd en van de speciale gelegenheid gebruikt gemaakt om de Stasi-archieven van binnen te bekijken. Wat dit DDR-orgaan allemaal deed om hun burgers in de gaten te houden is en blijft onwerkelijk en gaat mijn voorstellingsvermogen nog altijd te boven. De kilometerslange gangen met mappen vol burgerdetails lieten me steil achterover vallen. Ergens van weten, en iets met eigen ogen zien, is toch een wereld van verschil. Rondleidingen door het Stasi-archief worden eens per maand aangeboden maar zijn ook op aanvraag beschikbaar. Aanrader!
➤ Bezoek aan de Stasi-archieven.
11. Favoriete Bezienswaardigheid
Pas drie maanden geleden geopend, en nu al een populaire bezienswaardigheid: het boomkronenpad in Beelitz-Heilstätten. Het enorme verlaten ziekenhuiscomplex ten zuiden van Berlijn is sinds de jaren ’90 een geliefde locatie geweest voor urban explorers. De lange ziekenhuisgangen waar de verf van de muur bladdert en de operatietafels die langzaam wegroesten, zorgen tenslotte voor mooie foto’s. Vrij door de verlaten gebouwen ronddwalen is er niet meer bij, maar het prachtige wandelpad dat ervoor in de plaats is gekomen, vond ik ook erg de moeite waard!
➤ Beelitz-Heilstätten, Straße nach Fichtenwalde 13, treinstation Beelitz-Heilstätten.
12. Favoriete Geheimtipp
Bijna elke reisaanbieder die een leuke aanbieding naar Berlijn heeft, maakt reclame met een foto van de Berlijnse skyline. Lange tijd heb ik me afgevraagd waar die typische foto gemaakt zou kunnen zijn. Na wat zoektochten op fotografiefora kwam ik erachter dat je vanaf de flats op het Fischerinsel een geweldig uitzicht hebt over de stad. Gewapend met statief nam ik in één van de flats de lift naar de bovenste verdieping. Door wat ik daar aantrof, werd ik zeker niet teleurgesteld. Wat een waanzinnig gaaf uitzicht! Een uitzicht dat je doorgaans niet met andere toeristen hoeft te delen. P.S.: niet geschikt voor mensen met hoogtevrees ;-).
➤ Uitzicht vanaf het Fischerinsel, U Klosterstraße.
13. Best gelezen BerlijnBlog
Welke artikelen uit 2015 vonden jullie het leukste vonden om te lezen? Volgens de statistieken was dat in ieder geval het artikel ‘Wat kun je beter overslaan in Berlijn?’, het trok veruit de meeste lezers en lokte ook nog eens aardig wat reacties uit. Kennelijk vinden meer mensen dat er betere alternatieven zijn voor Checkpoint Charlie en Unter den Linden.
Op een eervolle tweede plaats staat het artikel met budgettips voor Berlijn. Leuk om te zien, want ik ben best even bezig geweest met het op een rijtje zetten van mijn budgetfavorieten! Het toffe aan Berlijn is dat er ook zoveel mogelijk is met een wat kleiner budget. Denk alleen al aan de vele goede restaurants waar je voor onder de € 10,- als een koning kunt lunchen.
Altijd balen als het regent tijdens een citytrip. Toch zijn er ook genoeg leuke dingen te doen in Berlijn als het regent. Stiekem moet ik toegeven dat ik het heerlijk vind als het regent. Het zorgt altijd voor mooie foto’s en het is een goede stok achter de deur om eindelijk eens meer musea in Berlijn te bezoeken. Het artikel scoorde in ieder geval een mooie derde plaats!
14. Favoriete Kunstenaar
Dit jaar wil ik twee street artists die momenteel in Berlijn verblijven, en veel in Berlijn werken, als favoriete kunstenaar van het jaar nomineren. Één van hen is Twoone, een Australische kunstenaar die vooral veel abstracte werken maakt van dieren en mensen. Hoe leven deze met elkaar samen? Hij doet niet bepaald aan luttele kunstwerken maar vooral aan enorme murals. Onderstaand werk ontdekte ik op een parkeerplaats in de Klosterstraße in Berlijn-Mitte. Op de foto zie je het misschien niet, maar het werk is uitgestrekt over meerdere verdiepingen. En dan is dit nog maar een klein deel van het hele kunstwerk. Is het niet waanzinnig groot en waanzinnig mooi?
Een andere artiest die ik dit jaar ontdekte en die me met zijn werk erg vrolijk maakt is Original. Deze van origine Zwitserse artiest pakt het ook graag groots aan en staat erom bekend hele ruimtes van vrolijke en kleurrijke icoontjes te voorzien. Bloemetjes, hartjes, cupcakes of bliksemschichten, het maakt niet uit, hij kalt er een hele ruimte mee vol. Vloeren, muren, plafonds. Alles. Geweldig vind ik het! Veel van zijn werk kun je in het verlaten kinderziekenhuis in Weißensee bewonderen. Binnenkort zal ik nog een artikel plaatsen met meer foto’s van zijn gave werk!
15. Beste ontdekking in Duitsland
Magdeburg, Erlangen, Nürnberg, Wernigerode, Dessau. Ik bezocht dit jaar aardig wat Duitse steden voor de eerste keer. Superleuk! Van al die steden is Dessau de stad die me het meest heeft verrast. Deze voormalige DDR-stad staat vooral bekend om de vele Bauhaus-architectuur en de Bauhaus-school (nu museum). Ik heb een zwak voor de strakke en transparante designstroming uit de jaren ’20 want het combineren van design en functionaliteit was toentertijd revolutionair. Het gave vind ik is dat alles ook bijna 100 jaar later nog hartstikke modern is! Heerlijk vond ik het om op de fiets door Dessau te bewegen en me even onderdeel te voelen van een andere Duitse stad. Naast de Bauhaus-fietsroute vond ik ook de paleistuinen en de straten vol Altbau geweldig om te zien. Een ondergewaardeerde stad die ook prima met Berlijn te combineren is!
Tschüß 2015!
Ik kan terugkijken op misschien wel het mooiste jaar uit mijn leven. Een boeklancering, een verloving en prachtige reizen naar New York, Barcelona, Porto en ook naar – wat voor mij inmiddels een vakantieland is geworden – Nederland. Ik genoot ook van alle kleine geluksmomenten in Berlijn. Elke blik op de Fernsehturm, elke zonsondergang vanaf de Warschauer Brücke, elk bezoek van vrienden en familie aan Berlijn, elke lunch bij Nest, elke fietstocht langs Berlijnse meren en het thuis komen in Berlijn na elke reis. Ik ben heel dankbaar en blij met alles wat 2015 me heeft gebracht!
Hallo 2016!
Dat treinreizen naar andere Duitse steden hoop ik in 2016 vaker te doen. Er is nog zoveel te ontdekken in mijn nieuwe thuisland! Maar ook in Berlijn staan er nog genoeg dingen op mijn lijstje de ik graag nog met eigen ogen zou willen zien en ervaren. Ik wil graag eens spullen verkopen in het Mauerpark, ik ben benieuwd naar de rondleidingen op het faalvliegveld BER, ik wil bootjevaren in Neu-Venedig (Nieuw Venetie? In Berlijn? Ja, echt hoor!) en nog heel veel meer. Mensen vragen wel eens of ik alles niet al heb gezien in Berlijn? Nou, nee hoor, nog laaaang niet! Je zou mijn bucketlist eens moeten zien ;-).
Ik ben benieuwd waar 2016 me zal brengen… Maar waar het ook zal zijn, mijn favorieten zal ik natuurlijk ook in het volgende jaar met jullie via mijn blog blijven delen. Ik hoop jullie in 2016 weer terug te zien op BerlijnBlog.nl want jullie hebben mijn blog gemaakt tot wat het nu is. Jullie zorgen ervoor dat ik met veel plezier nieuwe artikelen blijf schrijven en jullie inspireren me elke dag met jullie tips en ideeën. Bedankt voor het volgen mijn blog, voor jullie reacties en suggesties. Ik vind het zo gaaf om mijn Berlijnliefde met zo veel anderen te kunnen delen <3.
Wat was jouw Berlijnfavoriet van 2015 en wat zijn je plannen voor het nieuwe jaar? Ik ben heel benieuwd!
Ik wens jullie allemaal een guten Rutsch en veel geluk, gezondheid en mooie ontdekkingen in 2016!
Ik ben wel benieuwd naar jouw Berlijn-bucketlist!
Misschien moet ik er dan maar weer eens een artikel over maken! Vorig jaar maakte ik al een Berlijn-bucketlist, maar er zijn nog heel veel dingen bij gekomen ;). Staat op mijn lijstje met blogideeën – dank je wel Eveline!
Hoi Marjolein, onlangs kerst gevierd in Berlijn met man en kids. Kerst en Berlijn is voor ons een jaarlijkse traditie. Gaat nooit vervelen. Maar in 2016 nog een paar dagen in juni in het verschiet, werd door manlief verrast met kaartjes voor Muse in de Mercedes Benz Arena. Kan niet beter, favoriete band in favoriete stad! Bedankt voor je blog en leuke boek en ik hoop dat jij ook in 2016 weer mooie dingen gaat beleven!
Wat gaaaaf! Ik ga ook naar Muse! Ik kijk er zo ontzettend naar uit! Leuk trouwens dat jullie Berlijn dan in de zomer gaan zien. Het is als een andere stad maar minstens net zo leuk als tijdens Kerst!
Voor jullie ook nog de beste wensen voor het komende jaar!
Ondanks het feit dat we al vele jaren naar Berlijn gaan heb ik in je boek toch weer zaken gevonden die we zelf niet ontdekt hebben. Ook even DE hamburger gaan eten, wat een tent is dat zeg. De mensen hingen uit de ramen zo vol zat het, uiteindelijk om 22:00 een tafeltje gekregen. Verder flink gewinkeld en de Kerstmarkten bezocht, we zaten in een hotel in de Franzosiche strasse, om de hoek van de Gendarmenplatz, Kerstmarkt om de hoek dus. Ook nog even met de collega’s van een zuster museum organisatie, Traditionsbus meegeweest, je weet wel, lijn 218 naar Pfaueninsel. Verder Tempelhof rondleiding gedaan, was zeer de moeite waard.
Het volgende bezoek staat voor mei en september op de kalender, vrienden willen graag met ons naar Berlijn. Waarschijnlijk zijn onze verhalen inspiratie voor anderen.
Berlijn, echt een geweldige stad, jouw blog super!
Superleuk om te lezen wat jullie allemaal hebben gedaan in Berlijn! Bus 218 is inderdaad geweldig! Ben je al eens uitgestapt bij de Grunewaldturm? Vanaf daar heb je een prachtig uitzicht over het Grunewald en de Havel!
Heerlijk lig ik in mijn bed jouw blog te lezen.
Daar kan geen Netflix tegenop.
Ga aub nog lang door!
Ik ben in het bezit van jouw boek, mocht je genoeg materiaal hebben voor boek 2…ik koop er gelijk 2!
Elk jaar ga ik naar Berlin, door jouw blog wordt het feestje nog groter!
Veel huwelijkse voorpret.
Gr,
Annette
Bedankt voor je toffe reactie Annette, dank je wel! Doet me altijd goed om te horen dat mensen het leuk vinden om mijn Berlijnverhalen te lezen – daar doe ik het tenslotte voor! Er zijn nog geen concrete plannen hoor, maar wat voor soort boek zou je leuk vinden als vervolg op Mijn Berlijn? Wie weet dat er oooooit wel een boek 2 komt ;-).
Liebe Grüße,
Marjolein
Ha Marjolein. Gefeliciteerd met het voorgenomen huwelijk. Geniet van de voorpret; de dag zelf is zo kort …
De afgelopen dagen ben ik voor het eerst in Berlijn geweest. Ik zeg nadrukkelijk ‘voor het eerst’! Wat een geweldig mooie en elegante stad. En wat een aardige mensen.
In alle mooie ervaringen sprongen twee er echt uit: het museum Story of Berlin (inclusief rondleiding door een Atomschutz-kelder) en eten bij Lubitsch, Bleibtreustrasse 47!
Dank je wel! Gaan we zeker doen! Of wat zeg ik: dat doen we al! We hebben inmiddels al een fotograaf gevonden en zijn nu bezig met de uitnodigingen. Zo leuk allemaal!
Fijn om te horen dat Berlijn zo goed is bevallen! Dat er nog maar veel mooie tripjes mogen volgen!
Beste Marjolein, erg bedankt voor je steeds weer bijzondere ‘plekjes’ in Berlijn. Ik kom er graag, verblijf dan bij vrienden. Deze keer, rondom de jaarwisseling ook heerlijk gewandeld in en rondom Schwanenwerder / Wannsee. En, nieuw voor mij, het gebied net over de Glienickebrücke, dan rechts. Prachtig park met Schloss Cecilienhof en heerlijk geluncht bij gasthausbrauerei Meierei (waar ze zelf bier brouwen). Ook zomers een mooie plek met terras aan het water. Maar je kent het vast al wel :) Je gaat er vast weer een mooi jaar van maken, plezier er mee. vr.gr. Jacqueline.
Fijn he? Dat er zoveel mooie natuur is in en rondom Berlijn? Dat er zoveel mooie parken zijn waar je kunt wandelen maakt Berlijn voor mij persoonlijk ook tot zo’n heerlijke stad! De Gasthausbrauerei Meierei ken ik nog niet maar het ziet er prachtig uit! Die ga ik even onthouden voor als ik weer in die hoek ben. Daar vlakbij is de Belvedere trouwens ook prachtig om eens te bezoeken. De beste wensen nog! Groetjes, Marjolein.
Ha Marjolein, Wij hebben afgelopen Kerst een week doorgebracht in Berlijn – voor mij was de eerste keer Berlijn toen de muur nog ‘stond’ en nu dus de tweede keer. Mede dankzij jouw tips was het een ontzettend goeie ervaring. We logeerden aan de Markgrafendamm en hebben diverse heerlijke restaurantjes ontdekt rond de Simon-Dachstrasse. Onder andere die Turnhalle aan de Holteistrasse, maar ook een klein Mexicaans restaurant wat leuk was.
Sowieso is jouw blog fantastisch en krijg ik meteen zin om weer te gaan als ik je laatste verhaal lees.
Dank!
Hoi Guilette, fijn om te horen dat het zo goed is bevallen in Berlijn en dat je wat aan mijn tips hebt gehad! De laatste keer in Berlijn geweest toen de muur er nog stond? Wow! Dan zul je wel perplex hebben gestaan van alle veranderingen in de stad! Hoe was je bezoek aan Berlijn toen de muur er nog stond? Ik ben altijd wel benieuwd naar zulke persoonlijke verhalen! Het is trouwens wel leuk om Berlijn regelmatig te bezoeken want er is altijd wel weer wat leuks te ontdekken hier ;-).
Hoi Marjolein, wat een fantastisch artikel weer! Ik ben vooral gefascineerd door je Geheimtipp. Moet ik me daarbij voorstellen dat je gewoon een flatgebouw binnenloopt en de lift naar het dak neemt, of komt er toch stiekem meer bij kijken? ;) Alle goeds voor 2016!
Haha, cool, ik was zelf namelijk ook wel gefascineerd door mijn eigen tip (Hmm, dat klinkt misschien een beetje misplaatst? Maar ik vond het zo’n toffe en bijzondere ontdekking!). Maar ja, je neemt inderdaad gewoon de lift naar boven en aan het eind van de gallerij is er een openbaar balkon waar je opkunt. Je hoeft dus geen gekke capriolen uit te halen om op het dak te komen (thank god!). En het is een erg geliefde plek onder fotografen ;-). Ook de beste wensen voor jou!
Dank je wel voor dit geweldige jaaroverzicht. Heb het met plezier gelezen.
Ik wens dat 2016 je weer veel mooie momenten mag schenken en veel mooie plaatjes. Je schrijft geweldig, maar ook je foto’s zijn een lust voor het oog. Ga zo lekker door!
bedankt voor u mooi verhaal . maar wat zeggen u ouders er van . zo een jong meisje de vreemde wereld in ? een wereld van uitbuiters en profiteurs ?
Dank Marjolein, voor iedere keer weer heerlijke nieuwe tips, verhalen en foto’s. Weet je wat het grote nadeel is van al jouw gedeelde Berlijn-liefde? Dat ik vaak met een knoop in mijn buik zit te lezen en te kijken omdat ik dan zó graag meteen in de auto richting oosten zou springen. Mijn goede voornemen is opnieuw (al lukt het niet altijd): ieder jaar minstens één keer een paar dagen naar Berlijn. Ik wens je een heerlijk 2016 toe!!
Ohh, sorry daarvoor! Die heimwee naar Berlijn ken ik maar al te goed uit de tijd voordat ik hier permanent woonde… Niet tof! Ik hoop dat het gaat lukken met het goede voornemen!
Hallo Marjolein,
ook op deze weg wil ik je nog bedanken voor de fijne berichten die je over Berlijn schreef.
Super, bedankt voor 2015 und einen guten rutsch nach 2016.
Tot volgend Jaar
Egon Smemann
Wat leuk om te horen – dank je wel Egon! Op mijn beurt wil ik jou graag bedanken voor het volgen van mijn blog! Alles Gute voor 2016 en tot volgend jaar!
Ik wil in 2016 heel graag Berlijn weer eens een bezoekje brengen, als het erin zit. <3 En 'Sail' in Kiel lijkt me ook super tof om een keer mee te maken! Ik wens jouw ook een 'Guten Rutsch' Marjolein! Op naar een jaar vol Berlijn-goodness! Bomvol met nieuw-te-ontdekken plekjes, artikelen en mooie foto's! En kijk uit met vuurwerk. ;-)
Dat lijkt me een prachtig voornemen! Ik hoop dat het gaat lukken voor je! Ik ben als de dood voor vuurwerk dus ik zorg er wel voor dat ik lekker uit de buurt blijf, voor mij een rustige O&N ;-). Fijne jaarwisseling Daisy!
Ik bekeek gisteren op internet de festiviteiten met de jaarwisseling bij de Brandenburger Tor, alweer een wens voor de toekomst erbij, oud en nieuw bij de Brandenburger Tor. Ben zo blij dat de Tor zo in het zonnetje gezet wordt tegenwoordig, als je de foto’s bekijkt toen hij nog ingesloten was tussen de muur, brrr.. gelukkig allemaal goed gekomen. Fijne jaarwisseling Marjolein, jouw blog is zo’n leuke ontspanning om lekker over Berlijn te lezen, ik wens je alle goeds voor 2016 en dit wens ik ook toe aan al je trouwe blog lezers !
tot lezens in 2016 over ons Berlijntje !
groetjes,
Ingrid
Dat is absoluut een bijzondere ervaring om eens mee te maken! Zeker als je bedenkt dat het iets meer dan 26 jaar geleden niet mogelijk was. En wat is het fijn om in een herenigd en vrij Duitsland het nieuwe jaar te beginnen! Bedankt voor je mooie complimenten en nieuwjaarswensen (ook voor mijn lezers – wat lief!) Ingrid. Ik wens je een prachtig 2016 – dat al je dromen en wensen waar mogen worden!
Dankzij jouw tip dit jaar voor het eerst een pizza bij Zola gegeten. En je hebt gelijk…heerlijk!
Voor het ontbijt vind ik Silo in Friedrichshain ook een fijn adresje.
Het Joods Historisch Museum heeft tijdens mijn laatste bezoek een hele diepe indruk gemaakt. Een mooi museum die je niet onberoerd laat.
Ik heb enorm genoten van je boek, je blog en je foto’s. Ga vooral zo door.
Een heel fijn 2016!
Goed is ‘ie he? Ik zou nu wel weer met pizza van Zola willen ontbijten, haha! Maar Silo is inderdaad ook geweldig! Die hebben ook zulk heerlijk brood met avocado en geitenkaas. Mjam! Ik had mijn lijst zo nog twee keer zo lang kunnen maken volgens mij ;-). Maar ik ben bezig om mijn favoriete ontbijtadresjes te verzamelen op een speciale ontbijtpagina en daar komt Silo zeker tussen te gaan.
Bedankt voor je mooie woorden Pierre – ik voel me vereerd dat je zo van mijn woorden en beelden uit Berlijn geniet! Dank je wel! Ik wens je een geweldig 2016!