1981 hoort voor mij overduidelijk tot de geschiedenis, voor mijn vader hoort 1981 bij de scherpe herinneringen aan een ander Berlijn. Want “anders”, dat was Berlijn zeker zo’n 30 jaar geleden. De verhalen over die tijd laten mij altijd ademloos luisteren, vol verbazing en interesse. Hoe een stad in slechts 30 jaar kan veranderen van een gesloten geheim tot de grootste creatieve magneet blijft indrukwekkend. Bij het zien van sommige foto’s van een oud schoolreisje in 1981 kan ik me soms amper voorstellen dat Berlijn best recentelijk heel anders is geweest.
Een schoolreisje naar Berlijn was een spannende aangelegenheid. Met een bus vol jong tuig begon het bij de grensovergang van West-Duitsland naar Oost-Duitsland. Geen foto’s maken onderweg, niet teveel treuzelen en niet uitstappen onderweg. De weg vanaf de grensovergang naar West-Berlijn moet een doodsaaie rit zijn geweest. Eenmaal aangekomen in Berlijn kenmerkte de trip zich door controle, grenzen (zie ook Checkpoint Charlie) en oppassen. Maar ook heel veel moois, waar gelukkig dia’s van bewaard zijn gebleven. Hierbij een kijkje in de dia’s van een schoolreisje naar Berlijn in 1981.
De St. Hedwig’s Cathedral (1747), nog altijd een van de belangrijkste Christelijke kerken van Berlijn.
Het monument voor de Russische omgekomen soldaten in Tiergarten.
De Berlijnse Muur liep vlak langs de Brandenburger Tor. Deze foto is gemaakt aan de westkant van de Brandenburger Tor.
Ook in 1981 al bedrijvigheid. Deze foto is gemaakt aan de oostkant van de Brandenburger Tor.
De Reichstag. Toen gelegen in West-Berlijn en nog geheel beschadigd van de bombardementen in de Tweede Wereldoorlog.
Hierboven een paar foto’s van de Reichstag en het omliggende niemandsland.
Bovenstaande foto’s zijn gemaakt bij de grensovergang Checkpoint Charlie. De grensovergang die ook door buitenlanders kon worden gebruikt. Natuurlijk wordt al het verkeer streng gecontroleerd en mocht je hier eigenlijk helemaal geen foto’s maken.
Het Olympisch stadion.
Een van de weinige plaatjes waar weinig is veranderd. De Funkturm biedt nog altijd een mooi uitzicht over (West-)Berlijn en vanaf daar kun je ook de Teufelsberg goed zien.
De Gedächtniskirche.
Ik weet het niet zeker maar dit lijkt wel de pont naar het Pfaueninsel.
Ik heb een zwak voor (oude) ansichtkaarten. Op deze ansichtkaart is zelfs grensovergang Dreilinden te zien!
Het Viktoriapark in Kreuzberg.
Luftbrückendenkmal vlakbij de voormalige luchthaven Tempelhof was toen nog sprake van topdrukte.
Bovenstaande foto’s zijn gemaakt bij het monument en begraafplaats voor de omgekomen Russische soldaten in het Treptower Park. Een van de weinige plekken in Oost-Berlijn waar toeristenbussen werden ontvangen.
De Karl-Marx Allee vlakbij Strausberger Platz.
Metrostation Nollendorfplatz werd toen gebruikt als vlooienmarkt.
Mocht je interesse hebben in één van deze foto’s laat het mij dan even weten, ik kan ze dan in groot formaat opsturen. Mijn dank gaat uit naar mijn vader, en de diascanner die het digitaliseren van dia’s makkelijker maakt.
Hoi , Marjolein
Ik zou graag een copie van je foto’s willen overnemen , ik was een jaar later met de Rijsvenne Mavo in Berlijn 1982 en inderdaad het was toen echt een andere tijd .
Ondanks dat het een schoolreisje was ,is het toch eentje waar ik nog regelmatig met heimwee aan terug denk .
Hallo Nico, als het enkel voor privégebruik is, mag je de foto’s van mijn blog gebruiken. Ik ben blij, zulke foto’s in mijn archief te hebben, zoveel historische waarde!
Hoi Marjolein,
Ik ben ook geweest in 1980. Mijn moeder was hertrouwd met een Duitser en ik had in die tijd een Duits paspoort. Ik mocht niet met klasgenoten mee door checkpoint charly, maar moest door een andere grenspost. Ik wil in september weer gaan en deze grenspost bezoeken. Mijn geheugen laat me in de steek. Heb jij enig idee welke dat geweest is? Alvast bedankt voor je reactie
Mvg Richard Hagele
Hoi Marjolein. Ga zeer binnenkort weer een aantal dagen naar het huidige berlijn. Als 16e jarige jongen ben ik in 1980 met schoolreis in 4 atheneum daar geweest. Heb de foto’s van toen maar eens opgezocht. Via internet heb ik nu alle plekken van toen kunnen traceren, met de gedachte om deze plekken weer te bezoeken. Daar zaten zeker indrukwekkende fotos tussen, zoals over de muur kijken, de muur achter de brandenburgertor en monumenten in de Bernauerstrasse. Toch nog steeds indrukwekkend hoe het leven daar toen was.
In augustus staat er weer een tripje naar Berlijn op de planning, voor mij de tweede keer. Ik heb me vorig jaar goed ingelezen en veel gezien, maar de stad trekt zo aan dat je ik na een dag al dacht: ik moet hier vaker heen.
Wat ik heel bijzonder vond is dat je nog steeds heel duidelijk ziet wanneer je in het oosten van de stad bent en dat Berlijn totaal anders is dan andere Duitse steden.
Ik heb ook erg veel interesse in de deling van de stad en heb dan ook vele documentaires bekeken afgelopen tijd. De muur heb ik vorig jaar ook bezocht en via sites over urban exploring ben ik ook wat plekken tegen gekomen waar ik me zeker aan wil wagen.
Hi Marjolein. Prachtige site, ook de link,s ! Kippe(n)vel nostalgie voor mij. Ik moest in 1973 voor het eerst met de vrachtauto ( ben altijd chauffeur geweest ) naar west Berlijn, aan de grensovergang Helmstedt-Marienborn dacht ik een WO 2 documantaire binnen te rijden, dit heeft zo,n indruk op mij gemaakt dat ik me nog steeds voor alles wat met DDR te maken heeft erg interesseer !
Wat bijzonder dat je dat zelf zo hebt meegemaakt! Ik kan me goed voorstellen dat zoiets een indruk achterlaat om nooit te vergeten. Gelukkig is Berlijn in de tussentijd enorm veranderd!
Ook ik ben begin jaren 80 met de klas van mts patrimonium Amsterdam in Berlijn geweest. Herken dan ook veel van de foto’s.
Heb op zolder nog dia’s liggen.
Het verhaal van controle in de bus klopt zeker, ook werd gecontroleerd op oostduitsche foto camera’s, merk ben ik even kwijt.
Verder kon je bij de grens marken 1 voor 1 omwisselen en in het oosten was apparatuur zeker 3 keer zo duur.
Leuk om de foto’s en reacties te zien.
Wat bijzonder dat het verhaal en de foto’s voor jou zo herkenbaar zijn Paul! Mocht je zelf nog fotomateriaal hebben en deze willen delen met de lezers van BerlijnBlog dan hoor ik het graag! Ik ben altijd op zoek naar bijzondere verhalen en beelden van de Berlijnse geschiedenis.
Groeten,
Marjolein.
Beste Paul,
Namens het Spoorwegmuseum zou ik graag in contact met je willen komen over de reis die je met je klas naar Berlijn hebt gemaakt toen. Zou je mij kunnen mailen? t.verdonck@spoorwegmuseum.nl
Met vriendelijke groet,
Tuur Verdonck
conservator
ha Marjolein,
ook dit is weer een leuk onderdeel van jouw site.
Interessante foto’s, geven ook een goed tijdsbeeld.
Maarre, volgens mij stond het Rijksdaggebouw toch echt in West-Berlijn – kijk maar op oude kaarten en bij de geschiedenis van het gebouw.
Gr Frank.
Hoi Frank,
je hebt helemaal gelijk. Wat stom dat ik dat heb geschreven zeg! Dat terwijl de Reichstag populair was om te bezoeken voor westerlingen, omdat je er een tentoonstelling kon bezoeken en kon uitkijken over Oost-Berlijn en het grensgebied. Ik heb het gelijk aangepast! Bedankt voor je oplettendheid.
Groeten,
Marjolein
Mooie foto’s, ik herken de sfeer.
Ik ben rond diezelfde tijd (1982) in m’n uppie met de trein naar Berlijn geweest. Ben echter niet naar oost geweest. Durfde ik niet want ik was een hippie met lang haar tot op mijn kont. En je moest verplicht aan de grens een bedrag omwisselen en mijn geld hield ook niet over. Wel een schitterende week gehad. Kamer gehuurd bij een oude nazi-weduwe. Portret van haar overleden man, met nazipartijspeld op z’n kraag, hing op mijn kamer…..heerlijk geslapen;-)
Ik had op de MBO-opleiding dierverzorging jaarlijks ‘schoolreisjes’ jaar Berlijn! Al stond wel 9/10 keer het bezoeken van de Berlijnse dierentuinen de gehele week centraal. Er was dus helaas weinig tijd om aan ‘sight-seeing’ te doen!
Maar indrukwekkende foto’s! En wat bijzonder dat er eigenlijk maar 30 jaar verschil tussen zit! Zo kort nog.
Hoi Marjolein,
leuk hè, die oude dia’s en nog een redelijke kwaliteit.
Ik verwacht nu wel dezelfde foto’s in 2014 :-)
Dan heb je weer wat te doen.
Groetjes,
Jan
Hoi Jan,
toevallig dacht ik daar net ook even aan. Van sommige locaties heb ik zelfs al wat actuele foto’s. Wordt vervolgd… :-)
Groetjes,
Marjolein
Ik ben er ook in dat jaar geweest. Erg leuk om te zien. Vooral omdat ik nu eindelijk een foto heb van Checkpoint Charlie zoals het toen was. Ik heb foto’s van in het begin, open vlakte en een slingerblokkade en foto’s van toen de muur open ging, met overkapping. Maar niet zoals het in 1981 was. Geen slingerblokkade meer, maar controlebarakken, maar ook nog geen overkapping.
Hoi Marjolein,
Ook ik ben in mijn middelbare school verleden in Berlijn geweest. We zijn toen bij CheckPoint Charly de grens over gegaan en moesten al onze Oost-Duitse marken aan de andere kant opmaken. Een fascinerende ervaring evenals de reis en alles er om heen. Ik zal je mijn ingescande foto’s sturen. In West-Berlijn kwamen we de toenmalig populaire band Stray Cats tegen, leuk!
Groeten,
Ruud Joosten
Hee Marjolein,
Super mooie foto’s erg interessant om te zien hoe het er vroeger uitzag. Heb er veel over gelezen en ben vaak naar Berlijn geweest alleen ben ik van na de muur dus heb deze (gelukkig) niet meegemaakt. Graag zou ik alle foto’s in groot formaat willen ontvangen. Alvast erg bedankt en ik heb hier nog ergens een foto liggen van een huis in Griebnitzsee waar de muur voor langs loopt welke behoorde aan Müller die bij de StaSi werkte. Het huis staat er nog steeds en is volgens mij in de Stubenrauchstrasse of de Neue Kreisstrasse. Mocht je daar geïnteresseerd in zijn dan hoor ik het graag.
Groetjes, Jurn
Ik ben ook geïnteresseerd in de foto’s om ze naast de nieuwe te leggen en om dezelfde foto’s van de Reichstag anno toen en nu uitvergroot af te laten drukken:). Thanks alvast!
Hoy Marjolein,
Prachtige foto’s leuk eens te zien hoe het er vroeger uitzag.
Graag ontvang ik ze in groot formaat om ze eens naast de nieuwe te leggen
Ik ben 2X maal in Berlijn geweest met een jaar verschil en er is geen stad die zo vlug verandert
Dank u voor de mooie beelden
groetjes
Dominique
Hi Dominique, als het goed is zitten ze nu in je mailbox ;-). Veel plezier ermee!
Beste Marjolein,
Ben nog tot April in Potsdam.
Is het mogelijk om deze fotos naar mij te sturen?
Zal eens kijken voor wat fotos van Potsdam moest je interesse hebben.
groetjes
Jean Geebelen
De Reichstag lijkt een griekse ruïne. De hogedrukspuit heeft het gebouw wel goed gedaan.
Hallo Marjolein,
Ik ben zelf samen met mijn vriendin een groot Berlijn liefhebber.
In 2006 ben ik er voor het eerst alleen geweest. Wel heb ik ooit de mogelijkheid gehad om tijdens het examenjaar van de MAVO de stad te bezoeken. Ik heb toen echter gekozen voor een reisje naar het Harz gebied. Achteraf heb ik toch wel spijt gehad dat ik destijds (1981) niet voor Berlijn heb gekozen.
Ik zal wel de zoveelste zijn die om foto’s in groot formaat vraagt, maar zou je aub mij ook nog de foto’s willen toesturen?
Groeten,
Robert
Iedereen die om de foto’s in groot formaat heeft gevraagd heeft ze inmiddels in de mailbox ontvangen als zipje. Veel plezier ermee!
Hallo Marjolein,
Ik heb met heel veel plezier naar je fotoreportage gekeken. In 1976 ben ik zelf in Berlijn geweest op schoolreis en ik herinner me Berlijn zoals op deze plaatjes. Ook de beschrijving van de reis naar Berlijn toe, het klopt helemaal!
Ik heb daar zelf echter helemaal geen foto’s van en was dan ook heel blij met jouw gescande dia’s. Ik had ze al gedownload, toen ik je opmerking zag dat je ze ook wel toe wilde sturen in groot formaat.
Zou je ze mij toe willen sturen? Je zou mij er erg blij mee maken …
En je schrijft dat je de dia’s gescand hebt, dus als je er nog meer hebt, houd ik me aanbevolen voor meer …. dit zijn zulke unieke beelden …
Groetjes,
Linda Wenneker
Beste Marjolein,
Zelf heb ik dezelfde leeftijd als je vader ongeveer (50+) Begin jaren tachtig ben ik ook een aantal maal in Berlijn geweest. Helaas heb ik daar geen foto’s van. Kan je mij foto’s toesturen. Gaat dat via picasa?
Berlijn blijft prachtig!!
Hartelijke groet,
Ton Provoost
Beste Marjolein,
Wat leuk dat je dit op je site hebt geplaatst. Het roept bij mij heel wat mooie herinneringen op aan mijn schoolreis van 1987 door de voormalige DDR (Eisenach – Weimar – Leipzig – Oost- en West- Berlijn). Bij het zien van je vaders dia’s herken ik heel veel. In 2009 ben ik voor het eerst weer terug geweest in Berlijn, bij toeval in een voormalige jeugdherberg in Oost-Berlijn waar ik toenertijd met school verbleef, nu omgebouwd tot hotel (tegenover Tierpark Friedrichsfelde). Begin maart gaan we weer naar Berlijn, zie er nu al naar uit! Overigens bedankt voor je prachtig opgezette site, we maken graag gebruik van al jouw geweldige tips.
Hi Astrid,
dit klinkt als een hele mooie reis! Ik ben erg benieuwd of je hier misschien ook beeldmateriaal van hebt? Ik zou het leuk vinden om wat vaker zulke reportages op het blog te zetten. Een verhaal over je ervaringen zou ik ook erg leuk vinden! Ik kan me voorstellen dat je je dood schrikt als je weer in Berlijn komt. Toen mijn vader voor het eerst bij mij op bezoek was hoorde ik hem continue over wat er waar allemaal was veranderd haha. Zeker Checkpoint Charlie is een schrikbarend verschil denk ik. Maar ook alle winkelcentra die de grond uitschieten. En dat in zo’n, relatief, korte tijd. Ja, Berlijn is en blijft een bijzondere stad :-).
Groetjes Marjolein.
Hallo Marjolein,
Beetje late reactie van mij. De reis was een geweldig mooie ervaring. Ik zal m’n plakboek van toen eens opduikelen en kijken of ik wat foto’s kan inscannen. Ik zal ze je toesturen met als ik kans zie een verhaal. Inderdaad verbazingwekkend wat er allemaal in 20 jaar tijd uit de grond is gestampt in Berlijn (‘Be Berlin’).
Groetjes,
Astrid
Beste Jurjen,
Wat bedoel je met de uitspraak: De Funkturm vervangen door de Fernsehturm?
Mijn comment was een beetje cryptisch geformuleerd: de tweede zin slaat op het eerste deel van de eerste zin, de derde zin op het tweede deel van de eerste zin. Oftewel: tegenwoordig prijkt de Fernsehturm op ansichtkaarten van Berlin, niet de Funkturm. Dat ze er allebei gewoon nog zijn, is me bekend. :)
Het is natuurlijk ook een ansichtkaart van west Berlijn, zou leuk zijn als er mensen in het bezit zijn van ansichtkaarten uit oost Berlijn. Die zien er ongetwijfeld weer heel anders uit. Die wessies moesten het toch zonder de Fernsehturm doen. Naar wat ik soms hoor; paradepaardje van de DDR..
Ik heb ’n paar ansichtkaarten van Oost-Berlijn. Zal ze eens scannen…
Jaaaa dat zou wel heel gaaf zijn! :D
Laat ik alvast een gokje doen: Fernsehturm, Karl-Marx-Allee, Brandenburger Tor, Museuminsel. Ik ben erg benieuwd in elk geval!
Hoi Marjolein,
Prachtige foto’s. Ik wil ze graag allemaal!!!
Alvast mijn hartelijke dank.
Groeten Michel
Hi Michel,
ik heb er nog veel meer, mocht je interesse hebben. Ik zal ze morgen naar je toe sturen! Als je zelf nog mooie oude foto’s hebt ben ik ook geïnteresseerd ;).
Groetjes Marjolein
Ben zelf ook met klas 4 van de Mavo in oktober 1981 in Berlijn geweest. Erg leuk om deze foto’s te zien.
Mooie reportage! Ook ik ben in de "oude" tijd naar Berlijn geweest en nu in 1,5 jaar tweemaal. Het verschil is zóó'groot!
Bizar om te zien hoe Checkpoint Charlie en ansichtkaarten veranderd zijn. Onvriendelijke grenswachters vervangen door een acteur omgeven door toeristen en vreetschuren. De Funkturm vervangen door de Fernsehturm. Bedankt!
Geweldig! Wat een verandering zeg. 30 jaar geleden alweer. Helaas heb ik op school nooit zo’n mooie reis gemaakt. Verder dan een huisjespark in Drenthe kwamen we niet. Wat een fantastische ervaring moet dat geweest zijn.
Ja als ik de verhalen mag geloven was dat het zeker! Helaas ben ik zelf met schoolreisjes ook niet verder gekomen dan Heino (bij Zwolle) en Egmond aan Zee. Maar gelukkig kan er nu nog het een en ander aan reisjes worden ingehaald ;).