Dit is een verhaal van Hans Verhoeff over hoe hij de geschiedenis (1971 – heden) van Duitsland en Berlijn heeft beleefd.
Mijn vader en moeder zijn beiden opgegroeid in Rotterdam West en zoals bekend heeft die omgeving genoeg meegemaakt in de 2e Wereldoorlog. Mijn moeder (1929) is gewond geweest in het gezicht door een bombardement, de bom viel in de achtertuin van hun woning. Mijn vader (1928) vond het als jongen tussen de 11 en 16 jaar in de oorlog vooral in het begin erg spannend, later heel intimiderend… Gevoel met Duitsland is voor hun altijd min of meer “apart” geweest kan ik wel stellen.
Mijn vader is altijd geïnteresseerd geweest in dingen uit het verleden en heeft er veel over gelezen en verteld, ook aan mij. Ik werd dus ook vrij vroeg voor mijn leeftijd aangetrokken tot Geschiedenis en Aardrijkskunde. Landkaarten werden nagetekend uit de atlas bijvoorbeeld. Die atlas toonde toen twee Duitslanden, ik wilde weten hoe dat zat. Mijn vader legde dat uit op zijn manier. Op een gegeven moment kwam dan de oude hoofdstad van het grote oude Duitsland ter sprake, Berlijn, en hij wees me op de twee gedeelten, en vertelde over “de muur”.
In 1971 gingen wij met de zomervakantie met de auto naar het Harz gebergte. Op een dag stond een bezoek aan de “Zonengrenze” op het programma. Op de voormalige, toen doodlopende en tegenwoordig weer herstelde Bundesstraße 27 bij Braunlage, stuitten we op een slagboom en het bordje met de tekst: Achtung, Bachmitte ist Zonengrenze! En even verderop een hoog hek. Dat was het ijzeren gordijn vertelde pa aan mij, mijn broer, zus en moeder. In Berlijn is dat een hoge betonnen muur, dat ding stond er toen nog maar een kleine 10 jaar! Fascinerend…
B27 Braunlage 1971. Ik ben de kleinste….
Latere vakanties brachten ons ondermeer naar Joegoslavië, bij Nürnberg stond er dan zo’n betonnen afstandsbord met de Berliner Bär (Bärlin?) erop en de afstand naar Berlin. Op een Autobahnkreuz verderop dan ook het blauwe bord richting Hof en Berlin (9). Natuurlijk lag er een landkaart in de auto met daarop “die vlek” (West Berlijn) in de kaart en de aanduiding Transitstrecke. Ik vroeg waar dat voor was en pa had de uitleg; dat waren de vastgestelde routes van en naar West Berlijn waar bezoekers en bewoners van de stad gebruik van mochten maken, lees gecontroleerd werden op hun weg door Oost naar West en vice versa.
Het heeft me altijd bezig gehouden, ik wilde er graag heen, dàt duurde echter nog heel lang.
In 1988 was ik voor de Koninklijke Luchtmacht als dienstplichtig militair gelegerd in Stolzenau, Niedersachsen tijdens de “Koude oorlog”. Daar was als deel van de opleiding een bezoek aan de Zonengrenze opgenomen bij Snackenburg an der Elbe, de plek waar deze rivier de grens vormde tussen de DDR en de BRD. We kregen daar ook uitleg van de gehele situatie en die klopte volledig met datgene wat mijn vader mij altijd verteld had. Ik had daar nooit aan getwijfeld maar het was toch een aparte sensatie. Er was daar ook een Mauerflüchtling die best wel spannende verhalen vertelde over Republikflucht en Selbstschußanlagen. Ik bepaalde dat ik er nu toch wel heel snel heen wilde. Enkele maanden later met een dienstmaat van me eens naar diezelfde B27 bij Braunlage gereden. Bij diezelfde slagboom en bordje een foto gemaakt, net als in 1971.
B27 Braunlage november 1988 samen met collega Ron Hulsebos, ik sta rechts…
In 1990 kreeg ik een foto opgestuurd door die voormalige collega met een doorgetrokken B27 erop. In 1991 was ik er zelf weer. Een soort rode draad als het ware, het hek was weg de palen stonden er gedeeltelijk nog wel maar 1 km van de weg af was alles nog als vanouds, alleen de wachttorens en grenspalen (in de beek) waren ten prooi gevallen aan vandalisme.
B27 Braunlage 1990 Grens open, hek weg…
Trabi’s die mochten “oversteken”
Hoe anders werd het… De muur viel, mijn broer is naar het concert “The Wall” van Roger Waters (ex Pink Floyd) op de Potsdamer Platz geweest, ik niet. Mijn vader was intussen wel naar Berlijn geweest naar aanleiding van het schrijven van zijn boek “Retour Berlijn” en dacht hem daarom te kunnen vertellen dat er maar 1 weg was Berlijn in, de AVUS. Niet meer dus: broer verdwaalde in een totaal veranderde stad dan uit de verhalen die wij kenden. Kortom alleen mijn vader en moeder hebben Die Mauer in “oude glorie” gezien en zijn ook in Berlin, Hauptstadt der DDR, geweest.
Mijn eerste èchte kennismaking met Berlijn was in 1993, ik ging met een vriend mee die voor een TV uitzending moest werken vanuit Die Messe, naast de Fernsehturm, die via een satelliet verbinding tot stand moest komen. We reden met de satellietwagen via Spandau de stad binnen, zagen de vervallen Russische kazernes onderweg en “genoten” van het slechte wegdek in de voormalige DDR. De straalverbindingen die nodig waren voor de uitzending werden door de Bundespost (voormalige Westduitsers) gemaakt via “die Alex”, die andere hoge toren verderop in de voormalige DDR, hoe anders was dat nog maar een paar jaar geleden….
Na de uitzending via de AVUS de stad weer uit, helaas niets kunnen zien van de stad. Enkele jaren later ben ik er diverse keren geweest voor mijn werk. Voor grote evenementen bouwde ik toen met mijn collega’s grote videoschermen op. Grote delen van de stad gezien, oost en west. De reuze aardige bevolking die allemaal erg trots op hun stad waren. De taxi chauffeur die zijn meter uitzette aan het einde van zijn dienst om zijn oude vak, geschiedenisleraar in de DDR, weer even oppakte en ons in drie kwartier gratis diverse “hotspots” liet zien, GEWELDIG! Ik voelde me er thuis, maar was er alleen nog maar als “werker” geweest…
Met oud en nieuw 2000/2001, de Sylvesterabend als videotechnicus meegemaakt bij die Siegesäule, 3km Bier, Pretzl und (Curry)Wurst, erg goed! In 2006 de Loveparade bezocht, waanzinnig evenement. Een aantal dagen in de stad verbleven en veel dingen nu “als mens” bekeken. Erg leuke tijd gehad, ik wilde veel vaker die kant op, dacht: volgend jaar zowieo weer met de Loveparade, maar die kwam niet meer… In 2010 was ik er weer met mijn vriendin, haar moeder en vriendin. Alle verhalen van mijn vader nog in mijn hoofd, mijn eigen ervaringen er bij opgeteld: ik bleek een aardige informatiebron voor het reisgezelschap. Nog dieper op een aantal dingen in kunnen gaan en weer meer geleerd! Vooral dat ik nog veel vaker naar deze fantastische stad wil en zal gaan. Mijn vriendin vind het ook een heerlijke stad.
Ik had een foto geplaatst op Facebook van een hotel met de vraag richting collega’s die in 2009 daar gelogeerd hadden samen met mij voor een TV-opname. De vraag was: Welk hotel is dit… De eerste reactie kwam van Johan van Elk, hij was er in 2009 niet bij, maar is wel een Berlin liefhebber en kenner. Ik ben wat meer van hem gaan lezen nadat ik de melding kreeg op Facebook dat hij ging schrijven op Berlijn-Blog.nl. Ik raakte hier in geïnteresseerd en hoop meer “posts” te kunnen gaan plaatsen. Ik zal mijn vader, inmiddels 82 (maart 2011) ook regelmatig raadplegen. Aan deze eerste post zal ik gaan refereren en de volgende teksten als een soort vervolg verhaal publiceren. Iedere keer kom je op een nieuw onderwerp uit, Berlijn heeft zoveel te vertellen…
Bedankt pa dat je me zo vroeg dingen vertelde over dit belangrijke deel van de hedendaagse geschiedenis.
Hallo lezers,
Ik zie in de tekst dat ik een soort belofte deed om meerdere stukken te schrijven…
Oei denk ik nu, dat is niet gebeurd, en ik schaam me er eigenlijk voor…
Ik had enorme planen en gewoonweg vanwege het feit dat ik me als freelancer in de media vooral met werk bezig was is het helemaal vergeten….
Berlin echter zal ik nooit vergeten!
Dank voor jullie antwoorden en ik zal (nieuw belofte) wanneer ik meer vrije tijd heb weer iets “posten”
Groeten,
Hans
Beste vrienden,
Wat leuk om ook jullie impressies te lezen over de oude DDR grens. Het boeit mij nog mateloos om daar rond te streunen langs die oude grenspaden. Het is alsof er elk ogenblik een lid van de volkspolizei of grenswacht kan opdoemen!!!
In 1989 zijn we er voor het eerst geweest het was via de weg vanuit de RHÖN naar Meiningen.
Nu had ik enige jaren geleden op een boekenmarkt in Nijkerk een boekje gekocht met allemaal foto,s van de grensovergangen die in 1961 gesloten zijn!
In 2010 heb ik een traject in Harz afgelegd om vergelijkingsfoto,s te maken.
Laat ik nou dat boekje kwijtraken met allerlei aantekeningen er in geschreven.
Het betreffende boekje is om en nabij 1962 uitgegeven door de toenmalige BRD regering.
De titel van het boekje is me ontgaan. Het had ongeveer 50blz.
Er staan prachtige fot,s in en begint bij Lubeck en eindigt in Beieren.
Wie van de lezers kent dit boekwerkje met die foto,s?
Ik hoop dat er bij iemand een lichtje gaat branden.
Groeten van Willem
Hallo Hans
Heb je verhaal over de DDR grens gelezen, Ik heb zelf een tijdje als kind in de DDR in de buurt van Berlin geleefd iets wat je niet alle dagen zult horen, Dit komt omdat mijn moeder uit de DDR komt en al voor de muur naar het westen is gevlucht.
Het is grappig om te lezen hoe mensen de DDR beleefd hebben.
Bij mij was het totaal anders al zijn de intersses het zelfde.
Jij hebt de DDR vanuit het westen leren kennen en ik vanuit het oosten.
vanaf mij 10e jaar ben ik tijdens de zomer alleen vaak met de trein naar mijn familie in de DDR gereisd, een tijd die ik als erg spannend en leerzaam heb ervaren met veel belevnisse over hoe het leven toen in de DDR was. Het vreemde is als ik nu weer bij mijn familie ben dat het er op lijkt alsof ze de tijd van de DDR ver achter zich hebben gelaten het lijkt wel als of ze niet begrijpen dat mij als grensganger de grens altijd erg geintereseerd heeft en dat nog altijd doet. Ik ben de afgelopen jaren ook veel op speurtocht in Berlin en aan de Duits-Duitse grens geweest. Helaas is er buiten het Gruneband en een aantal muzeum velden niet meer veel van de Grens te vinden. In 2009 heb ik samen met mijn familie een stuk van de Berliner mauerweg per fiets afgelegd vorige jaar ben ik naar Grensland muzeum Hötersleben en station Marienborn geweest en vorige maand ben ik naar de Harz geweesten net als jij ook in de buurt van Braunlage geweest. Ik heb veel wandeltochten over de kollonenweg langs de oude DDR grens gemaakt. Hier zijn nog wel veel sporen van de oude grens te vinden.
Wat ik erg intertesant vond was een bezoek aan het grensland muzeum in tettenborn, Hier is werkelijk alles te zien en te beleven van de vroegere DDR Grens volgen jaar wil ik weer op onderzoek naar Berlin om bahnhof Friedrichstrasse en het Tränenpalast te bekijken
Groet Michael
Prachtig verhaal Hans!! Heb het ademloos zitten lezen.
Kom ook eens bij ons langs op http://www.berlijnforum.nl of mail me, want ik heb een aantal vragen voor je.
Ben ook benieuwd naar het vervolg.
Groeten Michel
Mooi verhaal Hans!
Hans, ik ben erg blij met je eerste toevoeging hier op mijn Berlijn-Blog! Dat er nog maar veel mooie verhalen mogen komen :-).
Volgende week nachtdienst, ik zal dan weer in de “pen” klimmen… Bedankt voor het compliment, beiden…..
Heerlijk geschreven. Ik ben erg benieuwd naar vervolgen! (: