Johan van Elk komt al vele jaren in Berlijn en is sinds zijn eerste bezoek in de late 80-er jaren een trouwe bezoeker aan de stad. Bijna jaarlijks bezocht hij de stad, altijd met zijn camera binnen handbereik. De meer dan 20 bezoeken aan de stad hebben een mooie en zeer uitgebreide reeks foto’s opgeleverd van het enorm snel veranderende Berlijn. Over zijn ervaringen schreef hij al eens eerder op mijn blog, bijvoorbeeld over zijn ervaringen aan de grensovergang Checkpoint Charlie, over de grote demonstratie op Alexanderplatz voor de val van de muur en over de enclaves die in Berlijn ontstonden door de muur. Vandaag zijn de foto’s aan de beurt!
Schlesisches Tor richting Oberbaumbrücke. Dit traject is 28 jaar lang afgesloten geweest. De grensovergang bevond zich direct op de Oberbaumbrücke.
Trabant ergens in Kreuzberg.
Een Oostduitse “Framo” op de Potsdamer Platz.
S-Bhf “Unter den Linden” vlak na de heropening. Unter den Linden was ten tijde van de deling een spookstation.
S-Bhf “Unter den Linden” vlak na de heropening.
Situatie bij de Brandenburger Tor, voor de deur van het Adlon.
Potsdamer Platz.
Potsdamer Platz. Onder de berg puin ligt/lag de Fuhrerbunker.
Potsdamer Platz. Waarschijnlijk ter hoogte van de Vossstrasse. Op de achtergrond zie je de Reichstag.
Kever in Kreuzberg. Op de achtergrond zie je graffiti van Thierry Noir te zien, hij sierde vele stukken aan de westkant van de muur met zijn creaties.
Grensovergang Prinzenstrasse / Heinrich-Heine-Strasse.
Hoek Bethaniendamm / Kopenicker Strasse.
Leninplatz. De vorm van de flat op de achtergrond moet een wapperende vlag verbeelden.
Leninplatz en heel veel Trabants!
04 november 1989. Demonstratie in Oost-Berlijn.
04 november 1989. Demonstratie in Oost-Berlijn.
04 november 1989. Demonstratie in Oost-Berlijn. Dit was een van de grootste demonstraties in de DDR, op Alexanderplatz kwamen een half miljoen mensen protesteren tegen het regime. Heel dapper, want dat was niet zonder risico. Al eerder schreef Johan op mijn blog over zijn ervaringen tijdens de demonstratie.
Friedrichstrasse 1988.
Magnetbahn op de Potsdamer Platz.
Uitkijken over de Leipziger Platz.
Hoek Stresemanstrasse / Zimmerstrasse.
Oost ontmoet West op de Bebelplatz, 1988.
Brandenburger Tor vanaf Unter den Linden, 1988.
Wereldklok.
Palast der Republik en Berliner Dom gezien vanaf de Fernsehturm.
Eind van de Bernauer Strasse.
Bernauer Strasse.
Hoek Wilhelmstrasse / Leipziger Strasse.
Reichstag Wrapped 1995.
Het Oostperron op S-Bhf Friedrichstrasse met de metalen scheidingswand nog zichtbaar.
Muursegmenten in Kreuzberg.
Kunstenaar in de Zimmerstrasse.
Klement-Gottwald-Allee, ook wel Protokolstrecke genoemd.
Grensstrook tussen Kreuzberg en Mitte.
Grensstrook tussen Kreuzberg en Mitte.
Berliner Dom gereflecteerd in het Palast der Republik.
Trabi’s voor het Palast. Het wapen van de DDR is al verwijderd.
Grens in Gatow.
Zomer 1989. Iemand had een vooruitziende blik…
Muurbehanger. Rechts de afdekplaat van de ingang van het S-Bhf Potsdamer Platz.
Gruppenbild. Het heuveltje linksboven is de Führerbunker.
Grens Friedrichstrasse wordt ontmanteld.
Come Together @ Grensovergang Friedrichstrasse.
S-Bhf Friedrichstrasse in avondlicht.
S-Bhf Friedrichstrasse in avondlicht.
Bahnhof Zoo.
Ontmantelde grensovergang Heinrich-Heine-Strasse.
Grenzzaun in de grensstrook tussen Kreuzberg en Mitte.
Alexanderplatz als een slechte DDR ansichtkaart… ;-)
Achter de Reichstag met zicht op de Hinterlandmauer.
Kind stapt door de muur op Potsdamer Platz.
Staand op de muur bij de Brandenburger Tor.
Opening van S-Bhf Potsdamer Platz, na 28 jaar spookstation te zijn geweest…
Muursegmenten op de Potsdamer Platz.
Handel op de Potsdamer Platz.
Nieuwe overgang Potsdamer Platz.
Nieuwe opening in De Muur op Potsdamer Platz.
Verwijderde wachttoren in de Zimmerstrasse.
Achter Martin-Gropius-Bau.
Doorkijkje in de Zimmerstrasse.
Zittend op de muur in de Zimmerstrasse kijkend richting Checkpoint Charlie.
Zimmerstrasse.
Hoek Zimmerstrasse / Friedrichstrasse.
Muur in Kreuzberg.
Turkse vrouw in haar volkstuintje aan De Muur in Kreuzberg.
Muur aan de Leuschnerdamm.
Grensovergang Chausseestrasse.
Bedankt Johan dat ik je prachtige foto’s op mijn blog mocht delen! Het bekijken van de foto’s is als een ware tijdreis door Berlijn.
Wil je meer zien van zijn fotowerk? Volg Johan dan op Flickr of bekijk zijn Berlijnalbums:
- Berlin (analog)
Veel fotomateriaal van de Berlijnse Muur, allemaal gemaakt met een analoge camera. - Berlin (digital)
Allerlei mooie sfeerimpressies van Berlijn. - Berliner Mauerweg 2008 / Berliner Mauerweg 2010
Foto-impressies van de fietsroute langs de voormalige grens.
Ben in augustus1990 in Berlijn geweest, de meeste foto’s zijn herkenbaar zoals ik mij kan herinneren.
Nu 2021 ben ik ook in Berlijn geweest, praktisch niets herkenbaar vergeleken bij toen, dan alleen dat er heel veel is weggebroken en opnieuw opgebouwd of gerenoveerd in de oude o zo mooie stijl. Berlijn heeft een metamorfose ondergaan, zoals de bedoeling was om er de hoofdstad van te maken. Het oude DDR gedeelte heeft veel mooie gebouwen die er in 1990 niet zo uitzagen. Een goede sfeer, maar wel een stad met een erfenis.
Wat een belevenis moet dat zijn geweest, in 1990 naar Berlijn en nu weer om te zien hoeveel er is veranderd. Berlijn verandert nog altijd in rap tempo.
Een nog niet zo late donderdagmiddag in april. Ermelo oost…De wereld buiten die lijkt op dit moment wel steeds verder weg. Het geluid van ons dorp, dat hier op een gewone dag al nauwelijks aanwezig is, verdwijnt volledig. De drukte, het ongeduld en al het gedoe lijkt verder weg dan ooit te zijn. Ver weg van al het kabaal en geschreeuw is er nu de allermooiste stilte die er is. Alleen het geluid van een natte merel die schuilt voor alle hagel die naar beneden klettert. Bij sommige foto’s ervaar ik ook die heel aparte stilte…
Wat een prachtige foto reeks van Berlijn voor en vlak na 9 november 1989.
Johan bedankt voor de fantastische foto’s
Fantastische foto’s! Echt een unieke serie. Geweldig dat ze op deze blog staan. Ik heb ervan genoten. Bij sommige foto’s komen mijn persoonlijke herinneringen boven. Dank je Johan en Marjolein.
Geweldige foto’s – en i.d.d. een fraaie reis door de tijd.
Prachtige foto’s!! Mijn complimenten en bedankt.
Wat een prachtige foto´s. Ik woon al langer in Berlijn, heb dus ook echt al wel het een en ander aan historische foto´s gezien, maar jij hebt me echt ´nieuwe´ beelden laten zien. Heel mooi!
Johan, bedankt het zijn werkelijk fantastische foto’s
Dat kan ik alleen maar beamen. :-)
Schitterende foto’s, vol geschiedenis. Prachtige kiekjes op de juiste plek en op het juiste moment gemaakt. Super interessant!
Wat een prachtige blogpost! Johan bedankt voor dit kijkje door jou ogen, stukje historie. Heb er van genoten!
Hartelijk dank voor de interessante en mooie foto’s. Ik heb ze met plezier bekeken.
Benno
Wow wat een fantastische serie zeg, om jaloers op te zijn. Bijzonder en bizar tegelijk om de Muur nog echt op plekken te zien staan waar je hem eigenlijk niet meer kunt voorstellen.
Volgens mij is de oude man met witte baard op de foto met als titel “Muurbehanger” een bekende demonstrant, omdat hij een aantal keren de Muur is opgeklommen. Ik herinner me foto’s waarop hij, gezeten bovenop de Muur, met een zware moker een stuk van Muur stukslaat, terwijl DDR grenssoldaten er bij stonden te kijken. En ik was altijd al fan van de werken van Thierry Noir, van 2 originele muurschilderingen van hem heb ik ooit foto’s gemaakt (incl graffiti) en laten afdrukken op canvas, die hangen nu groot in mijn slaapkamer. Leuk om nog wat werk van hem te zien.
Veel dank voor het maken van de foto’s Johan en Marjolein voor het plaatsen op je site!
Niels
Prachtig he! Ik ben dan ook heel blij dat ik de foto’s van Johan op mijn blog mocht publiceren. Soms vind ik dat foto’s zoveel meer zeggen over de geschiedenis dan de feiten en de geschiedenisboeken. Wat je zegt, je kunt je gewoon niet voorstellen dat op sommige plekken in Berlijn een groot beton kolos stond. Grappig dat je Thierry Noir kent! Was hij toentertijd ook bekend in Nederland? Ik vind zijn werk en manier van denken ook erg mooi!
Ik denk dat Thierry Noir al wel bekend was, ik kende hem eind jaren 80 nog niet, ik dacht toen namelijk dat veel van zijn werk was gemaakt door Keith Haring, die heeft ook veel in Berlijn bij de Muur gewerkt (volgens mij zag ik ze samen zelfs op een foto bij jouw link naar Thierry Noir). Hun stijl leek enigszins op elkaar, vandaar. Anyway dankzij de Eastside Gallery ben ik meer te weten gekomen over het werk van Noir.
Wat interessant, leuk om te horen. Ik ben me momenteel een beetje aan het verdiepen in zijn visie en werk. Interessante man!
…graag gedaan… ;-)
Geachte heer Van Elk,
Vol bewondering bekijk ik altijd de foto’s die u gemaakt hebt van Berlijn, vooral in de jaren 80 en 90.
Er is iets wat ik me al tijden afvraag en misschien kunt u mij daarmee verder helpen.
Ik kan niet goed terugvinden of het Sovjet Monument in Tiergarten nou volledig afgezet was of niet. Ik zie foto’s waarbij de gehele Strasse der 17. Juni ter hoogte van het monument dicht lijkt te zijn, maar ook foto’s (bijv. de foto’s uit de Stasi-archieven van 1989) waarbij er geen hekken te zien zijn.
Kunt u er misschien meer over vertellen?
Dank voor de moeite.
Met vriendelijke groet,
Sander Herman
Odijk