Berlijn kent een grote hoeveelheid aan oude markthallen die vrijwel allemaal stammen uit de 19e eeuw. Veel markthallen zijn vervallen en verlaten, andere markthallen zijn weer helemaal terug als centraal openbaar shopparadijs of als markt. De markthallentrend is terug in opkomst!
Geschiedenis
Hygiëne
Vanuit hygiënische overwegingen werden in de 19e eeuw veel openluchtmarkten overdekt. Zo zijn er vanaf 1865 14 markthallen gebouwd in de stad, allemaal in de buurt van (snel groeiende) woonwijken. Opmerkelijk, en logisch, is dat de markthallen zich voornamelijk in arbeiderswijken bevonden. In Kreuzberg bevonden zich bijvoorbeeld relatief veel markthallen en in Charlottenburg niet echt. In vergelijking met andere Europese steden zoals Parijs of Barcelona heeft Berlijn relatief veel markthallen, de andere genoemde steden hadden vaak maar één centrale markthal.
Van 1 tot 14..
Om het allemaal niet al te ingewikkeld te maken is er besloten om de markthallen te nummeren en zo ontstonden logischerwijze Zentralmarkthalle I (op Alexanderplatz) tot Blumengroßmarkthalle XIV (in Kreuzberg/Friedrichstadt). Alle markthallen zijn gebouwd tussen een woonblok. De meeste markthallen hadden een voor- en een achteringang. Doordat de markthal maar twee ingangen had, scheelde het in de financiering voor dure facades.
De Eisenbahnhalle – Markthalle IX in Kreuzberg.Toen kwam de concurrentie
Tot ongeveer 1970 waren de markthallen erg populair voor de dagelijkse inkopen aan vlees, fruit en groente. Helaas kregen de markthallen daarna concurrentie van grote supermarkten en discounters die met aanlokkelijke prijzen en een breed aanbod de klanten lokten. Kleine stands op de markt moeten plaats maken voor supermarkten en de markthallen raakten in verval. Jarenlang heeft er niemand naar de markthallen omgekeken – ondanks dat de markthallen onder monumentenzorg staan – en deze stonden dan ook lange tijd leeg. Maar daar komt nu langzaam verandering in! Gelukkig, want het zijn vaak prachtige bouwwerken die alleen een vergelijkbaar raamwerk hebben.
Markthallen krijgen functie terug
Vooral in en rondom de Markthalle IX in Kreuzberg wordt het steeds levendiger. Sinds 2009 heeft deze markthal een nieuwe eigenaar die voor bedrijvigheid en en leuke evenementen zorgt. Maar niet alleen Markthalle IX is aan een herleving bezig, ook de markthallen VI, IX, X, XI zijn met een opmars bezig:
- Markthalle VI, Ackerhalle:
kleine winkeltjes en een supermarkt. - Markthalle IX, Eisenbahnhalle:
kleine evenementen en markten. Elke donderdagavond een street foodmarkt, de ‘Street Food Thursday’, op dinsdag, vrijdag en zaterdag is er gewone weekmarkt. In de gangen bevindt zich een kleine tentoonstelling over de geschiedenis van deze markthal (aanrader!).
www.markthalleneun.de - Markthalle X, Arminiushalle:
kleine winkeltjes en een brouwerij. Van maandag t/m zaterdag overdag geopend voor de markt of een lekkere lunch. Bij de lokale bierbrouwerij doe je een biertje aan de bar.
arminiushalle.zunftnetz.org - Markthalle XI Marheinekehalle:
biowinkeltjes en delicatessen in het iets duurdere segment. Lunch aan de bar bij een van de Griekse, Italiaanse of Turkse delicatessezaakjes.
meine-markthalle.de
Hi Marjolein,
Heb je een adres van Markthalle XI Marheinekehalle? Ik zou er graag naar toe willen!
Groetjes
Hallo Chloe,
je vindt deze Markthalle aan de Marheinekeplatz, vlakbij metrostation Gneisenaustraße (U7). Meer informatie op hun website: http://www.meine-markthalle.de/marheineke.html.
Veel plezier,
Marjolein
Hallo,
Ik heb al een paar x gehad dat de linken bij een vraag een error op de pagina geven.
Heb je recente?
Top tips Marjolein!
Ik ben alleen in de Marheinekehalle geweest en vond die helemaal geweldig. Zo ongeveer elke uithoek van de wereld heeft er z’n eigen winkeltje met nationale specialiteiten, die je ter plekke kunt proeven aan de tientallen meters lange bar aan het raam … Ook echt een (lekkere) aanrader!
Ik houd echt van de Markthalle IX, bij mij in de straat :) De Handmade Supermarket kersteditie vorige week was heel leuk, wel heel druk; het vindt op de 16de nog een keer plaats.
De Wochenmarkt bestaat overigens al een jaar, elke vrijdag en zaterdag met bio-groenten/vlees/kaas, gerookt vlees/vis, brood, cake en erg goede vegane burgers. (Niet goedkoop maar de Turkse winkel is aan de straatkant te vinden, en er is altijd nog de Aldi). Het Marktrestaurant is sindskort ook dagelijks open voor lunch; voor 5-8 euro heerlijk 2-gangen bio-eten, vega of vlees.
De van de zomer gesloten drogisterij in de hal is inmidels licht verbouwd tot een geinige plek om te eten/drinken, met de schappen nog intact. In de kelder is vorige week een brouwerij van start gegaan. Het plan is om de markt in de komende jaren verder uit te breiden als de huurcontracten met Aldi en KiK aflopen.
De facades van de markthallen aan de Zimmerstrasse (Hitler hield er zijn eerste speech in Berlijn; nu Stasi-archief/museum) en aan de Legiendamm zijn ook mooi bewaard gebleven, de hallen zelf helaas weggebombardeerd.
Alle info op http://www.markthalle9.de!
Jeroen, bedankt voor je aanvulling! Ik ben heel erg benieuwd wat er gaat gebeuren met Markthalle IX als Aldi en KiK weg zijn, die winkels passen niet zo bij de huidige Markthalle en ik denk als daar leuke marktrestaurantjes of delicatessenzaakjes inkomen dat de markt nog een leukere uitstraling en sfeer krijgt!
Ze moeten eerst zeker zijn dat het concept werkt voor ze die 2 winkelruimtes over kunnen nemen (respectievelijk in 2013 en 2015 geloof ik). In die kleine tentoonstelling kun je lezen hoe de vestiging van Aldi en Kik de markthalle in feite heeft gered in de jaren 70; zonder die winkels was het zeker meer vervallen en wellicht gesloopt geworden. En als je de satellietschotels telt in de Eisenbahnstrasse en Puecklerstrasse kun je raden hoeveel mensen echt niet zonder deze goedkope winkels kunnen.
Overigens zijn er plannen om de Brommybruecke als voetgangers/fietsersbrug te herbouwen, wat meer leven en potentiele winkelaars in de Eisenbahnstrasse zou kunnen brengen.
Ik hoorde van de week dat de failliete drogisterij in de Markthalle 9 binnenkort verwijderd gaat worden, waarmee de weekmarkt zo’n 20% meer ruimte krijgt. Hoera.