Een heel klein museum over alles van de onderwereld van Berlijn, zoals bunkers en metrotunnels. Het leukste van deze plek is dat er rondleidingen en excursies worden gegeven, het beginpunt en de kassa hiervan zit in U-bhf Gesundbrunnen. In het metrostation staat aangegeven waar de Berliner Unterwelten zich bevinden.
Rondleidingen
Er zijn 4 verschillende excursies in het Engels en in het Duits. Zelf heb ik 3 van deze excursies gedaan en ik vond ze erg interessant! De rondleiding is in het Duits tenzij anders aangegeven. Ik heb een rondleiding in het Engels gedaan en die werd gegeven door een Amerikaan dus verwacht geen krakkemikkig Engels met Duits accent ;).
Als je een tour gaat doen neem dan wel even een trui mee, of iets anders warms, want het kan nog koud worden zo diep onder de grond.
Het is een niet commerciële instelling en ze krijgen geen subsidies. Het geld wat je betaalt gaat dus rechtstreeks naar de instelling zelf om de boel op te knappen zodat het niet allemaal in elkaar stort.
De leukste vond ik zelf tour 3 – Subways, Bunkers and the Cold War. Je komt op hele bijzondere plekken waar je zelf niet snel komt, heel indrukwekkend om alle bunkers te zien, en nog indrukwekkender is het feit dat ze nog gebruikt zijn ook. Kleine, vochtige bunkers werden gebuikt om mensen een veilige plek te geven. Toch overleefde niet iedereen want erg hygiënisch was het er niet… De tour duurt ongeveer 90 minuten.
Adres: in het metrostation Gesundbrunnen
OV: met de S-bahn of U-bahn (U8) naar station Gesundbrunnen
Prijs tour: € 9 of € 7 met korting
Officiele website: www.berliner-unterwelten.de
Vandaag de rondleiding Berliner Unterwelten gedaan. We vonden het gebodene wat tegenvallen. Lag overigens niet aan de Nederlandstalige gids, die was enthousiast genoeg. Heb nog 2 tips voor jou Marjolijn: het Street Art Museum in de Bulowstrasse en het Ramones Museum in de Oberbaumstrasse. Beide zijn zeer de moeite waard. Heb er helaas niets over kunnen vinden in jouw Berlijn-blog. Maar wellicht heb ik het over het hoofd gezien hoor…
We gaan binnenkort naar Berlijn en gaan ook zeker deze tour doen. Ik ben nu alleen ov kaarten aan het bestellen. Dit is het verst uit het centrum waar we naar toe willen. Ik kan alleen nergens vinden of dit in A B of C zit. Zou jij dit weten?
Weet je ook de tijden van de tours?
Deze kan ik op de site niet vinden.
Als je op de dagen in de kalender klikt, krijg je automatisch de tijden van de tours te zien :-).
We hebben afgelopen zaterdag Tour 3 gedaan. Geweldige ervaring die door Joep gegeven is, top!
We wilden nog een info boekje kopen na de Tour, helaas vergeten om in jullie winkel na afloop te halen. Kunnen we dit digitaal alsnog kopen?
Nogmaals bedankt voor deze geweldige ervaring.,
Hoi Marjolein,
Wij gaan over 3 weekjes naar Berlijn, we hebben al veel tips via jouw blog! Ik heb een vraagje over de ondergrondse gangen, mijn vriend wil dit graag zien, nu heb ik zelf last van claustrofobie.. Zijn de gangen wel een beetje te doen dan?
Groetjes
Hallo Marjolein,
Super blog!!
Ik wil 12.08 een tour doen in het Nederlands. Enig idee hoe lang van tevoren je aanwezig moet zijn, gezien je op voorhand geen kaartjes kan reserveren?
Oef, dat is lastig te zeggen! Dat ligt nogal aan de dag en het tijdstip maar ik zou zelf minimaal wel 30 minuten van tevoren aanwezig zijn, liefst langer, want soms zitten de tours dan ook al vol.
Hallo,
Wij gaan zondag naar Berlijn. Willen graag deze tour maandag of dinsdag (3) maken. Je kunt niet reserveren. Hoeveel tijd van te voren moet je daar zijn.
B.v.d.
Hoi Marjolein,
Ik ben onze reis aan het voorbereiden.
We zijn o.a. 17 en 18 juni in Berlijn.
Wij willen graag de Berliner Unterwelten bezoeken, maar ik zie tot mijn schrik dat juist op die twee dagen geen rondleidingen worden gegeven (op hun website). Zou dit een foutje zijn of hebben ze wellicht onderhoud? Zou jij een reden kunnen weten?
Alvast bedankt voor je reactie.
Vandaag ook Tour-3 van de Unterwerlten gedaan.
Helemaal super, werd echt veel verteld, ook zaken waar je nou niet echt vrolijk van werd. Maar aardig wat bijgeleerd.
En super goede Duitse gids, die alles haarfijn uitlegde, en voor vragen open stond. Echt de moeite waard. Als je denk, nou dit was het dan, ging er weer een deur open voor de groep.
De Berlijnse geschiedenis is inderdaad niet bepaald om vrolijk van te worden maar het hoort wel bij de stad en ik vind het eigenlijk wel heel mooi dat de verhalen blijven worden doorverteld. Dat is denk ik heel belangrijk om het huidige Berlijn beter te begrijpen maar vooral om er voor de toekomst wat van te leren. Het hoort nou eenmaal bij de stad. Bedankt in ieder geval voor het delen van je ervaringen Egbert, daar hebben andere lezers vast ook weer iets aan!
Begin februari 2017 hebben wij tour 3 gedaan op een zaterdagochtend. Dit was met een Nederlandse gids. Ik ben zijn naam kwijt, maar dit was een Nederandse jongen die dankzij zijn studie Duits al jaren in Berlijn woont. Vertelt alles op een leuke interactieve manier en dus is het echt de moeite waard. Kaarten konden we van te voren halen echter was het wel druk bij de kassa’s (ivm andere tours). Heel bijzonder om te zien hoe de huidige metrostations nog steeds kunnen dienen als schuilplaats. Pas na de tour ga je hier heel ander naar kijken ;)
Bijzonder is dat he? Ik kijk nu ook heel anders naar iedere deur en iedere ventilatie die ik in een metrostation tegenkom! Bedankt voor het delen van jouw ervaringen Leon!
Hoi Marjolein,
Had ik net een bezoekje aan het ondergrondse in mijn planning opgenomen
zie ik op hun eigen site staan dat dit alleen op vrijdag zaterdag en zondag kan :(
En wij komen pas zondagavond aan en vertrekken woensdag weer.
Jammerrrr….
Weet je een leuk alternatief?
Groetjes Belinda Dahlhaus
Hai Belinda,
ik weet niet of Duits of Engels een probleem is, anders kun je de tours in deze talen wel op de andere dagen bijwonen. Enkel de tours in het Nederlands worden alleen in de weekenden aangeboden. Je ziet deze tours door op het Duitse of Engelse vlaggetje te klikken. Elke dag worden er diverse tours aangeboden.
Als alternatief zijn er veel goede musea in Berlijn maar ook een rondleiding door de voormalige Stasi-gevangenis kan ik aanraden. In mijn artikel Berlijn tips staan ook nog een paar leuke suggesties.
Viele Grüße,
Marjolein
Hoi Marjolein,
Bedankt voor je antwoord. Duits en Engels zijn allebei geen probleem dus we nemen de tour toch op in het programma.
Berlijn tot snel!!
Super! Ik weet zeker dat de Berliner Unterwelten een goede keuze zijn geweest! Veel plezier in Berlijn!
hoi, ik ga binnenkort met mijn school naar Berlijn. en we moeten zelf allemaal presentaties en reisgidsen maken.
iedereen zegt dan tegen mij: hoe kom jij aan al die goede tips en info. mijn antwoord: van de blog van Marjolijn.
hartelijk dank voor al je blog artikels dus!!
Hehe, wat ontzettend goed om te lezen Job! Ik hoop dat jullie veel zullen hebben aan mijn tips en informatie. Staat Berliner Unterwelten ook op het programma? Veel plezier gewenst in Berlijn!
Hoi Marjolein,
Klopt het dat je geen foto’s mag maken tijdens de rondleidingen?
Klopt! Tijdens de rondleidingen van Berliner Unterwelten is fotograferen niet toegestaan. Desondanks is een bezoek absoluut een aanrader.
Is deze tour alleen te voet te doen?
Ja, de tours van Berliner Unterwelten zijn alleen per voet te doen. De gangen en trappen zijn vaak vrij smal dus stevig schoeisel is ook absoluut aan te bevelen.
Klopt het dat je voor tour 2 Flakbunker minimaal 18 jaar moet zijn? Wordt daar streng op gelet?
Mijn zoon wil daar graag naar toe, maar hij is pas 15.
Heeft iemand daar ervaring mee?
Men moet minimaal 18 jaar zijn. daar wordt inderdaad op gelet. Mensen met kans op paniekaanvallen en claustrofobie hebben een uitdaging en zou ik
het bezoek niet aanraden. Zij kunnen wel de buitenzijde (park) van de bunker bezoeken en naar
oven lopen vlakbij het hoogste deel van de bunker. Daar is een uitzicht plaats
Hi Marjolein,
Afgelopen weekend in Berlijn geweest voor het eerst; heel goed bevallen! Indrukwekkende stad. We hebben veel aan jouw blog gehad, leuke tips en heel handig! Wij hebben dan ook tour 3 gevolgd van Berliner Unterwelten. We hadden een Engelse rondleiding, gegeven door een Nederlandse jongen. Hij gaf veel duidelijke informatie en presenteerde het heel goed. Hierboven staat trouwens alleen dat de schuilkelders nog gebruikt zijn ook, maar degenen die je bezoekt tijdens tour 3 zijn (gelukkig!) nooit gebruikt.
Groetjes, Sandra
Net terug van een korte trip naar Berlijn. Unterwelten tour 1 gedaan o.l.v. Joep (afgestudeerde student Duitse geschiedenis die ook in Berlijn woont – http://www.berlijnopmaat.com/joep/). Geweldige rondleiding! @Marjolein, we hadden maar drie dagen maar hebben veel tips uit de berlijn-blog website gehaald en daardoor veel kunnen zien en heerlijk kunnen eten (Nest is bv. een aanrader voor vegetariërs). Dank daarvoor! Zal zeker niet ons laatste bezoek aan Berlijn zijn. Nog zoveel te zien…
Dag Marjolein,
Zijn die tours snel vol geboekt? Moeten/kunnen we die kaartjes aan het begin van ons verblijf al gaan kopen? Of kan dat enkel de dag/het moment zelf?
Hoi Petra! Eigenlijk is het voldoende als je de kaartjes op de dag zelf koopt, dat kan gewoon bij het loket op metrostation Gesundbrunnen.
Hoi Marjolein, binnenkort gaan wij ook naar Berlijn en willen ook graag zo tour doen :-). Je zegt dat je de kaartjes op dezelfde dag kan kopen, maar hoe laat beginnen die tours?
Hai Kimberly, wat een heerlijk vooruitzicht! De tijden van de tours hangen af van de dag, soort tour en taal van de tour (grofweg tussen 10:00 en 16:00, er is bijna elk uur wel een tour). Je kunt het beste even op de website van Berliner Unterwelten kijken denk ik: http://berliner-unterwelten.de/fuehrungen.3.0.html. Niet de meest gebruikersvriendelijke website maar als je de kalender gebruikt moet je er vast wel uitkomen! Veel plezier in Berlijn!
Wij gaan as weekend naar Berlijn….welke Tour raad je ons aan die we evt op de zondag kunnen doen. En waar kunne kaartjes kopen…
Hoi! Ik heb even voor je gekeken welke tours er a.s. zondag plaats vinden. In het Nederlands zijn er geen maar in het Engels zijn er deze drie. Zelf vind ik tour 3 langs bunkers uit de Koude Oorlog het meest interessant, deze vindt om 13:00 plaats. Kaartjes kun je bij het loket op station Gesundbrunnen kopen. Veel plezier in Berlijn!
Kaartjes kunnen alleen op de dag zelf gekocht worden. Zijn er altijd genoeg plaatsen?
Hallo Marjolein,
Dit klinkt heel erg gaaf. Wij zijn in oktober, op een dinsdag, woensdag en donderdag in Berlijn. Ik zag dat er op deze dagen geen tours worden gegeven. Is er een alternatieve manier om toch de Berlijnse unterwelten te zien? Een andere organisatie ofiets?
Hoi Nick,
is het ook, absoluut een aanrader! Dat verbaast me eigenlijk, er worden op bijna elke dag wel tours aangeboden. Kijk anders even op de dag dat jullie gaan in de kalender, misschien worden er tours in het Engels of in het Duits gegeven waar je deel aan kunt nemen? Berliner Unterwelten is de enige organisatie die rondleidingen organiseert door de bunkers, buiten de rondleidingen zijn deze gesloten…
Groeten,
Marjolein
Dag Marjolein, ik heb veel artikelen inmiddels van jou gelezen en wellicht kun je mij uit de brand helpen. Ik zit hier met een bus vol Nederlandse toeristen en deze willen gras een lichttour maken met onze touringcar. Help.. weet jij misschien ook een gids die dat voor ca. 2,5 uurtjes zou willen doen, groet Ab.
Hoi Ab, bedoel je langs het Festival of Lights? Helaas was daarvan de laatste dag op 18 oktober. Als ik aan Nederlandstalige gidsen denk dan denk ik meteen aan Berlijn op Maat. Misschien dat zij je uit de brand kunnen helpen? Succes en groetjes, Marjolein.
Zojuist tour 3 gedaan (erg grappige Duitse jongen). Erg interessant! Ik was wel blij dat ik weer boven stond… Twee weken daar te moeten verblijven… brrrr, ik geloof dat ik dan liever mijn aktetas op mijn hoofd op de grond ga liggen. :-) Dank voor je blog, ik raadpleeg het altijd als ik naar Berlijn ga (nu al voor de 5e keer).
Indrukwekkend he? Ik moet er ook niet aan denken… Bedankt voor je reactie Marjet, leuk om te horen dat je wat aan mijn tips hebt!
Vorige week tour 1 gedaan in het Nederlands. De tour was absoluut de moeite waard en werd gedaan door een Nederlandse vrouw die al langere rijd in Berlijn woonde. Ze wist veel te vertellen over de schuilbunkers. Daarnaast kregen we ook nog wat te horen over het buizenpostsysteem en het rioolafvoersysteem in Berlijn.
Volgens haar is dat gemaakt voor de oorlog gebaseerd op een explosieve groei van Berlijn, door de oorlog is de groei minder explosief geweest en is het systeem te groot. Daardoor stinkt het bij langere droogte vaak in Berlijn, hoe het precies zet ben ik helaas vergeten maar stinken deed het wel in Berlijn op sommige plaatsen :) .
De “Hitler” bunker is grotendeels volgestort en er is een parkeerplaats overheen gelegd en een ander deel is vergrendeld. Dit om te voorkomen dat het een bedevaartsoord wordt voor neo-nazi’s. Dit vertelde zowel onze gids tijdens het fietsen alsook de gids in de Unterwelten. In de Unterwelten waren wel plattegronden en doorsnedes te zien van de Hitlerbunker.
Zijn deze rondleidingen ook met rolstoel te bezoeken ?
Niet echt, de meeste ruimtes bevinden zich onder de grond en zijn alleen met trappen toegankelijk. Bovendien zijn de tunnels erg smal, ik denk dat een rolstoel daar niet doorheen past. Je zou voor de zekerheid even met Berliner Unterwelten contact kunnen opnemen maar ik vrees dat het lastig gaat worden…
Afgelopen donderdag hebben mijn man en ik Tour 1 in het Engels gedaan, we waren helaas net te laat voor de Nederlandse versie. Onze gids was een goed Engels sprekende Deense, ze wist echt superveel! We hebben veel informatie gekregen die je elders niet krijgt. Bijvoorbeeld dat als een vrouw 10 kinderen baarde, Hitler zelf de peetvader zou zijn. En dat de bunker eigenlijk niet geschikt was als bunker omdat het plafond lang niet dik genoeg was…
Ik vind dit echt een aanrader als je geïnteresseerd bent in WO II, maar ook de Koude Oorlog.
Leuke tip om de kazematten te lopen. Maar ben erg geïnteresseerd in WOII.
Welke toer heeft de Fuhrerbunker opgenomen tijdens de trip?
Word er niet wijs uit.
Ga zaterdag 10/1 naar Berlijn.
Berliner Unterwelten biedt geen tour aan naar de Fuhrerbunker voor zover ik weet. Wel kun je de Flakbunker bezoeken, is ook erg interessant!
Paar jaar geleden hebben wij een nederlandse tour gedaan en begon in het station van gesundsbrunnen.
We vonden de tour erg interressant (weet niet meer welke) en er werd ook veel verteld over hoe de tweede wereld oorlog het heden nog raakt. Zoals bij het bouwen van nieuwe huizen, worden er nog steeds bommen gevonden. En regelmatig worden er nog bommen onschadelijk gemaakt. Dat al het oude ijzer onder parken liggen etc.
Maar ook over de bunkers zelf, dat als er geen zuurstof meer was in de bunkers, dat de mensen tijdens een bombardement weer de straat op werden gezet.
Het is ons altijd bijgebleven. En mijn man is later nog een keer geweest.
Ik heb vandaag de Engelstalige tour 3 gedaan en kan deze zeker aanraden! Je krijgt genoeg informatie en er is variatie door de verschillende bunkers die je bezoekt. De gids maakt het ook interactief door je zelf dingen te laten doen. Dankzij jouw blog hebben we dit gevonden, heel erg bedankt dus!
Wat leuk om te horen Selina! Berliner Unterwelten vind ik nog steeds een echte aanrader. Ze hebben trouwens veel verschillende tours dus bij je volgende bezoek zou je nog een andere tour kunnen volgen.
Jammer dat deze nu net van 22 -26 gesloten is dit jaar. leek me een erg leuke tip……. Kan je er zo wie zo niet komen of is er alleen geen begeleide tour? zit me nu voor te bereiden op Berlijn voor eind december en vind deze blog geweldig………we gaan met drie kids 14 14 16 jaar ……….zijn er meer mensen die tips hebben voor de reis eind december?
De bunkers zijn alleen te bezoeken onder begeleiding van een tour, helaas! Ik heb al eens een artikel geschreven met mijn tips voor de winter, misschien zit daar iets leuks voor jullie tussen.
Kan het kloppen dat het ondertussen véle meerdere rondleidingen zijn? Heb je er intussen meer gedaan?
Nog wel even goed om aan te geven bij dit verhaal is dat het ‘kantoor’ van Berliner Unterwelten E.V. niet de plek is waar de tours beginnen. Voor het kantoor moet je station Gesundbrunnen aan de noordzijde verlaten, vervolgens naar rechts lopen totdat je bij een doorgaande weg komt en deze enige tijd (5-10 min) in noordelijke richting volgen. Als je je daar hebt aangemeld voor de tour, moet je in feite teruglopen in de richting van het Gesundbrunnen-station, maar dat moet je voorbij lopen totdat je aan de linkerkant van de straat een ietwat vreemd gebouwtje ziet, rechthoeking, ongeveer 3-4 meter breed en aan de voorzijde afgesloten met ijzeren ‘rolluiken’. Dat was het verzamelpunt waar in mijn geval tour 3 vertrok en ook tour M. Het is niet bijzonder opvallend, dus je moet wel even goed opletten! Maar de tours zijn erg indrukwekkend. Als je dit een interessant onderwerp vind, is er in het ‘kantoor’ ook een redelijk uitgebreide collectie boeken te koop (grotendeels is het Duits geschreven).
De tours van Berliner Unterwelten beginnen allemaal ergens anders. Zo begint bijvoorbeeld de Duitstalige tour door de Flakturm Humboldthain bij de ingang van deze bunker zelf, maar de Engelstalige versie van dezelfde rondleiding begint beneden bij het kantoor. Vraag dus gewoon bij het kopen van de kaartjes waar het verzamelpunt is, en houd ook rekening met de benodigde tijd om van het kantoor naar het beginpunt te komen!