Berlijn is plat als een dubbeltje. Toch verreist midden in het Grunewald ten westen van de stad, een flinke heuvel waarvan de top ruim 80 meter boven de grond rijkt. De berg is bij de Berlijners bekend onder de naam “Teufelsberg” (vertaald: Duivelsberg). De Teufelsberg is geen wonder der natuur, maar een product van de inventiviteit van de geallieerden. Onder een dikke grasmat, liggen namelijk de puinresten van WO II verborgen. En dat is niet alles, op de top van de berg bevindt zich de ruïne van een Amerikaans afluisterstation. Een plek met historie en een enorme aantrekkingskracht.
Vuilnisbelt?
Een grote vuilnisbelt, in een groen jasje. Geschat wordt dat er ruim miljoen 12 m³ puin weggewerkt is, waardoor de Teufelsberg het hoogste punt is in heel Berlijn. Maar het zijn niet louter brokstukken die verstopt liggen: de Teufelsberg wordt deels gevormd door de resten van een militaire school van de Nazi’s. De geallieerden hebben na het einde van WO II (in de periode van 1950 tot 1972) nog getracht de school op te blazen met zware explosieven, maar deze bleek te stevig te zijn waarop zij besloten deze maar volledig in puin te begraven. Wie zich wil begeven op deze historische grond, kan een S-bahn pakken naar station Heerstraße en vanaf daar een wandeling maken over de Teufelsbergchaussee.
Overblijfsel van de WOII en DDR
Wanneer je een wandeling maakt bij de Teufelsberg is er van de WOII-resten echter niet meer veel terug te zien. Meer tot de verbeelding spreken de champignonvormige torens die ver boven de bomen uitsteken. Dit mysterieuze bouwwerk vormt de ruïne van een Amerikaans afluisterstation. In 1957 kwam het Amerikaanse National Security Agency (NSA) erachter dat dit de uitgelezen plek was om het radarstation neer te planten, aangezien het ontvangst hier beduidend beter was dan elders in de stad. Vanaf deze locatie werden militaire gesprekken in Oost-Berlijn en de Sovjetunie afgeluisterd. Recreatieve voorzieningen moesten wijken: de skiliften konden mogelijk het signaal verstoren. Het afluisterstation is in gebruik gebleven tot het einde van de DDR en de val van de Berlijnse muur. De torens zijn nu verlaten, alle apparatuur is verwijderd, maar de radar koepels zijn nog in tact. Hoewel de torens officieel niet toegankelijk zijn voor publiek, trekt de ruïne toch veel avontuurlijke bezoekers.
De radarstations illegaal bezoeken
Na wat illegaal klauterwerk, of simpelweg door de gaten van het hekwerk sta je binnen no time in de ravages die over zijn gebleven. Bovenop het station heb je bovendien een prachtig uitzicht over de stad. Wie besluit zich aan een bezoek te wagen, dient zijn/haar wandelschoenen mee te nemen. De weg naar het station is zwaar en lang, en vereist enig doorzettingvermogen. Vanaf S-bahnhof Messe Süd of Heerstrasse kun je lopend de Teufelsberg bereiken, met de auto kun je echter een stuk dichterbij komen. Blaren moet je ervoor over hebben want de bergtocht brengt je wel op één van de meest indrukwekkende plaatsen van Berlijn. Het uitzicht is echt waan-zinnig!
Van bewaking is weinig sprake en gaten in de hekken zijn ook overvloedig te vinden. Tijdens mijn ontdekkingsreis was er een filmcrew aanwezig die verzocht wat mensen het terrein af te krijgen maar dat had weinig resultaat. Kennelijk is deze activiteit ook in menig Spaanse reisgids opgenomen want het stikte hier van de Turistas Españolas. Op een warme zondagmiddag is het stiekeme effect dus ver te zoeken, maar dat neemt niet weg dat dit één van mijn favoriete plekken in Berlijn is. Waar vind je nou geschiedenis, avontuur, uitzicht, sfeer en kunst op een paar vierkante meter?
Voor iedereen die een illegaal bezoekje wat te riskant vindt, je kunt ook rondom het terrein zien en vanaf daar een hoop bekijken of een legale tour over de Teufelsberg boeken welke in de weekenden worden aangeboden.
Inmiddels wordt er entree geheven bij Teufelsberg, 5 euro. Cash meenemen, anders maak je de klim voor niks.
Wij zijn vandaag naar aanleiding van deze blog geweest. Na een flinke klim te voet naar de ingang moesten wij 8 EUR pp neertellen. Dat had ik er nog wel voor over gehad, maar omdat ik met camera wat foto’s wilde maken moest ik 15 EUR extra neertellen, dat was mij te gortig.
Wij zijn toen omgedraaid en langs het hek (linksom) gelopen en daar een paar foto’s van de twee bollen gemaakt.
Hoi Marjolein,
Vorige week een citytrip naar Berlijn gemaakt en als voorbereiding je Blog gebruikt. Dank voor de de nuttige tips die je Blog bevat.
Op 21 juli ook de Teufelsberg bezocht met de S7 vanuit Berlijn en afgestapt in station Grunewald waarna het nog een half uurtje stappen is. Ik wil de bezoekers, die gevoelig zijn voor insectenbeten, waarschuwen dat het er stikte van de muggen. Tijdens de wandeling door het bos werd ik tientallen keren gestoken door een kleine mugsoort. Op Teufelsberg kon ik gelukkig gebruik maken van een insectenspray aangeboden door één van de bewoners. Dus zeker insectenspray meenemen op warme zomerdagen. Verder was het een unieke ervaring.
Goede tip Peter! Bedankt voor je aanvulling!
Hallo Marjolein,
Afgelopen zondag ben ik naar deze toffe locatie geweest. Een van de hoogte punten van Berlijn! Letterlijk en figuurlijk. Wij waren met de auto en dat was prima te doen!! Je kunt helemaal boven op de berg parkeren. Dan sta naast het afluister station. Je hoeft dus niet ver te lopen, waar we bang voor waren! Als je met het ov bent kan ik me voorstellen dat het wel zwaar is, gaan liften is dan misschien een idee. Om op het terrein te komen moesten we €7,- betalen en volgens mij was het voor studenten nog goedkoper. Wij hebben geen tour gedaan maar voor mijn gevoel ook niet nodig.
Als je naar Berlijn gaat, kan een bezoek aan de Teufeslberg niet missen!
Heel erg bedankt voor alle goede tips die op je site staan! Heb er heel veel aan gehad.
Hai Insa,
wat leuk om te lezen dat jullie wat aan mijn tips hebben gehad! Daar doe ik het voor! Bedankt voor je aanvulling en update over de Teufelsberg ook, er gebeurt zoveel op dat terrein dat het soms lastig bij te houden is. Ik wil er zelf binnenkort ook weer heen om te fotograferen en het is dus goed om te weten dat dat (tegen betaling) gewoon kan. Ik hoorde trouwens dat de tours inmiddels niet meer plaats vinden maar vrij over het terrein rondlopen is eigenlijk nog toffer!
Danke! Danke!
Marjolein
Wij waren er gisteren. Het zit vol krakers, zij geven op dit moment rondleidingen vanaf 15 euro.. Dit weekend was het gratis, maar de rondleidingen zijn echt van slechte kwaliteit. Het is echter wel een plek die de moeite waard is om te bezoeken, maar binnensneaken kan dus écht niet meer. Voor je het weet rent er een hond achter je aan! :)
Bedankt voor de aanvulling Susan! Het gekke is dat er zoveel verschillende verhalen de ronde gaan, er gebeuren een hoop dingen buiten de regeltjes om. Laatst was ik er nog met bezoek van me en toen moesten we 5 euro bij de ingang betalen voor een “toegangsbewijs”. Maar goed, als ik daarmee een hondenbeet kan voorkomen dan betaal ik graag!
Hoi berlijn blog,
Ik ben afgelopen week naar de Teuvelsberg geweest. In weekend geeft men daar rondleidingen.
Dit gebeurt door een man die daar als als militair heeft gewerkt dus ook de achtergrond
van die perioden verteld. Rondleiding duurt +/- 1.5 uur. Wat ik daar wel zag is dat alles is afgesloten.
Je komt er zelf denk ik niet meer zo makkelijk binnen. Het word nu ook beheert. Maar
met rondleiding zeer de moeite waard.
Grt wil..
Ik was er in Juni, we kwamen bij het hek en vroegen of we binnen mochten kijken, we hebben €7 betaald aan een hele wazige vent. Ik had er geen goed gevoel bij maar het was uiteindelijk een supertoffe rondleiding! De wazige vent bleek ook wel OK… Echt een must see!
Bedankt voor je aanvulling Rick! De laatste tijd hoor ik meer soortgelijke verhalen over wazige bemanning. In 2012 is het terrein gekocht door een private investeerder, zij bekostigen de beveiliging en het behoud van de torens en vragen daarvoor entree. Op zich is dat fair, ik hoop dat het vandalisme daarmee ook wordt gestopt. De hoogste tijd trouwens dat ik zelf weer eens een kijkje ga nemen!
We zijn e ook geweest, op de Teufelsberg, in juli dit jaar. Zeer indrukwekkend. De dodgy uitziende kerel is niets officieels. We hebben er een aanvaring mee gehad. Hij ziet er officieel uit omdat hij een flu vestje aanheeft met “security” erop, maar de papieren waarmee hij indruk op je tracht te maken, zijn niks officieel, die kan ik ook zo namaken. Zijn zgn. firma bestaat voor geen meter, en er is niets traceerbaars. Het effect van “de mani in uniform” die gewoon iedereen bedot en makkelijk aan geld komt. Wij kwamen hem tegen op de 1ste verdieping van het hoofdgebouw met hetzelfde onzinverhaal over “eigen risico” en wat nog meer. Toen we een paar uur later weggingen, had hij ruzie met een groepje Engelse jongeren, en hij had er een vriendje bijgehaald, en beiden dreigden met fysiek geweld tegen die Engelsen. Een makkelijke manier om geld te verdienen is het wel. Nou ja, verdienen… De meeste mensen trappen gewoon in zijn verhaal omdat er al een sfeertje hangt en je eigenlijk ook niet op het terrein mag, en je het toch wil zien omdat je al van ver komt. Maar die dude is dus echt niets officieel, gewoon een slimme gast die in zijn levensonderhoud voorziet en iedereen 5 euro aftroggelt en zijn naam op een lijst laat zetten.
Mooi verhaal. De berg is gebouwd met het oorlogspuin van Berlijn, maar interessanter nog, is tevens het graf van het nooit afgebouwde Nazi-militaire opleidingsintituut (Wehrtechnische Fakultät) van Albert Speer. Wie het leuk vindt, ik heb er ook nog een paar foto’s gemaakt afgelopen jaar: http://www.flickr.com/photos/marcknip/sets/72157628325349597/
Vandaag bezocht… Zeker de moeite waard!!
Alle gaten in de hekken zijn dichtgemaakt, maar er is 1 plek waarbij je in een boom kan klimmen en vervolgens over het hek kunt klimmen. Prachtige ervaring :)
Dankjewel voor je gave stuk. Gisteren was ik bij de Teuvelsberg en het was fantastisch. Er zijn nu veel nieuwe grote grafittiwerken omdat er op 24 en 25 augustus artbase plaatsvindt. Ik ben dan alweer in NL, maar het lijkt me een goede tip: http://www.urbanartcore.eu/artbase-2012-berlins-urban-art-festival/
Ik ben vorige week ook omhoog geklommen! Heeft iemand enig idee hoe hoog die hoogste toren is?
Hoi Marjolein,
Leuk om je Blogs te lezen!
Hoe komt het toch dat zoveel mensen zich thuis voelen in Berlijn…?!
Rosemarie Blank maakte er een documentaire over (nog niet gezien)
Eigen ervaring is dat ik 10 minuten na aankomst in de stad ‘om’ was… en daarna voortdurend in verwondering en bewondering heb genoten!
Vriendelijke groet,
Johan
Twee weken terug ben ik hier ook geweest. In het weekend kan je voor 5 euro, te betalen aan een enigzins dodgy uitziende kerel bij de hoofdentree, gewoon legaal naar binnen en heb je alle tijd om er rond te kijken. Je moet dan wel een verklaring tekenen dat je op eigen risico rondloopt.
Beklim dan ook zeker de hoogste toren, eerst via het hoofdgebouw aan de linkerkant met de trap een paar verdiepingen omhoog en hierna met de trap in het midden de laatste paar verdiepingen. De geluidseffecten in de grootste radiodome zijn uniek en bijzonder trippy, het uitzicht ongeloofelijk.
Zeker een bezoek waard, afgelopen zaterdag was er ook een groot legaal feest, hele mooie locatie!
Bedankt voor je aanvullingen Polle! De open air party heb ik ook nog even overwogen, maar het enige nadeel van de Teufelsberg is dat het bijzonder slecht te bereiken is met het OV vanuit Friedrichshain. Toch wil ik een open air nog wel een keer meemaken daar, lijkt me geweldig!
Die berg spreekt inderdaad erg tot de verbeelding. Vooral al dat huis-tuin-en-keuken afval dat je door het zand naar boven ziet komen. Voor de liefhebber: hier heb ik mijn eigen ervaringen beschreven en nog wat foto’s toegevoegd. De klim over het hekwerk heb ik niet gewaagd, maar ook zonder dat is het de wandeling zeker waard.