S-Bhf Friedrichstrasse, Oost-Berlijn 1990
Tijdens een van m’n vele bezoeken aan Berlijn zag ik opeens een serie koopvideo’s in de winkels liggen met daarop ritjes met de S- of de U-Bahn, gezien vanuit het perspectief van de machinist, in het Duits zo mooi Führerstandsmitfahrt genoemd. Tegenwoordig haalt men daar de schouders over op en zegt men “boeie” want er staan inmiddels wagonladingen video’s met Führerstandsmitfahrten op Youtube, maar toen, in 1993, was het best bijzonder. Dermate bijzonder dat de Sender Freies Berlin (SFB) er brood in zag meerdere lijnen van de BVG van begin tot eind te vereeuwigen. En aangezien ik wel wat heb met treintjes in het algemeen en de Berlijnse S- en U-Bahn in het bijzonder, heb ik toen een aantal van die video’s gekocht.
Ik heb bewust gekozen voor de S3 van Erkner naar Potsdam (92 minuten) omdat die lijn zowel door Oost als West-Berlijn rijdt en twee keer de oude zonegrens passeert. Ik heb het traject tussen S-Bhf Friedrichstrasse en Bhf Zoo op Youtube gezet:
We noteren 1993 en anno 2011 blijkt veel, zoniet alles, langs de spoorlijn verdwenen of veranderd te zijn. We zien het oude Lehrter Stadtbahnhof, wat het laatste S-Bhf in West-Berlijn was alvorens je de grens met Oost-Berlijn passeerde en wat ooit op de monumentenlijst stond maar wat desondanks werd gesloopt om plaats te maken voor het nieuwe Hauptbahnhof! En we zien Bhf Zoo, de trotse, maar inmiddels tot Regionalbanhhof gedegradeerde poort tot West-Berlijn, waar het vergeven was van de junks en andere dropouts. Dit is het beeld van Berlijn zoals ik het mij herinner; zo zag de stad er ten tijde van de tweedeling ongeveer uit.
Een andere interessante opname is die van de U1 van Krumme Lanke naar Warschauer Strasse, omdat die lijn voor een groot deel bovengronds ligt én omdat de opname net na 14 oktober 1995 is gemaakt, toen de zojuist gerestaureerde Oberbaumbrücke tezamen met U-Bhf Warschauer Strasse weer in gebruik werd genomen. En de ware Berlijnliefhebber weet dat de Oberbaumbrücke een 34 jaar lang voor de U-Bahn onbegaanbare grensbrug tussen Kreuzberg en Friedrichshain was. Al die jaren was U-Bhf Schlesisches Tor het eindstation en lag deze bocht er ongebruikt bij… Kortom, een opname met een historisch tintje! Bekijk zelf een fragment uit die video; het traject van Kottbusser Tor naar Warschauer Strasse. De stops op de verschillende stations heb ik ingekort…
Beste Johan,
Kun je mij laten weten waar ik zo’n video zou kunnen vinden? Zelf ben ik geïnteresseerd in de S7 die naar Potsdam rijdt.
met groet, Gert van Engelen, Dordrecht
Die Geisterbahnhöfe kan ik me nog goed herinneren, het was heel creepy en onwerkelijk om daar met 30km/h doorheen te rijden terwijl de reclameposters uit 1961 nog aan de wanden hingen…
Het meest fascinerende wat ik tot nu toe (in 6 jaar tijd) heb geleerd over de Berlijnse U- en S-Bahn vind ik de zgn. Geisterbahnhöfe van de U-Bahn, de stations in Oost-Berlijn die aan (West-Berlijnse) U-Bahn lijnen lagen.
Tevens heb ik in de Voormalige Stasi gevangenis Berlin Hohenschönhause gepraat met de ex-gevangene Karl-Heinz Richter, die heeft geprobeerd om van Oost naar West te vluchten door op de Moskou-Parijs express te springen. Dit is mislukt en daarom werd hij opgesloten in Hohenschönhausen. Daar valt overigens te zien dat waterboarding geen Amerikaanse uitvinding is, maar door de Stasi al lang werd toegepast. (beetje off-topic, maar goed)
@Joost: Dan is dit boek echt iets voor jou: http://tinyurl.com/44e2lok
Te koop bij de Dussmann o.a., heb hem al zo vaak in mijn handen gehad. Bij mijn volgende bezoek aan de Dussmann neem ik hem mee. In dezelfde serie is er overigens ook het boek Geisterstätte ook een aanrader. Een beetje off-topic is niet erg trouwens!
Ook een aanrader voor boeken over Berlin zijn de Bücherbogen bij Savignyplatz. Daar heb ik toevallig gisteren het boek Geisterstätte gekocht. ;)
Leuk zo’n filmpje. Wat me opvalt is dat het deel van de trein nog niet geëlektrificeerd is in dit filmpje, zie dat het pas bij Zoo richting westen begint, interessant. Het lijkt erop dat dit pas vanaf 1998 zo is toen is dit stuk heropend en konden er ice’s rijden.
Het stukje Zoo–Charlottenburg over Savignyplatz vind ik persoonlijk érg mooi…
De afgelopen 30 jaar heb ik ook vaak over de trajecten hierboven gereisd, alleen al met de S-Bahn tussen Savignyplatz en Alexanderplatz zeker meer dan honderd maal. En genoeg krijg ik er nooit van, vanwege het fraaie uitzicht op de stad en de voortdurende veranderingen die er plaatsvinden.