Bijna heel Berlijn is gebouwd met cement uit de fabrieken in Rüdersdorf. Ook de nazi’s hebben flink geprofiteerd van de industrie vlak buiten Berlijn. Zij gebruikten bauxiet uit Rüdersdorf in de Tweede Oorlog. En nu? Nu zijn de ovens afgekoeld en roken de schoorstenen niet meer. Het fabriekencomplex staat leeg. Maakt met zijn enorme omvang en leegte in the middle of nowhere een angstaanjagende eerste indruk… Klinkt spannend! De verlaten fabriek in Rüdersdorf is dan ook een ware speeltuin geworden voor fotografen, street artists en urbexers. Tijd om dat eens nader te gaan onderzoeken. En natuurlijk gingen camera en statief mee op pad!
Verlaten fabriek Rüdersdorf toen
Het enorme fabriekencomplex in Rüdersdorf heeft door de jaren heen verschillende grondstoffen geproduceerd. Van cement, tot bauxiet, dierenvoer, zwavelzuur en fosfaten voor de landbouwindustrie. Whut?
1899 – 1945: Cement- en bauxietproductie
De geschiedenis van de Chemiefabrik Rüdersdorf gaat terug naar het jaar 1899. Toen opende de fabriek onder de naam C.O. Wegener haar deuren in Rüdersdorf. Geen toeval, vlak naast de fabriek lag namelijk een natuurlijke bron met kalksteen. Al 750 jaar wordt er in Rüdersdorf kalksteen gefabriceerd. En weet je wat de Brandenburger Tor, Schloss Sanssouci in Potsdam, het Olympisch Stadion en nog veel meer bekende Berlijnse bezienswaardigheden met elkaar gemeen hebben? Ze zijn allemaal gebouwd met kalksteen uit Rüdersdorf. Je zou niet zeggen dat zo’n groot deel van Berlijn niet zou hebben bestaan zonder de natuurlijke grondstoffen van het kleine stadje Rüdersdorf. De uitbreiding naar cement was dus een logische stap. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de fabriek gebruikt om bauxiet te produceren. Één van de grondstoffen voor aluminium.
Koude Oorlog: Fosfaatindustrie
Gedurende de Koude Oorlog kwam de fabriek op DDR-grondgebied te liggen. De Sovjets stripten de hele fabriek. Met de cementproductie was het klaar, vanaf nu werden er onder de naam VEB Glühphosphatwerk Rüdersdorf fosfaten geproduceerd. Rükana heette het meest bekende eindproduct. Dierenvoeding gemaakt van een mix uit fosfaten en soda dat zelfs in ‘het westen’ werd verkocht. Ondanks het succes kwamen in 1999 de laatste ladingen varkensvoeding van de productieband gerold. Net als veel andere fabrieken uit de voormalige DDR kon ook de fabriek in Rüdersdorf het hoofd niet boven water houden in het herenigde Duitsland… Concurrentie van westerse en andere internationale grootmachten bleek te groot.
Verlaten fabriek Rüdersdorf nu
Persoonlijke ervaring
Op een grauwe januarizondag besloten we het verlaten industriecomplex eens nader te onderzoeken. Via het Museumspark Rürdersdorf (het officiële museum over kalksteenwinning in de regio) aan de noordkant van het fabrieksterrein zijn we naar binnen gesneakt. Een sneeuwwandeling langs het water en over de verroeste treinsporen, bracht ons vervolgens steeds dichterbij de gigantische schoorstenen en fabriekshallen. Elke stap werden de ruïnes groter. Elke stap had ik het gevoel meer te worden opgeslokt door de immense gebouwen. Nooit eerder was ik in (de buurt van) Rusland maar ik stel me voor dat een wandeling door een Siberisch landschap ongeveer zo is. Wandelen door een uitgestrekt en verlaten landschap terwijl een koude vrieswind je adem afsnijdt. Alsof je even alleen op de wereld bent. Een bijzondere gewaarwording vond ik het!
Eenmaal aangekomen bij de rand van het terrein, blijkt het afgeschermd te zijn met hoge hekken en scherp prikkeldraad. Toch konden we makkelijk binnenkomen. Voorgangers hebben een gaatje in het gek voor ons open gehouden. Thanks!
Voordat er een ijzige regenbui losbarstte, hebben we nog even de tijd om over het terrein te dwalen. Grote industriehallen en kleinere kantoorgebouwen wisselen elkaar af. Relatief weinig graffiti en vandalisme, valt me direct op. Een gave locatie om te fotograferen dus! Al van buiten maken de industriehallen met hun omvang veel indruk, maar bij het betreden van de grootste productiehal word ik echt even stil. Man, dit gebouw is echt gigantisch. Terwijl de natte sneeuw door het rottende dak druppelt, probeer ik nog een paar mooie shots te maken. Want fotogeniek, dat is de fabriek in Rüdersdorf absoluut! Schoonheid zit hem in de imperfectie.
Kou, nattigheid en een naderende zonsondergang deed ons echter besluiten niet het hele terrein af te speuren. Maar een goed voornemen is direct gemaakt. Hier komen we zeker nog eens terug want ik ben nog lang niet uitgekeken!
Street Art
Verlaten plekken zijn de ideale locaties om street art te spotten. Ook in Rüdersdorf is er op dat gebied moois te zien! Sterker nog, het werk van street artist Ken Plotbot – dat ik eerder spotte in de Alte Fleischfabrik en in het Güterbahnhof Pankow – was één van de redenen waarom ik Rüdersdorf überhaupt graag eens wilde bezoeken. Zijn tekeningen van mannen met gasmaskers die werken met chemicaliën zijn een beetje creepy en passen perfect bij de geschiedenis van de verlaten fabrieken. Ook ontdekte ik werk van artiesten die ik nog niet kende, zoals de Berlijnse stencil artist Lamoe79. Gaaf!
Graffiti en street art is er niet in overvloed in Rüdersdorf, maar wel in de exact juiste mate aanwezig. De werken zijn tof om te zien maar overheersen het terrein niet. Daarmee is de balans tussen street art en historische details naar mijn mening perfect!
Rüdersdorf Hollywoodster?
Seriefans zullen de coulisse van Rüdersdorf misschien wel herkend hebben. Jazeker, Rüdersdorf is gebruikt als filmlocatie voor de Amerikaanse serie Homeland. Deze serie vertelt het verhaal van CIA-agent Carrie Mathison die ervan overtuigd is dat de Amerikaanse marinier Nicholas Brody een spion is voor Al Qaida. Nicholas is acht jaar lang krijgsgevangene geweest van Al-Qaida en is in de ogen van de CIA een bedreiging voor de nationale veiligheid. Voor het nieuwe vijfde seizoen van de serie is er gedraaid in en rondom Berlijn, waaronder op deze prachtige verlaten plek. Op de verlaten fabrieksgebouwen zie je enkele spreuken die in de serie terugkomen. De leuzen hebben trouwens nogal voor wat opschudding gezorgd in de media. Er bleek namelijk geen “Mohammed is de grootste” te staan, zoals de producten de opdracht hadden gegeven, maar “Homeland is racistisch” (bron). Deze leuzen uitten de kritiek op het racistische beeld dat in de serie Homeland geschetst zou worden. Zelf ben ik niet verder gekomen dan E02S01 maar ik overweeg wel om Homeland weer op te pakken. Vooral om te zien wat de rol van Berlijn in de serie is, daar ben ik namelijk toch wel benieuwd naar geworden!
Voor Homeland waren er al andere regisseurs die Rüdersdorf als filmlocatie ontdekten. Opnamens voor o.a. Enemy at the Gates (verhaal van de Russische soldaat Vasili Zajtsev bij de slag om Stalingrad), Monuments Men (verhaal over soldaten die in de Tweede Wereldoorlog van Franklin D. Roosevelt de taak kregen om kunstwerken uit de klauwen van nazi-dieven te redden) en Rammstein hebben hier plaats gevonden. En wie weet waar we de verlaten fabriek in Rüdersdorf nog meer allemaal terug gaan zien!
Het is tof om filmlocaties te bezoeken na het gezien te hebben van een film maar in dit geval ga ik het andersom doen. De films die (deels) zijn opgenomen in Rüdersdorf staan nu op mijn filmlijstje. Altijd leuk om bekende plekken in bekende series terug te zien. Zo kan ik nog even nagenieten van mijn bezoek aan de verlaten fabriek!
Chemiefabrik Rüdersdorf
Adres: Gutenbergstraße in Rüdersdorf (bekijk de locatie op Google Maps)
Disclaimer: Houd er rekening mee dat het niet officieel is toegestaan om de chemische fabriek in Rüdersdorf te bezichtigen en dat bezoek dus geheel op eigen risico is. Ga in gezelschap, wees oplettend en houd je aan de wetten van het urbexen: leave nothing but footprints, take nothing but photographs. Zo houd je het leuk en veilig voor jezelf, maar ook voor de bezoekers die na jou komen. Veel plezier!
Zou jij de verlaten fabriek in Rüdersdorf eens willen bezichtigen of staan er andere verlaten plekken op je urbexlijstje? Ik ben benieuwd – laat het me weten bij de reacties onder het artikel!
We zijn er vandaag geweest, heeeel gaaf! Goed te bereiken en heel mooi. Bedankt voor de tip!
Goede namiddag Mevrouw van der Kolk,
Beste Marjolein
Onderstaand een kopij van mijn berichtje van 20/01/2016 waarop ik nog geen reactie kreeg.
Bent U mij vergeten ? Sniff…..snik, snik,
Waarschijnlijk bent U nu gans Berlijn aan ’t doorsjezen voor al die info ? en dan verontschuldig ik mij graag voor het ‘opjagen’.
In afwachting
Roger Van Namen
Frits Van Den Berghelaan 64
2630 Aartselaar
Begin doorgestuurd bericht:
Van: Roger Van Namen
Onderwerp: Urbex-fotografie
Datum: 20 januari 2016 16:46:44 CET
Goede namiddag Mevrouw van der Kolk,
Beste Marjolein,
Vanuit Antwerpen (België) dit verzoekje aan U :
Jarenlang ben ik van urbex-fotografie gepassioneerd en beoefen ik dit (meestal) in Vlaanderen.
Fotografisch probeer ik dan het lichtspel in de vervallen, verloederde gebouwen te vatten welke mij ondertussen hun (levens)verhaal proberen te vertellen.
Mijn intentie is om nu in het voorjaar naar Berlijn te komen en deze stad en haar omgeving enkel als ‘urban explorer’ te bezoeken.
Kan U mij informeren over locaties de van terreinen / domeinen / gebouwen welke toegankelijk zijn en de moeite waard zijn om deze als fotograaf te ontdekken ?
Wat die toegankelijk betreft weet ik uit ervaring dat het meestal wel een beetje energie vergt om ‘ergens’ binnen te geraken.
In afwachting,
met vriendelijke groeten,
Roger Van Namen
Frits Van Den Berghelaan 64
BE-2630 Aartselaar (bij Antwerpen)
België
Ik zou zeggen; lees de vele berichten op Berlijn-Blog eens door ;) dan weet je voldoende :).
Oeh, en dat zijn er inmiddels al aardig wat! Dat urbexen is ook een beetje een uit de hand gelopen hobby geworden ;-).
Hallo Roger,
Excuses, ik dacht dat ik al op je bericht had gereageerd. Hier dan nog maar even een keer! Ten eerste vind ik het superleuk om te lezen dat je ook zo’n passie heb voor het fotograferen van verlaten gebouwen. Op mijn blog heb ik al over vrij veel verlaten plekken geschreven. Misschien zit daar wat leuks voor je tussen? Ik ben benieuwd wat je allemaal gaat bezoeken! Veel plezier!
Mocht je nog meer vragen hebben dan hoor ik het graag!
Groetjes,
Marjolein
Het fotograferen in en rond verlaten gebouwen hebben we in Berlijn ontdekt! We waren ooit in de oude Eisfabrik. En in het kinderziekenhuis Weissensee. Ook dwaalden we al over het terrein van de Rundschuppe in Pankow.We waren verrast over de uitgestrektheid daar. Bij alle locaties hadden we het geluk dat de poorten toevallig openstonden…. (We zijn niet zo heldhaftig aangelegd om afgeschermde gebouwen te betreden…). We vinden het jammer dat een aantal interessante lost places enkel te bezoeken zijn in het kader van een kostbare foto-excursie. We zijn en blijven op zoek naar mooie vervallen plekken, ook voor onze (16 de) Berlijntrip! Veel van de plekken die je beschrijft, hebben we ooit ook al bezocht.Je site is dan ook vaak een feest van herkenning. Het Joodse kerkhof in Weissensee vonden we overigens ook erg indrukwekkend.
Bedankt voor je leuke reactie! Leuk om te horen dat jullie ook zo’n passie hebben om te fotograferen op verlaten plekken. Ik snap het dat je het jammer vind dat veel gebouwen alleen tegen betaling toegankelijk zijn (dat vind ik ook…), maar aan de andere kant lukt het zo wel beter om de gebouwen voor vandalisme te beschermen. Ik ben benieuwd waar jullie urbexpassie jullie allemaal nog zal brengen! Mocht je nog leuke tips hebben dan hoor ik het graag! :-).
Wat leuk dat je me mee neemt door Duitsland heen; zo via mijn pc, want ik ben slecht ter been; maar ik train, en train en train.. en hoop zo toch eens weer naar Duitsland toe te gaan; met al jouw Berlijn-blog-tips ben ik dan heel voldaan. De grauwe foto’s hier trokken me ook heel erg aan.. Maar is het hier veilig te lopen rondom en moeten we geen neuskapje om?
Bedankt voor je lieve reactie Marina, wat fijn om te horen dat mijn artikelen je toch het gevoel geven even in Berlijn/Duitsland te zijn! Ik hoop dat je gezondheid het toelaat zelf ook weer een keertje deze kant op te komen. Het gebouw staat al jaren leeg en is dus niet meer in de allerbeste staat, het is dus wel even oppassen waar je je voeten neerzeet. Maar als je goed oplet, is het eigenlijk best goed te doen!
Liebe Grüße uit Berlijn, Marjolein.
Wat weer mooi
Altijd de vraag. Parijs of Berlijn ? Wie is favoriet.
Antwoord. Berlijn. Dat is niet af en verrast altijd weer
Parijs is beeldschoon. Maar Berlijn. … Dat boeit altijd weer
Ken je het wijkje links van de schlossstrasze ? Een intiem soort dorpje in de stad. En aan de andere kant de lietzensee met uitspanning met witbier en kartoffel salat en mussen op je bord??
Ik kan het niet meer eens zijn met jouw antwoord! Parijs vind ik prachtig, daar niet van. Maar het haalt het qua veelzijdigheid en vrije sfeer bij lange niet bij Berlijn.
Bedoel je de wijk rondom de Botanische Garten en Dahlem? Da’s inderdaad een mooie wijk! Sowieso kun je in het zuidwesten prachtige wijken met mooie vrijstaande huizen vinden. Is ook zo’n beetje het duurte stuk van Berljin om te wonen. Precies die veelzijdigheid van Berlijn die me zo trekt! Zo’n contrast met wijken als Neukölln en Wedding of dit soort verlaten fabrieksterreinen :D.
Wat een gave locatie!
Ik ga met Pasen (weer) naar Berlijn en die keer met name om een paar Urbex spots te fotograferen. Zo jammer dat er in NL zo weinig is en dat er in België zo geheimzinnig over wordt gedaan… (Niet dat het niet te vinden is – Duitsland spreekt me gewoon meet aan.)
Wat een prachtige serie foto’s
Wat een fantastische locatie! Die sneeuw maakt het helemaal af, wat een geweldige sfeerfoto’s <3
Dank je wel Eva! Die sneeuw zorgde inderdaad wel voor een hele mooie maar ook wel bizarre stemming. Het maakte alles nog stiller, rustiger en eenzamer. Paste wel bij de locatie! Ik hou van urbexen in de winter <3.
Tering wat zijn je foto’s prachtig geworden! LOVE IT! Kan ik een keer intekenen op Lightroom-les? Neem ik de wijn en chocoladetaart mee ;)
Ahw, thanks! <3.
Wijn? Én taart? Ja, hallo! Kom maar door hoor! Wanneer kom je? :D
Mooi Marjolein! Hoop deze volgende keer te gaan doen, stond op lijstje maar niet van gekomen. Dank voor het leuke lees en kijkvoer!
Overigens is een gave locatie geschiedenis nu. BLUB.
Volg hun Facebook en das wel triest ergens. Heb me daar uistsekend vermaakt een middag.
Ik ga in mei met mijn oudste twee dochters naar Berlijn. Ik zou er graag een keer een kijkje willen nemen maar heb geen auto bij me.
Wat een mooie locatie.leuk dat jij dit voor mij hebt uitgezocht Marjolijn. Dank je wel. Kun je er met een bus heen of perse met auto?
Met het OV kun je er ook prima komen! Er zijn bus- en tramhaltes op loopafstand. Ik had er expres een linkje naar Google Maps bijgezet zodat je met Google Maps de handigste route kunt plannen. Heel veel plezier als je gaat!
Wat een indrukwekkende plek en wat een mooie foto’s! Lijkt me een bezoek meer dan waard.
Niiiice!
Wauw, wat een foto’s! Dit lijkt me echt een geweldige plek om te fotograferen. Ik ben zwaar onder de indruk van jouw resultaten!
Dank je wel Karlijn! Het was inderdaad geweldig! Achter elke hoek schuilde wel weer een bijzonder fotomotief. Jammer genoeg was het wel erg donker dus ik wil nog eens terug gaan als het wat lichter is. De lichtval in de grote fabriekshal lijkt me een prachtig gezicht!