Lange tijd was ik niet zo van de rondleidingen en tours in Berlijn, maar sinds ik een hele interessante street art rondleiding heb gehad ben ik om. Alleen het aanhoren van verschillende visies op de stad van verschillende gidsen is eigenlijk al erg interessant. Toevallig deed ik twee tours door Kreuzberg op dezelfde dag, een street art tour en een architectuurtour. Ik vond het erg interessant om te zien hoe twee verschillende gidsen een totaal andere visie hadden op dezelfde plekken.
Een tour die ik deed was een street art tour van the Hidden Path (aanrader!) die ons leidde langs verschillende soorten van creatieve straatversiering in Kreuzbergs SO36, het meer “alternatieve” deel van Kreuzberg. De rondleider is zelf ook actief in de graffitiwereld en geeft deze tours in zijn vrije tijd naast zijn studentenleven. Het verschil tussen graffiti en street art kwam onder andere aan bod. Hoewel beide varianten zorgen voor een kleurrijker straatbeeld zit er een groot verschil tussen graffiti en street art.
Wat is graffiti?
Graffiti is een echte subkultuur en graffiti kent vele tradities en een lange geschiedenis. Uiteindelijk komt graffiti neer op het spuiten van letters en zogenaamde “tags” op publieke oppervlakten, vaak zijn dit de namen van de artiesten. De tags worden meestal gespoten op de muur met spuitbussen. Omdat graffiti ter plekke wordt aangebracht werken de artiesten vaak snel, het spuiten van graffiti is zonder toestemming namelijk niet toegestaan. Het spuiten van graffiti is een echte lifestyle, de documentaire Unlike U brengt het leven van graffiti-artiesten in Berlijn goed in beeld. Voor insiders zijn tags vaak een feest der herkenning, voor buitenstaanders is het vaak lastig iets op te kunnen maken uit de kleurrijke letters op de muur. Graffiti wordt doorgaans wat minder gewaardeerd door de gewone medemens, maar de mensen (vaak mannelijke jongeren) die zich ermee bezig houden zijn wel wat meer hardcore dan gewone street artists.
Naast de illegale vorm van graffiti worden er in Berlijn ook steeds meer muren en wanden opgeleukt met wat fleurige werken. Wanneer het om grote werken gaat hebben de artiesten meestal toestemming gekregen of worden zelfs ingehuurd. De tour ging vooral in op legale vormen van graffiti.
Graffiti in SO36:
Deze astronaut is gemaakt door Ash, een Franse kunstenaar, je vindt het op de hoek Skalitzer/Mariannenstraße en het maakte onderdeel uit van de tentoonstelling Backjumps in 2007.
Dit vrolijke kunstwerk vind je bij de ingang van een hele bijzondere kinderboerderij, midden in de stad, waar de kippen vrij rondlopen (Kinderbauernhof am Mauerplatz).
Rond de Heinrichplatz vind je deze schildering van Angelina Jolie. Werkt perfect om het spuiten van tags op winkels tegen te gaan! Graffiti tegen graffiti.
De Belgische street artist ROA heeft verschillende werken in Berlijn (ook bekend van het werk aan het begin van de Oranienstraße). Deze konijnen vind je bij het Kunstquartier Bethanien. ROA schildert vaak dieren om het bewustzijn voor dierenleed te vergroten.
Wat is street art?
Ergens is de grens tussen graffiti en street art erg vaag, eigenlijk kun je street art ook wel als de bredere term voor aangebrachte creatieve uitspattingen op straat gebruiken. Het gebruik van stickers, stencils, wol en andere materialen is een duidelijk onderscheid met graffiti. Meestal zijn de kunstwerken in een atelier of ergens thuis voorbereid en worden dan naar de straat gebracht. Street art is ook veel minder een subcultuur dan graffiti, waar alles gaat om “fame and the game”. Bij street art gaat het er meer om iets origineels neer te zetten. Sommige varianten van street art worden werkelijk viraal en zijn zo geliefd dat ze worden gestolen. Een goed voorbeeld hiervan zijn de Space Invaders die in pixel art vorm op verschillende gebouwen in 40 verschillende steden terug te vinden zijn. Voor mensen die niet zo bekend zijn met het fenomeen is het makkelijker om “iets” van herkenning te zien in street art dan in graffiti. De artiesten die zich aan street art wagen zijn vaak ook dichter verwand met kunst en hebben vaak iets in de creatieve sector gestudeerd. Bij sommige werken, zoals portretten, is het soms lastig aan te geven of het graffiti of street art is, de grens is grijs.
Street art in SO36:
Al eerder schreef ik over “Breigraffiti“, dit vrolijke breisel vind je op de Heinrichplatz.
Veel vormen van street art bestaan uit papier. Zo ook deze Afrikaanse vrouwen bij de ingang van een woning in de Oranienstraße.
Street art kan ook uit stof bestaan :-).
De Space Invaders in pixel art zijn zo populair dat ze van de muren worden gestolen. Hier bij de Heinrichplatz bevonden zich de tegels maar zijn vakkundig weggehaald.
Meer weten over graffiti in Berlijn? Dan raad ik aan om eens op pad te gaan met the Hidden Path of mijn andere artikelen over graffiti te lezen!
Dag Marojolein,
Ik ben studente communicatiemanagement en kom volgende week Berlijn en meer bepaald Friedrichshain herontdekken. Ik ben al eens in Berlijn geweest en was toen enorm onder de indruk van de graffiti-art en de straatcultuur die de stad te bieden heeft. Ik vond het ook gewoon heel bijzonder hoe de link vaak gemaakt werd met het verleden.
Ik contacteer je omdat ik op zoek ben naar iemand die me meer kan vertellen over de street-art en grafitti-art in de wijk en wat de link is met het verleden. Wij kregen een opdracht om een contactpersoon te interviewen uit Friedrichshain zelf. Je lijkt me iemand die me heel wat kan vertellen hierover, dus zou ik graag een afspraak met je maken.
Zie je dit zitten?
je kan me altijd bereiken via mijn email-adres.
Ik ben in Berlijn van 23 tot 30 maart.
Alvast bedankt!
Groetjes,
Jana
Hallo Jana,
bedankt voor je reactie! Helaas doe ik zelf niet aan rondleidingen maar ik weet dat er meerdere rondleidingen over graffiti worden gegeven in Berlijn door mensen die daar nog veel meer verstand van hebben dan ik. Ik zou even in Google zoeken naar graffiti tour Berlijn, dan vind je geheid iets!
Succes en groetjes,
Marjolein.
Hoi Marjolein,
Ik was afgelopen week in Berlijn en heb een klein huisje geplaatst tegen de muur bij het Kreuzberg museum, check it !’
groet
Hoi Marjolein!
De tour lijkt me heel leuk, maar is het ook te regelen op het moment in Berlijn? Of moet je van te voren een mail sturen om de tour te krijgen?
Groetjes Maxime
Ik dacht dat de tour altijd in het weekend werd gegeven, maar ik kan zo snel geen informatie terug vinden op de site. Ik zou even een mailtje sturen via de website: http://thehiddenpath.de/contact. Mocht het nou niet lukken, er zijn nog een aantal andere organisaties die soortgelijke tours aanbieden, je vindt ze snel via Google. Maar het leuke van the Hidden Path is dat de rondleiders ook bekend zijn in de scene, maakt het net even wat specialer. Succes en groetjes, Marjolein.
Hallo Marjolein,
Met veel interesse lees ik je stukjes op internet. Ik ben werkzaam in de commerciele vastgoedsector in Nederland en kom met 17 collega’s op 20 september voor drie dagen naar Berlijn. Wij willen graag architectuur bekijken en het liefst met een gids. Heb jij nog suggesties, of doe je dit ook zelf? Mijn medereizigers zijn architecten, makelaars, bouwers etc. Wellicht ook een tip voor goede restaurants (geen ster wel goed Duits eten)?
Ik hoor graag van je,
Robert