Op urbexgebied is het redelijk stil geweest op mijn blog. Maar als de winter weer in zicht is, komt ook mijn drang om verlaten plekken te bekijken en te fotograferen weer opborrelen. De schoonheid van leegstaande gebouwen is namelijk meestal nóg beter zichtbaar achter de kale bomen! Mijn gekke hobby bracht me dit keer naar de voormalige Oost-Berlijnse wijk Kaulsdorf. Daar ligt het Wernerbad, een openluchtzwembad dat in 2002 werd gedowngrade tot modderpoel en waar een versteend nijlpaard en een stel pinguïns de wacht houden…
Baanbrekend buitenzwembad in 1905
Het begon allemaal aan het begin van de 20e eeuw, toen Wilhelm Werner besloot het stuk land rondom de Wernersee te kopen. Hij startte de Badeschlösschen: een restaurant aan het water werd gebouwd en het meer werd omgetoverd tot geliefde zwemlocatie voor Berlijners. Daarmee was hij een echte pionier, want in 1905 was dit het eerste openluchtzwembad (Freibad Wernersee) van Berlijn!
Niet meer goed genoeg voor het herenigde Duitsland?
Toen de stad Berlijn het Wernerbad in 1951 overnam, maakten ze er een openluchtzwembad van zoals we het vandaag de dag nog kennen. Met tegeltjes aan de wand en een waterzuiveringsinstallatie werd het water – dat nog steeds grondwater uit het meer was – een stuk helderder en hygiënischer. Voor de Oost-Berlijners toentertijd allemaal hartstikke prima, maar toen de DDR ophield te bestaan, kwamen toch de twijfels opborrelen…
Met een nieuw herenigd land, kwamen ook nieuwe standaarden. Was het water wel schoon genoeg? Hoe kon de geluidsoverlast voor de omwonenden in de directe omgeving worden geminimaliseerd? Waar moest het toenemende aantal bezoekers dat met de auto kwam parkeren? En dan was ook de verbinding met het openbaar vervoer niet ideaal. Reden genoeg om de deuren te sluiten. Daarmee mag het Wernerbad zich aansluiten bij de lange lijst verlaten zwembaden in Berlijn, die hun hoofd na de Wende niet boven water konden houden.
Om het zwembad te heropenen is een nieuwe zuiveringsinstallatie nodig. Geschatte kosten? Een luttele € 10 miljoen. Ook voor de meest trouwe Wernerbadfans van de organisatie Freunde des Wernerbads e.V. veel te veel. En daarmee is de Berlijnse wijk Marzahn-Hellersdorf de enige wijk in de stad zonder eigen in gebruik zijnd openluchtzwembad.
Nijlpaard Knautschke en pinguïntrio houden de wacht
Knautschke keert zijn rug richting het Wernerbad zoals het zwembad hem de rug in 2002 heeft toegekeerd. Drie pinguïns staren emotieloos voor zich uit. Ze zijn de laatste bewoners in het Wernerbad en het ziet er niet naar uit dat ze ooit nog gezelschap zullen krijgen. De stenen beestjes zijn een geschenk van de lokale beeldhouwer Erwin Kobbert geweest, die de beelden in de jaren ’50 in zijn atelier in Schloß Biesdorf heeft gecreëerd.
Het nijlpaard Knautschke was trouwens niet alleen geliefd in het Wernerbad, het is ook een van de meest bekende dieren uit de Zoologischer Garten. De echte Knautschke is geboren in 1943 en werd een beroemdheid omdat het als een van de weinige dieren uit de Berlijnse dierentuin de Tweede Wereldoorlog overleefde. Nadat het nijlpaardenverblijf deels kapot gebombardeerd werd, waren het zijn oppassers die hem water bleven geven en ervoor zorgden dat Knautschke als enige nijlpaard wist te overleven. Wist je trouwens dat van de 3.715 dieren die er toen in de dierentuin leefden, maar 91 overleefden? Da’s slechts 2,5%! Gelukkig heeft Knautschke voor wel 35 nakomelingen gezorgd maar moest hij in 1988 alsnog worden ingeslapen omdat hij ernstige verwondingen had opgelopen door zijn eigen zoon Nante. De starre Knautschke in het modderige Wernerbad herinnert nog altijd aan het roerige leven van een van de meest beroemde dieren uit de Berlijnse zoo.
Terug naar de natuur
Ruim een eeuw oud is het Wernerbad. Daarmee heeft het zwembad – net als Knautschke – zo’n beetje alle hoogtepunten en dieptepunten uit de recente Duitse geschiedenis meegemaakt. Maar zal het zwembad ooit uit zijn persoonlijke laatste dieptepunt komen? Wie zal het zeggen…
Vooralsnog is het vooral de natuur die het terrein probeert terug te winnen. Mos groeit tussen het gespleten beton, het riet groeit tot hoog boven de zwembadrand en de glijbaan? Als je die gebruikt, land je regelrecht met je kont in een drassige modderpoel. Muss nicht sein. Langzaam wordt het zwembad weer de vijver dat het ooit was en zwemmen er geen mensen meer maar visjes. Die natuurlijke transitiefase maakt het zwembad een aantrekkelijke urbexlocatie!
Het verlaten Wernerbad
Hoewel het zwembad is omgeven door huizen, is het er toch betrekkelijk rustig. Geen enkele andere bezoeker ben ik tijdens mijn bezoek tegen het lijf gelopen. En dat terwijl het een prachtige zonnige naherfstdag was! Het lijkt erop dat het Wernerbad nog redelijk ‘ontontdekt’ is, waarschijnlijk niet in de laatste plaats omdat het redelijk ver uit het Berlijnse stadscentrum verwijderd is.
Adres:
Ridbacher Straße 44
Berlijn-Kaulsdorf (Marzahn-Hellersdorf)
https://goo.gl/maps/rvREzAYkaG92
OV:
U5 Kaulsdorf (vanaf S+U Alexanderplatz of S+U Frankfurter Allee) of S Mahlsdorf (vanaf S Ostbahnhof of andere stations aan de Stadtbahn).
Meer sfeerimpressies:
Wat een mooi beeldverhaal met schitterende foto’s Marjolein.
Bedankt voor je lieve compliment Irma – superleuk om te horen!
Ja mooie plek.
Ook wij waren daar op een mooie nazomerdag. Besloten daar ook even rustig te zitten en wat te eten/drinken voor we weer verder op urbex pad gingen!
Leuk weer urbex te zien Marjolein!
Nog genoeg te zien daar ;)
groet, Peter
Klinkt goed! Prima plek voor een picknick inderdaad! Ik hoop binnenkort weer wat mooie locaties te bezoeken en te documenteren op mijn blog. Tips zijn natuurlijk altijd van harte welkom! ;-).
Das war einmal. Mooi foto’s. Toch leuk dat je zulke plekken nog kunt bezoeken
Dank je wel Danny! Je moet even weten waar de plekken zijn, maar dan is het alleen nog maar een kwestie van over een muurtje klimmen ;-).