De Russen zagen zichzelf ten einde van de Tweede Wereldoorlog als grote overwinnaars. Ze hadden Duitsland tenslotte gered van het Nazi-regime, vonden ze. Bij de slag om Berlijn zijn echter wel 80.000 Sovjetsoldaten om het leven gekomen. Om hen te begraven en te eren zijn er in Berlijn verschillende monumenten ingericht, een waardige laatste rustplaats voor de vrijheidsstrijders van het Rode Leger. Het monument in Tiergarten is het meest centrale en meest bekende monument en herbergt naar schatting tussen de 2.000 en 2.500 soldaten.

20140204 - IMG_2680- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

Een zorgvuldig verkozen locatie

Het meest bekende en meest centraal gelegen Russische monument vind je aan de Straße des 17. Juni tussen de Siegessäule en de Brandenburger Tor. Het werd in 1945 door de Sovjets gebouwd, amper een paar maanden na de val van de stad Berlijn. Terwijl het stadspark Tiergarten en de rest van de stad nog verwoest waren door de vele bombardementen, slaagden de Sovjets erin razendsnel een indrukwekkend monument uit de grond te stampen. Een kwestie van prioriteiten stellen.

Op slechts een paar meter afstand van de Brandenburger Tor kwam het monument interessant genoeg in de Britse sector van Berlijn te liggen. Deze locatie was niet zomaar gekozen door de Sovjets. Hitler had voor zijn Welthauptstadt Germania twee enorme boulevards gepland die de stad zouden doorkruisen van oost naar west (Ost-West-Achse / Wustermark – Frankfurter Allee / 50 km) en van noord naar zuid (Nord-Süd-Achse / Moabit – Südkreuz / 40 km). De twee assen zouden elkaar kruisen op – juist – de plaats van het huidige Russische oorlogsmonument. Op 11 november 1945 werd het monument ingehuldigd met een parade van de geallieerde troepen om de glorieuze overwinning van de Russen extra te benadrukken.

Een trots Russisch ontwerp

De Sovjets lieten geen kans voorbij gaan om hun overwinning op Duitsland te tonen en de dappere soldaten van het rode leger te eren. Ze waren nogal trots op, wat zij vonden, de bevrijding van Nazi-Duitsland. Bij de ingang van het monument imponeren twee enorme panserwagens en kanonnen die toegang verschaffen tot het ruim opgezette monument. Te midden van het monument staat een bronzen monument van een Sovjetsoldaat met een geweer aan zijn schouder. Hij kijkt trots over het terrein, trots op de overwinning van de Russen op de Nazi’s. In de omringende zuilen staan de namen van de omgekomen Sovjetsoldaten gegraveerd die achter het monument begraven liggen. De soldaten worden als helden geëerd met verschillende leuzen.

20140204 - IMG_2693- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

Er gaan verhalen de ronde dat de Sovjets voor hun gedenkplaatsen de resten van Nazibouwwerken hebben gebruikt. Zo zouden ze voor de bouw van het monument in Tiergarten onderdelen van de Neue Reichskanzlei hebben gebruikt. Hitlers uitbreiding van het kantoor van de Duitse Rijkskanselier is tijdens de Tweede Wereldoorlog compleet verwoest maar door de Sovjets hergebruikt. Het zou hun manier zijn geweest om de overwinning extra te benadrukken.

Bezoeken

Tot het einde van de Koude Oorlog werd dit monument door Russische soldaten bewaakt. Doordat Berlijn een bijzondere status had, de stad werd bezet door vier geallieerden (Verenigde Staten, Verenigd Koningkrijk, Frankrijk en de Sovjet-Unie), mochten de Russische soldaten de bewaking van het monument in de Britse sector op zich nemen. Bezoekers konden in die tijd niet bij het monument komen.

Het Russische monument achter hekken in 1984. Uit de fotoserie ‘een gedeeld Berlijn‘ door Joke Smid.

Nu het monument weer in handen van de stad Berlijn is, kan iedereen een bezoekje brengen aan dit monument. Net als bij de andere monumenten krijg ik ook in Tiergarten een dubbelzinnig gevoel. De trots van de Russen is wellicht nogal misplaatst als je bedenkt wat ze het volk in de Tweede Wereldoorloog (vrouwen werden mishandeld en misbruikt) en in de Koude Oorlog (onderdrukking van Oost-Duitsers) hebben aangedaan. Ook is ‘de overwinning op Nazi-Duitsland’ met een korrel zout te nemen. De andere geallieerden waren er tenslotte ook nog.

Hoe dan ook, het is een mooie en interessante plek die goed te combineren is met een wandeling door het inmiddels prachtig opgeknapte stadspark Tiergarten.

Sowjetisches Ehrenmal in Tiergarten
Adres: Straße des 17. Juni
OV: S+U-Bhf Brandenburger Tor (S1, S2, S25 of U55) of bushalte Platz der Republik (bus 100)
Entree: gratis

Overige Russische monumenten in Berlijn
Het monument in Tiergarten is slechts een van de monumenten die de Sovjets in Berlijn hebben aangelegd, een bezoekje aan een van de andere monumenten buiten het centrum is ook zeer de moeite waard. Alle monumenten zijn gekenmerkt door Russische architectuur, een bombastische uitstraling en een vreemd soort idyllische rust. Dit zijn ze:

20140204 - IMG_2713- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

20140204 - IMG_2711- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

20140204 - IMG_2679- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

20140204 - IMG_2685- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

20140204 - IMG_2682- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

20140204 - IMG_2689- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

20140204 - IMG_2695- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

20140204 - IMG_2701- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

20140204 - IMG_2703- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

20140204 - IMG_2698- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

20140204 - IMG_2707- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

20140204 - IMG_2683- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

20140204 - IMG_2684- BerlijnBlog Russisches Ehrenmal Tiergarten

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief

Meld je aan voor mijn maandelijkse nieuwsbrief en onvang de laatste updates en exclusieve Berlijntips gratis in je inbox.

Je hebt je nu aangemeld voor de BerlijnBlog nieuwsbrief. Dank je wel!

Pin It on Pinterest

Share This