De Brandenburger Tor is één van de belangrijkste en bekende bezienswaardigheden van de stad en ook hét hedendaagse symbool van (het herenigde) Berlijn. De Brandenburger Tor is de enige oude stadspoort (1788) in Berlijn die nog overeind staat en kwam vlak na de Tweede Wereldoorlog in de Russische sector te liggen. In 1961 werd er vlak achter de Brandenburger Tor begonnen met de bouw van de Berlijnse Muur. Omdat het tijdens de Koude Oorlog niet mogelijk was de Brandenburger Tor te passeren is de oude stadspoort symbool gaan staan voor de Duitse eenwording.
De Brandenburger Tor staat tussen de boulevard Unter den Linden en stadspark Tiergarten op het plein Pariser Platz. De poort is omringd door ambassades van o.a. de Verenigde Staten en Frankrijk.
De Brandenburger Tor toen
Oorspronkelijke functie
De Brandenburger Tor deed in zijn beginjaren dienst als één van de velen stadspoorten die de stad rijk was en bevond zich aan de westkant van het oude stadscentrum. De stadspoorten omringden de stad en wie naar binnen wilde, werd geacht om tol te betalen.
Sommige huidige metrostations herinneren nog aan de oude stadspoorten (Frankfurter Tor, Schlesisches Tor, Kottbusser Tor) maar de enige stadspoort die nog overeind staat is de Brandenburger Tor.
Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de Brandenburger Tor ernstig verwoest. Alleen een hoofd van één van de paarden bleef over van het Quadriga. Momenteel is het originele Quadriga te bewonderen in het Märkisches Museum en staat er een replica op de Brandenburger Tor.
Op 21 september 1956 werd besloten om de poort weer op te bouwen. De renovatie was heel bijzonder omdat zowel inwoners van West- als van Oost-Duitsland aan mee hebben gewerkt. Op 14 december 1957 werd de renovatie afgerond.
Elk jaar staat er tijdens de kerstperiode een enorme kerstboom voor de Brandenburger Tor.
Koude oorlog
Op 13 augustus 1961 werd de Berlijnse Muur gebouwd en de Brandenburger Tor werd ingesloten. Hoewel de grens ten westen van de Brandenburger Tor verliep, kwam de poort toch in het niemandsland te liggen. Aan de oostkant werd de poort namelijk nog ingesloten door de Oost-Berlijnse Sicherheitsmauer, de muur die diende als extra bescherming. Het niemandsland, en daarmee de Brandenburger Tor, lag echter officieel op Oost-Berlijns grondgebied.
De Berlijnse Muur gezien vanuit West-Berlijn – uit de fotoserie ‘een gedeeld Berlijn‘.
Desondanks was de Brandenburger Tor niet bereikbaar, niet via West- en niet via Oost-Berlijn. Slechts enkele DDR soldaten hadden toegang tot de Brandenburger Tor. Zij bewaakten de grensposten met uitzicht op de grens om ervoor te zorgen dat geen enkele DDR-burger naar West-Berlijn kon geraken. Vlakbij Potsdamer Platz staat nog zo’n originele wachttoren.
Val van de Berlijnse Muur
Op 22 december 1989, anderhalve maand na de val na de Berlijnse Muur, werd onder luid gejuich van 100.000 mensen de poort weer geopend. Een belangrijk moment in de Duitse historie. Het Quadriga (de paarden en victoria bovenop) bovenop bleek zo verroest te zijn door gebrek aan onderhoud, dat men dit met spoed moest verwijderen.
Soldaten op de Berlijnse Muur voor de Brandenburger Tor – uit de fotoserie ‘Berlijn tijdens de Wende‘
Uiterlijk
De Brandenburger Tor bestaat uit een zuilengalerij van 26 meter hoog en 66 meter breed. Op de zuilengalerij staat een strijdwagen met 2 wielen en 4 paarden, ook wel de Quadriga genoemd. In de wagen zit een vrouw, Victoria. Victoria is de Griekse Godin van de overwinning. Dat is inderdaad dezelfde godin die ook zetelt op de Siegessäule. Dit koperen beeld is ontworpen door de beeldhouwer Johann Gottfried Schadow in 1793. De oorspronkelijke Quadriga van is grotendeels verloren gegaan tijdens de Tweede Wereldoorlog, het beeld wat nu op de Brandenburger Tors staat is een replica die is gemaakt met een tijdens de Tweede Wereldoorlog gemaakte gipsafdruk.
Symbool van de Duitse eenwording
De Brandenburger Tor wordt ook wel gezien als symbool van de Deutsche Einheit (Duitse eenwording). Het symbool wordt vaak gebruikt in communicatie, zo was de poort te vinden op postzegels, en kan het zijn dat hij elke dag door je handen glipt als muntstuk (euromunten van 10, 20 en 50 cent). Ook was de Brandenburger Tor te bewonderen op de vroegere biljetten van 5 DM (Deutsche Mark).
Door de vrijheidsstatus die de poort heeft is het ook niet raar dat vele Duitse feestdagen worden gevierd bij de Brandenburger Tor. Op één van de belangrijkste Duitse feestdagen van het jaar, de Tag der Deutschen Einheit (elk jaar op 3 oktober), wordt de Duitse herenig gevierd bij de Brandenburger Tor. De Straße des 17. Juni wordt afgezet en overal staan kraampjes en barretjes.
Jaarlijks in oktober vindt het Festival of Lights plaats in Berlijn. De Brandenburger Tor wordt elk jaar met een nieuw lichtproject uitgelicht en dat is altijd weer een feestje om te fotograferen.
Brandenburger Tor bezoeken
Ik zeg het maar vast van tevoren, de beroemde poort is zo’n beetje de meest toeristische plek van de stad. Mocht je de Brandenburger Tor op je gemak willen bekijken en fotograferen, dan raad ik aan om de Brandenburger Tor vroeg te bezoeken. Zelf ben ik er één keer om 8:00 geweest, en toen was het nog erg rustig. Later op de dag is het vaak bedrijvig en is het een wirwar aan verkopers van souvenirs, fietstaxi’s en selfiesticks. Je kunt het geheel dan op je gemak aanschouwen vanaf het Starbucks terras of de bankjes langs Pariser Platz.
In luxe overnachten op steenworp afstand van de Brandenburger Tor? Dat kan in het Hotel Adlon. Dit hotel staat bekend als het meest luxueuze hotel van Berlijn en biedt exclusieve spa-faciliteiten en twee gourmetrestaurants (bekroond met Michelinsterren). Het is gebouwd in 1906 en geopend in 1907. Boeken kan vanaf €240.
Adres:
De Brandenburger Tor staat de op de Pariser Platz, tussen Unter den Linden en Tiergarten. Op de Pariser Platz vind je ook het duurste hotel van Berlijn (het Adlon) en de Franse ambassade.
Openbaar vervoer:
Bus: Bus 100, uitstappen bij Unter den Linden
S-Bahn of U-Bahn: Station Brandenburger Tor (voorheen: Unter den Linden)
Hoi Marjolein
Bedankt voor jouw uitvoerig bericht. Leuk als extra informatie bij deze prachtige toren!
Groetjes
Sofie
Hoi
Bedankt voor interessante post!
Groetjes Emma.
Hoi Marjolein,
Ik ben net terug uit Berlijn en heb echt super veel aan jouw tips gehad. Ik heb avonden zitten lezen, zo leuk :-) De trein was idd heel goed te doen. Echt ideaal. Het was vrij koud en soms ook miezerig helaas maar het meeste wat jij genoemd had, heb ik toch kunnen doen en zien. Top dus. Dankjewel!!!
Wat een leuke reactie! Dankjewel Joyce! Volgende keer hopelijk beter weer :)
Iedereenzegt de Brandenburger Tor maae het moet toch het zijn. We hebben het dus over een gek die uit Brandenburg komt.
Tor betekent poort in het Nederlands en aangezien het de poort is en niet het poort is het ook de Brandenburger Tor en niet het Brandenburger Tor. Brandenburger is hier geen zelfstandig naamwoord en heeft dus ook geen invloed op het lidwoord.
ga lekker ergens anders de slim piet uithangen!!!
ik moet voor shool de volgende vraag oplossen maar ik kan hem nergens vinden wat heeft de brandenburger tor te maken met de tijd van pruiken en revoluties
Hoi wij reisen met een kleine hond en ik wil haar niet elke dag op de camping laten kan ik overal met haar naar binnen hoe staan ze in berlijn tegen over een hond?
bedankttttt!
ik moet voor school voor duits een werkstuk maken en dat lukt goed met deze website! :)
Super! Veel succes met je werkstuk! :D
heee,
hoeveel toeristen trek die eene tore nou
else
Hallo Marjolein,
Wat een geweldig mooie blogs zeg! Zelf ben ik 2 maanden geleden gestart met een blog met als doel om mijn activiteiten als zelfstandig reisadviseur onder de aandacht te brengen. Ook wil ik mensen inspiratie geven voor hun volgende vakantie. Mag ik op mijn site een linkje plaatsen naar deze site? Want mijn Berlijn blogje stelt natuurlijk niets voor met deze site, dus graag wil ik de mensen naar hier verwijzen.
Groetjes,
Nicole
Hai Nicole,
dank je wel! En wat leuk dat je ook bent begonnen met bloggen. Een hele goede stap als reisadviseur en het is ook gewoon hartstikke leuk om te doen! Tuurlijk mag je naar mijn blog linken, dat zou ik juist hartstikke leuk vinden! Mooie blog heb je gemaakt over Berlijn.
Groetjes en veel succes met bloggen,
Marjolein
Nergens lees ik waarom de Brandenburger Tor gebouwd werd. Op verzoek van zijn zuster Wilhelmina stuurde de Pruisische koning Wilhelm een leger van 20000 man naar De Republiek. Dit om de macht van stadhouder Willem de vijfde te herstellen. Het leger bereikte Amsterdam en versloeg de patriotten, die veelal uitweken naar Frankrijk. Ter herinnering aan deze overwinning werd de Br. Tor gebouwd. Wilhelmina komt dan ook voor als beeltenis. Een poort gebouwd zoals ook de Romeinen en de Fransen dat deden!
Om te beginnen: wat een gewéldige site is dit. Ik ga in oktober met mijn dochter een weekje naar Berlijn en gebruik deze site als reisgids.
Dan de Brandenburger Tor: tijdens het gedeelde Berlijn stond de Tor in niemandsland. Toen ik in de jaren 70 vanuit Berlijn een DDR reis maakte (de hele DDR door) wapperde op de de B.Tor de DDR vlag. W.s. als reactie op de BRD vlag op het Rijksdaggebouw er vlak naast?
Even een correctie. Na de verwoesting in de oorlog stond de poort in het verwoeste deel van de stad. De ruïnes van de omliggende gebouwen zijn opgeruimd, maar de poort bleef bestaan.
De poort lag volledig in de oostelijke sector (Russisch/Oost Duits). De muur liep er voorlangs, in een grote boog. Hoewel de poort in een leeg gebied lag, waar ook geen “normale” mensen mochten komen, was het geen niemands land. Het hoorde echt bij de DDR.
Prachitge informatie. Hier hebben we wat aan!
alert(document.cookie);
Ik heb laats voor Duits op school een opdracht moeten maken over Berlijn.
Deze website heeft me héél erg geholpen! Dankje! :)
Hoi Marjolein,
Hartelijk dank voor alle informatie, ben net 3 dagen met een zoon in Berlijn op stap geweest, (we gaan morgen helaas via Potsdam alweer weg) en we hebben heel veel aan je tips en informatie gehad!! Hebben heerlijk tapas gegeten op de Oranienplatz bij Sol y Sombra door jouw tips in welke wijken je goed kunt eten, vonden Bernauerstrasse een heel goede plek om de muur te zien en een overzicht te krijgen van de geschiedenis en waren erg onder de indruk van Sachsenhausen.
Helaas mochten we hotel Adlon niet in, alleen gasten worden toegelaten. Begrijp nu dat je verliefd bent geworden op Berlijn, ik kom zeker ook weer terug. Nogmaals bedankt een veel succes verder.
Lieber gruss, Natanja
hallo,
ik moet hierover een verslag maken alleen kan ik twee vragen niet beantwoorden en ik kan ze ook nergens vinden namelijk: Zouden er groepen zijn die aanstoot kunnen nemen aan het monument? en: Geef daarbij aan of er protesten of discussies waren over de plaatsing van het monument
Weet iemand hier een antwoord op..?
Hey
Ik heb ooit gehoord dat de russen na de verdeling van Duitsland het beeld op de Brandenburger Tor omgedraaid hebben zodat het hun kant op keek.
Kun jij hier iets zinnigs over zeggen?
Ben benieuwd.
Groetjes Roely.
Beste Roely,
Dat gerucht kan naar het rijk der fabelen verwezen worden! De Brandenburger Tor is rond 1790 gebouwd als onderdeel van de “Berliner Zollmauer”, een muur rond de stad die niet ter verdediging diende, maar voornamelijk de regulering van de handel mogelijk te maken, en dus te zorgen dat iedereen netjes belastingen en heffingen betaalden.
De stad bevond zich rond de Spree ter hoogte van wat nu de Alexanderplatz is. Vlakbij vind je ook nog de laatste resten van ‘Middeleeuws Berlijn’ rond de Nikolaikirche. Het middelpunt van de stad was het Stadtschloss, waar de Schloßplatz, tegenover de Berliner Dom, nog altijd aan herinnert.
Het beeld bovenop de Brandenburger Tor, een Quadriga, heeft zich altijd naar het Stadtschloss gericht en ’trok’ dus de stad in. Het is immers een veel beter beeld voor je stad als mensen er naar toe gaan, in plaats van dat ze je stad juist zouden verlaten.
Wel is het beeld enige tijd weg geweest, vanaf de verwoesting in de Tweede Wereldoorlog tot 1958. Met vereende krachten in een verdeelde stad werd het beeld aan de hand van een mal door de Geallieerden weer gereproduceerd en dus in 1958 in Oost-Berlijn weer, in historisch correcte richting, op de poort gezet!
Jurjen
victoria (de quadriga) kijkt naar het oosten door de koning willem friederich 2. de koning gaf tevens ook de opdracht tot de bouw van de tor. De koning wou victoria met al haar pracht bekijken en dit kon hij het best in de ochtend doen, als hij de stad verlaat, als hij in de avond terugkwam was het vaak donker, daarom kijkt ze naar oosten (richting de stad)
De paarden hebben altijd richting het oosten gekeken, vanaf het ontwerp af aan. Al gaat er wel een gerucht dat Napoleon de paarden heeft omgekeerd. Maar dit heb ik nooit bevestigd gevonden.
als je een presentatie moet maken en gaat over de Brandenburger tor in Berlijn dan is dit de beste website die er is!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Geweldige blog over mijn lievelingsstad Berlijn,wat zou ik hier graag willen wonen…complinmenten hoor!!
Dankjewel Evelyn, leuk om te horen! Als je echt in Berlijn wilt wonen kan het :-).