Even ten zuiden van het Olympisch Stadion in Berlijn hadden de nazi’s een gebied vol universiteiten bedacht; de Hochschulstadt als onderdeel van Welthauptstadt Germania. In 1937 heeft Hitler de eerste steen gelegd voor de bouw van de door Albert Speer ontworpen Wehrtechniche Fakultät. In 1940 was de bouw van de fakulteit al een eind gevorderd maar door het uitbreken van de oorlog werden de bouwwerkzaamheden gestaakt. De rest is geschiedenis.
Tot 1951 stonden de reeds afgebouwde delen van de fakulteit in het Grünewald. Er werd een vruchteloze poging gedaan de boel op te blazen, maar dik Germaansch beton, dus kansloos. Besloten werd om het puin van het kapotgebombardeerde Berlijn bovenop de fundamenten van de Wehrtechnische Fakultät te storten. We hebben het dan over de restanten van 400.000 huizen, zo’n 12 miljoen kubieke meter puin, wat resulteerde in een berg van meer dan 114 meter hoog; de Teufelsberg! Fietsend over de Teufelsberg vind je inderdaad overal scherfjes dakpannen en porcelijn. Langzaam geeft de berg stukjes van het verleden prijs…
Doeken zijn aan flarden, maar het uitzicht blijft bestaan.
Het is overigens niet de enige schrootberg in Berlijn; het Volkspark Humboldthain bestaat ook uit het puin van de stad, opgeworpen rond een enorme oude luchtafweerbunker die aldus voor 90% onder het puin ligt begraven. Berlijn heeft acht van die enorme puinbergen! Het team van Berliner Unterwelten heeft plannen om de fundamenten van de Wehrtechnische Fakultät toegankelijk te maken voor het publiek, net als de FLAK-bunker in Humbolthain. Vraag me niet hoe ze het willen gaan doen, maar mijn zegen hebben ze!
Als afluisterstation:
De Amerikanen roken een kans om vanaf de Teufelsberg het complete radioverkeer van het Warschaupact af te luisteren en dus werd er een enorm afluisterstation van de National Security Agency op de berg gebouwd wat tot het begin van de jaren 90 operationeel was.
Na de val van De Muur en de hereninging van de twee Duitslanden werd het afluisterstation overbodig en derhalve gesloten, maar het complex staat nog steeds op de Teufelsberg als een relikwie uit de koude oorlog.
Binnenkomen is ondanks de \”beveiliging\” eenvoudig.
Teufelsberg befietsen:
Per fiets is de weg omhoog naar het verlaten afluisterstation lang en zwaar. Je kan de klinkerweg nemen die zich omhoog zigzagt en die méér dan vals plat is, waardoor je met je tong op je schoenen op de top aankomt, of je kan het zandpad aan de achterkant nemen, wat übersteil is waardoor je eveneens met je tong op je schoenen aankomt, maar wat wel een snellere en kortere weg is. Ik koos de laatste optie en heb uiteindelijk even onderaan het afluisterstation zitten uitpuffen, luisterend naar enige activiteit, zoals bijvoorbeeld bewakers met valse honden en dergelijke… Er was niets te horen behalve het wapperen van de kapotte doeken van de grote witte radarbollen. Ondanks dat er drie rijen hekken om het complex staan was het makkelijk om binnen te komen omdat velen mij voor waren gegaan en er al kant en klare gaten in de hekken zaten! Het was een onwerkelijke ervaring om rond te struinen op een voormalige topsecret lokatie om uiteindelijk op het dak rond de radarbollen uit te komen waar je op een spectaculair uitzicht over Berlijn wordt getrakteerd! Het is echter wel pijnlijk om te zien dat élk gebouw en álle radarbollen ten prooi zijn gevallen aan vandalisme. Delen van het complex hebben in brand gestaan, de kantine is aan puin geslagen, plafonds er uit gesloopt en het witte zeildoek van de radarbollen aan flarden gescheurd. Al het koper van de bedrading is verdwenen en wat rest zijn de lege isolatiehulzen, die overal rondslingeren.
Toekomst van een geheim:
De toekomst van het afluisterstation is ongewis. Rond het compex liggen fundamenten van nooit afgebouwde appartementen; het residu van een projectontwikkelaar die zich op de Teufelsberg heeft verkeken. Er was ooit een spionnenmuseum gepland en er is een low-budgetfilm gedraaid. Maar mijn inschatting is dat het station uiteindelijk nog lang onbeheerd op de Teufelsberg blijft staan…
Wij zijn van 30-11-12 tot en met -4-12-12 in Berlijn geweest. Wat een ervaring.
Nu zijn we echte verkenners en wouden ook graag dit oude afluisterstation bezoeken. Wij zijn lopend vanaf station grunewald gegaan. Maar helaas.. alle gaten in de hekken waren gedicht. We zijn om het hele complex heen gelopen maar geen gaatje te bekennen. Wat jammer!
We zijn wel blij dat we de teufelsberg zijn opgelopen om dit complex te zien. Sowieso de moeite waard ook al kan je niet binnen komen!
Hai Mariska,
wat jammer om te horen dat je niet naar binnen kon komen! Maar goed om te horen dat de ervaring desondanks de moeite waard is geweest, het is namelijk niet even een kort stukje wandelen. De laatste tijd gebeurt er een hoop rondom het terrein. Wil je echt zeker zijn van binnenkomst dan kun je het beste een betaalde tour boeken.
Groetjes,
Marjolein
Hoppa; 15 euro PP ;-(
Zonder toestemming is véél leuker… :-)
Dat is zonder twijfel waar! Alleen dan heb je ook tijd genoeg om foto’s te maken en zelf te kijken waar je heen gaat. Ik had bij het lezen ook gemengde gevoelens, want het is natuurlijk een voorbeeld van commercialisering en regulering van het vrije Berlin. Maar zolang het gewonnen geld niet wordt ingezet voor betere bewaking/afzetting van het terrein, en bezoek op eigen houtje mogelijk blijft, denk ik dat het juist een goede mogelijkheid is om ook de gemiddelde toerist een bezoekje aan een dergelijke unieke locatie mogelijk te maken.
Sinds kort worden er ook rondleidingen gegeven door de installatie. Met toestemming van de eigenaar, zowaar. Zie http://www.berlinsightout.de/teufelsberg/index.html
Dat is ook toevallig, had hier net een blogpost over klaar gezet die morgen wordt gepubliceerd! Het voordeel vind ik hier wel dat de boel ook wat beter wordt beveiligd want alle vernielingen zijn toch wel zonde. Zeker bij zon belangrijk stuk uit de geschiedenis. Mooie optie voor iedereen die het toch niet aandurft om te freestylen zeg maar ;)
Ja, volgens mij hebben we dezelfde krant in onze reader/bookmarks staan. ;)
Beste Johan,
Via mijn broer Willem kreeg ik je bericht over Berlijn te lezen. Ik ben al sinds 1980 een enorme Berlijnfan en bezocht de stad vele malen. In al die jaren ben ik echter nog nooit op de Teufelsberg geweest. Het is heel interessant om te lezen wat er zich zoal op en onder deze kunstmatige heuvel heeft afgespeeld. Bij mijn volgende bezoek (in april?) zal ik zeker de tocht naar boven maken.
Groeten, Guus Kroon.
Ter aanvulling wat foto’s die ik toen gemaakt heb: http://www.flickr.com/photos/jmvanelk/sets/72157618064649801/detail/
Dank voor dit stuk. Heel erg interessant en bij een volgend bezoek aan Berlijn ga ik hier zeker heen!
Afgelopen zondag in een van de koepels geweest, een bijzondere akoestische ervaring. Op de terugweg naar beneden opgewacht door de bewaking en weggestuurd, maar onze ervaring hadden we toch al opgedaan ;) Je kan overigens officiële rondleidingen krijgen over het complex, maar door een van de vele gaten in het hek klimmen is natuurlijk veel leuker ;)