Ongeveer 65 kilometer ten noorden van Berlijn-Mitte ligt een geheel verlaten Russische kazerne. Verstopt in een uitgestrekt bos in de provincie, ligt de voormalige militaire basis, dat eigenlijk beter als een geheel verlaten dorp kan worden bestempeld. Compleet met school, wasserette en sporthal. Ook de barakken en bunkers staan er nog gewoon. En de soldaten en andere inwoners van het dorp? Die zijn allang verdwenen. De geschiedenis en vervallen status maakten mij nieuwsgierig naar Vogelsang. Tijd om eens een kijkje te nemen in het verlaten spookstadje!
Vogelsang stond al jaren op mijn verlanglijstje om eens te bezoeken omdat het een van de meest belangrijke Russische militaire standplaatsen in de DDR was. Omdat het een stuk buiten de stad ligt en waanzinnig groot is, duurde het even voordat het zover was. Ik wilde namelijk wel flink de tijd nemen om het terrein te kunnen doorkammen! Op een wisselvallige zomerdag in juli was het dan eindelijk zover. Met fiets, een opgeladen camera en eten en drinken voor de hele dag, stapten we in de regionale trein naar Vogelsang, benieuwd naar wat ons daar te wachten zou staan. Ik zal vast verklappen dat dit een van de meest bizarre, interessantste en gaafste verlaten plekken is die ik tot nu toe heb bezocht!
Een verlaten Russisch dorp
Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog (1945) tot jaren na de Duitse hereniging (1994) zijn er zo’n 10 miljoen (!) Sovjetsoldaten met hun families in de DDR gestationeerd geweest. Ze waren deel van de GSSD, de Groep van Sovjetstrijdkrachten in Duitsland. Hun taak was om het Verdrag van Potsdam te handhaven en de DDR te beschermen voor gevaarlijke westerse invloeden van buitenaf.
Om de vele Russische soldaten onder te kunnen brengen, zijn veel bossen gekapt en nieuwe dorpen gebouwd. Vogelsang was een van de 276 plaatsen in de DDR met Russische kazernes van de GSSD. Het was het grootste Russische garnizoen buiten Rusland, en samen met Wünsdorf, ook een van de belangrijkste. De locatie was strategisch gekozen want het lag dichtbij Oost-Berlijn. Mochten er problemen of opstandjes in der Hauptstadt der DDR zijn, dan konden de legertroepen snel ter plaatse zijn.
Soldaten met een gezinsleven
Het waren vooral militairen, hun familie en medewerkers voor de voorzieningen die in het dorpje woonden. In totaal meer dan 15.000! Natuurlijk waren alle militaire voorzieningen aanwezig en dat zie je nog aan de barakken, garages en bunkers op het terrein terug. De militaire basis was zelfs uitgerust met kernraketten (tussen 1959 en 1960 en later tussen 1983 en 1988). Geen lieverdjes, want de raketten waren tot wel 20 meter lang, konden een doelwit tot 1.200 kilometer verderop bereiken en waren tot zo’n 20 keer zo krachtig als de atoombommen die op Hiroshima zijn gevallen. De nucleaire bunker is nog altijd op het terrein te vinden, onder een dik bladerdek weliswaar. Een behoorlijke creepy gedachte als je er rondloopt…
Naast de militaire functies die de basis had, was Vogelsang ook gewoon een behoorlijk zelfvoorzienend dorp. Het had een school, bioscoop, theater, ziekenhuis, sporthal en meer recreatieve voorzieningen. Dat de soldaten hier ook een normaal gezinsleven hadden, vind ik eigenlijk een behoorlijk gek idee.
Intimiderende propagandabeelden. O-ve-ral.
Propaganda was in de DDR en in andere Russische staten natuurlijk aan de orde van de dag. In Vogelsang was dat niet anders. Die vele muurschilderingen, tekeningen en beelden leken ons allemaal te willen overtuigen van de superieuriteit van de Sovjets. Niet alleen in de gebouwen maar ook in de vrije buitenlucht struikelden we over de beelden. Soms kwamen we over een smal bospad en stonden ineens voor een enorme propagandamuur van 10 meter lang. Dit soort verrassingen alleen al maakten een bezoek aan Vogelsang absoluut de moeite waard.
Elke afbeelding was voorzien van enkele stoere soldaten, grote legertanks of een machtige Lenin. De norse illustraties werden afgewisseld met gelukkige families en vrolijk spelende kindjes. Het is jammer dat ik de vele Russische teksten niet kan lezen, maar de afbeeldingen zeggen eigenlijk al genoeg. De Sovjets vonden zichzelf het beste en machtigste volk überhaupt. Ook nu de afbeeldingen al ruim 20 jaar niet meer onderhouden zijn, zijn ze nog behoorlijk intimiderend.
Vervallen en verlaten
Vogelsang kwam te vervallen in 1994. Toen de Russische troepen zich teruggetrokken, was de militaire stad niet meer nodig. Deels werd het gesloopt, deels lag het weg te rotten in de Brandenburgse bossen.
In 2004 al is er overeenkomst gesloten tussen lokale overheden en particuliere instanties om het terrein te vernieuwen (lees: slopen). Als ik de plattegrond erop na kijk zie ik inderdaad dat er al enkele gebouwen zijn weg gehaald. Zo zonde! Ik snap niet dat ze niet minstens die muurschilderingen willen behouden. Ze vertellen toch een interssant stuk geschiedenis en Vogelsang was voor mij een groot openluchtmuseum. Het geeft nieuwe inzichten in hoe Russische soldaten in de DDR hebben geleefd. Niet met lappen tekst in een tentoonstelling maar als een groot openluchtmuseum.
Er gaan veel verhalen de ronde dat Vogelsang snel verandert. Verlaten plekken kun je altijd maar beter zo snel mogelijk bezoeken, je weet tenslotte maar nooit wat er nog meer op de schop gaat. Toen wij het terrein verkenden, kwamen we regelmatig bouwhekken en borden van bouwprojecten tegen. Wat er precies gaat gebeuren, zal de tijd ons leren…
Wat is er nog te zien in Vogelsang?
Man, vrouw, waar moet ik beginnen? Je raakt in ieder geval niet snel uitgekeken in Vogelsang. Laat ik het zo zeggen dat ik blij was dat we een fiets bij ons hadden! Handig om mee vanaf het station naar het dorp te fietsen en de afstanden tussen de gebouwen te overbruggen. Het is echt een stadje en je gaat het nooit redden om alles in een dag te kunnen zien. Het is daarom raadzaam om vooral de bijzondere gebouwen van binnen te bekijken en de barakken over te slaan, die zien er toch grotendeels hetzelfde uit.
Het was met name de sporthal die mijn urbexhart sneller liet kloppen. De afgebladderde verf, de verroeste sportonderdelen en de Russische teksten zijn gewoon heel fotogeniek. Verder vond ik de muurschilderingen in de buitenlucht erg indrukwekkend om te zien, soms waren ze wel meters lang! Minder makkelijk te fotograferen, maar vanuit historisch oogpunt erg bijzonder. Dat allemaal in een prachtig uitgestrekt bos waar het woekerende gras soms tot je knieën groeit. Onderweg sprongen er zelfs een paar kleine hertjes voor onze fiets. Ook voor de natuurliefhebber is Vogelsang dus de moeite waard!
Wat me ook opviel in Vogelsang is het (relatieve) gebrek aan vandalisme en graffiti tags, als ik het met andere verlaten plekken in de stad vergelijk. De authenticiteit is daarmee dus vrij goed behouden gebleven! Omdat Vogelsang toch wel wat lastig te bereiken is, komen er vooral echt geïnteresseerden op het terrein af. Je bent ook best even onderweg, maar een bezoek vind ik absoluut de moeite waard. Ik zeg: maak er gewoon een leuke dagtrip met gezellige picknick van! :-).
Praktische informatie
Eigenlijk is het verboden het terrein te bezoeken. Dat gezegd hebbende, is het eigenlijk heel makkelijk om het dorp binnen te komen. Het is voor een deel omheind met een afgebrokkelde stadsmuur, maar voor een deel ook helemaal niet. Gewoon doorfietsen tot je naar binnen kunt dus! Om andere urbex- en geschiedenisliefhebbers een plezier te doen zou ik iedereen die Vogelsang gaat bezoeken willen vragen om alles te laten zoals je het hebt aangetroffen. Take nothing but pictures. Leave nothing but footprints. Het zou zo zonde zijn als het complex ten prooi zou vallen aan vandalisme, toch?
Waar:
In Vogelsang, de voormalige militaire basis ligt ten noorden van het huidige – nog bewoonde – dorpje Vogelsang.
OV:
Trein RB12 vanaf station Lichtenberg (U5) of Oranienburg (S1) naar Vogelsang. Let op 1: deze trein rijdt slechts 1 keer per uur. Let op 2: deze regionale trein werkt als een soort van bus en stopt alleen als iemand op het knopje heeft gedrukt. Vanaf het station is het nog zo’n 10 minuten fietsen over een bosweg.
Goed om te weten:
Het mobiele bereik is zeer beperkt. Het is raadzaam om vooraf deze kaart op Google Maps in te laden op je telefoon, zodat je weet waar je ongeveer moet zijn en waar welke gebouwen staan. Ook restaurants en supermarkten zijn niet bepaald in overvloed aanwezig. Zorg voor genoeg eten, drinken en eventueel een zaklamp.
Fotoverslag Vogelsang
Station Vogelsang. Zo schattig midden in een weiland! Vergeleken met het verlaten dorp Vogelsang ziet het er hier echter nog levendig uit.
In een van de barakken.
Een van de muurschilderingen met Lenin aan kop.
De buitenkant van het theater.
Het voormalige theater met zijn enorme plafonds.
Russisch, Russich, overal Russisch.
Muurschilderingen in de school. Na de sporthal vond ik de school een van de meest bijzondere gebouwen om te zien.
Het was een wisselvallige dag. Van zonneschijn naar een zware regenbui in enkele minuten. Schuilen deden we in de voormalige school terwijl de regendruppels op ons hoofd vielen. Geïsoleerd zijn die daken niet meer echt ;-).
De kantine van de officieren.
Veel bospaden tussen de verschillende gebouwen.
Deze muurschildering was wel zo’n 20 meter lang. Echt heel bizar.
Houten blokhutten.
Een tweede sporthal in de school.
Het schattige station Vogelsang. Niet vergeten op het knopje te drukken als je uit wilt stappen.
Mocht het uit mijn verhaal nog niet duidelijk zijn geworden: Vogelsang vond ik echt een bijzonder gave en interessante locatie. Ondanks dat er al veel inboedel, gebouwen en schilderingen weg lijken te zijn, is er ook nog een heleboel te zien. Van muurschilderingen tot oude barakken, van een oude wasserette tot enorme garages. Je raakt echt niet uitgekeken. Iedereen die een zwak heeft voor verlaten gebouwen en/of geschiedenis moet hier absoluut een keer heen! Wat denken jullie?
helaas is Vogelsang volledig gesloopt en teruggegeven aan de natuur.
Zonde van een plek met zoveel historische waarde. Bedankt voor je reactie!
Vandaag daar geweest naar is zeker nog niet volledig gesloopt maar dat zal geen jaren meer duren helaas.
Dank Marjolein voor de uitgebreide beschrijving van de urbex en alternatieve hotspots in en rond Berlijn! Ga waarschijnlijk in het voorjaar 2 weken toeren. En helemaal fijn is de praktische informatie onderaan je blog, heerlijk! Scheelt een heel hoop zoekwerk :)
Afgelopen week een kijkje gaan nemen in het verlaten dorp. Op het eerste gezicht zijn er een hoop gebouwen bewaard gebleven, van de muur architectuur hebben wij niet veel gezien. Erg interessante ervaring!
Desondanks er diverse gebouwen zijn gesloopt is het voor de urban explorers echt een aanrader om een kijkje te nemen!
Hoi Marjolein, mijn man en ik zijn van plan om naar Berlijn te gaan (in december). Weet je misschien of de gebouwen op dit locatie nog staan ? Groetjes.
wij zijn er vandaag geweest, niemand had verteld dat je uitkomt voor een politie kazerne.
inmiddels is alles camera bewaakt en kan je alles behalve in de buurt komen.
Bedankt Marjolein voor jouw verslag. Inmiddels al op verschillende locaties geweest in Berlijn. Volgelsang lijkt mij bijzonder interessant. Wij willen hier in oktober naar toe gaan. Weet jij of iemand wat de status van deze locatie momenteel is? De link van googlemaps werkt in ieder geval niet meer helaas.
Groetjes,
Ton
Vandaag geprobeerd te bezoeken. 4km van de locatie liepen we met de auto vast op een slagboom. Verder lopen. Halverwege kwam er ineens een grote vrachtwagen aan. Wij snel in de bosjes duiken. Maar die vrachtwagen had duidelijk veel sloop-afval bij zich. Ook hoorde we geluiden dat er mensen bezig waren met slopen. Dus zijn we maar omgekeerd :(
In t weekend geen bouwverkeer gelukkig. Vandaag, zaterdag 18/8/2018 bezocht en je ziet dat er sloopwerkzaamheden gaande zijn maar niet in t weekend, zonde dat je t gemist hebt. Meer dan de moeite!
13 juni 2017 er geweest, er ligt idd veel plat, maar de essentie is er nog, zeker de gebouwen als je arriveert zoals door Marjolein beschreven. Alleen het Lenin beeld is weg / gered. Ik heb een foto van de lokatie met notificatie waar hij is, zal hem proberen te plaatsen/mailen.
Bedankt voor de statusupdate Gerrit, altijd fijn voor andere lezers die deze locatie wellicht ook willen bezoeken!
Update:
Zelfde zoals Gerrit beschrijft
Deze is nog goed te doen, geen security tegengekomen. Wel een aantal wagens van bouwfirma’s en andere urbex’ers. De foto’s zoals hier te zijn nog steeds te maken.
Goed nieuws! Bedankt voor de statusupdate Domien, daar hebben andere bloglezers en Berlijnbezoekers hopelijk ook weer iets aan!
Hi! Ik wilde het ook gaan bezoeken, maar ik kan het adres nergens vinden… Wat is het adres precies?
Er is geen precies adres omdat het hele terrein verlaten is ;-). Check even de praktische informatie in het artikel, daarmee moet je het kunnen vinden! Veel plezier!
Hoi Marjolein,
Wij gaan volgende week naar Berlijn met de auto, en willen een bezoek aan Vogelsang brengen, is het nog de moeite waard of dat jij weet.
Weet jij de postcode van Vogelsang, ligt het Frankfurt ad Oder ???
Gr
John van Hellemond
Hoi John, een vriendin van me is vorig jaar nog geweest en die was erg enthousiast! Ik weet niet wat de exacte status is op het moment maar voor zover ik weet en heb kunnen vinden is het terrein nog niet afgebroken en is er dus nog genoeg te zien. Volgens mij is de postcode 16792, dit is de locatie van het terrein. Ik ben heel benieuwd naar je bevindingen!
Hoi Marjolein, gave locatie. Zelf ben ik in de jaren negentig een keer in een kazerne in Bernau bei Berlin geweest, ook inderdaad overal van die Russische propaganda tekeningen. En buiten stond ik ineens oog in oog met een groot edelhert. Volgens mij is het grootste deel van die kazerne inmiddels gesloopt. Bijgevoegde link gaat over de stille aftocht van de russen, https://www.youtube.com/watch?v=dY8FEwCHUXc interessant om eens te kijken!
Hai Bas,
dank je wel voor je reactie! Vogelsang vond ik echt een hele gave locatie! Toch wel een van de tofste urbexlocaties die ik tot nu toe heb bezocht. Mijn interesse voor Bernau is ook gelijk gewekt. Ik ga eens kijken of ik daar wat meer over kan vinden. Momenteel heb ik het gevoel dat je er snel bij moet zijn omdat veel locaties toch wel snel veranderen (meestal verslechteren helaas).
Je linkje ga ik zo ook even bekijken. Zulk soort documentaires vind ik altijd onwijs interessant om te zien. Mocht je dus nog meer tips hebben, dan hoor ik het graag!
Viele Grüße,
Marjolein
Hoi Marjolijn.
Begin oktober 2x in Vogelsang geweest. Imposante locatie, veel historie en idd die schilderingen van het communistische propaganda, geweldig als je dat ineens voor je neus hebt. Weinig gezien van sloopwerkzaamheden door projectontwikkelaars gelukkig, wat mij betreft staat Vogelsang er over 10 jaar nog, maar….
Je riep op tot laat de boel heel. Toen wij er waren kwamen in een gebouw waar we beneden waren plots klein klubje jongeren binnen die de trap op gingen en vakkundig aan de sloop gingen, vandaaltjes dus want het klonk erg lollig voor ze allemaal. We hebben dat pand maar snel verlaten maar konden ze op afstand nog horen slopen….zo jammer……
Mooie blog entry, zoveel te urbexen in Berlijn, mag ik je VEB Kodak en Kabelwerk aanbevelen als je die nog niet gedaan hebt?
groet en tot Berlijns maar weer :)
Peter.
Jeetje, ik word daar echt een beetje verdrietig van. Dat zijn ook niet mensen die komen om te urbexen, maar die puur komen om te vernielen. Wat zonde zeg!
Het VEB kodak en Kabelwerk stond nog op mijn lijstje om te bezoeken maar onlangs is daar brand uitgebroken. Helaas niet meer veel van over… Mocht je nog andere tips hebben dan zijn die altijd van harte welkom!
Tot Berlijns ;-),
Marjolein
Hoi.
Wij zijn er ook na de brand geweest, die was in 2013 toch? Genoeg te zien nog hoor! Moeite waard.
groet
Goed om te weten! Dan ga ik binnenkort toch nog eens een kijkje nemen. Bedankt voor de info!
Mooi verhaal. Sinds ik in 1998 de DDR bezocht heb ik een fascinatie voor het land en zijn geschiedenis. In 2004 bracht ik tijdens een perstrip een bezoekje aan de voormalige Nationale Volksarmee-basis Rechlin-Lärz. In 2011 bezocht ik tijdens een vakantie met mijn gezin het museum bij de voormalige NVa-basis Rothenburg. Beide keren had ik het idee dat de geschiedenis bijna tastbaar was. Het voelde alsof er elk moment MiG-straaljagers de startbaan konden opdraaien om op te stijgen. Een bijzondere ervaring.
Goedemiddag Marjolein,
Ik ga samen met mijn vriendin eind november/begin december een week naar Berlijn. Nog prachtige tips die je ons zou aanraden? En betreft Vogelsang, is dit ook prima te bereiken met de auto (qua parkeren etc etc). Ziet er super uit. Doet me aan Doel (Belgie) denken (wat ook super gaaf was/is).
Hoi Erik,
oef, genoeg te doen! Eind november gaan de kerstmarkten weer van start. Zeker leuk om even bij een van mijn favorieten te kijken in de Kulturbrauerei, op de Gendarmenmarkt of bij Schloß Charlottenburg. Er zijn ook een aantal alternatieve kerstmarkten waar je leuk kunt shoppen. Als je van fotografie houdt kan ik de tentoonstelling van Anton Corbijn bij C/O Berlin aanraden!
Vogelsang is prima met de auto te bereiken, ik denk dat het zelfs makkelijker is dan met de trein! In Doel ben ik trouwens nog nooit geweest maar daar hoor ik ook altijd veel goede verhalen over. Zou daar graag eens naartoe gaan!
Veel plezier in Berlijn!
Marjolein
Dag Marjolein,
Ik ga eind november naar Berlijn en zou graag vogelsang bezoeken! Heb jij nog enkele tips aangezien het verboden terrein blijkt te zijn? Is dit veilig? Wat als ze je betrappen? Heb jij nog duidelijke informatie ivm het vervoer met de trein? Staat dit goed aangegeven, welke trein, etc…
Alvast bedankt voor u reactie.
Toffe blog!
Hee Stephanie!
zoals altijd op een verlaten (en verboden) terrein raad ik aan om niet alleen te gaan. Zorg voor stevig schoeisel, genoeg te eten en te drinken en eventueel een zaklamp. Je weet tenslotte maar nooit waar je terecht gaat komen en vooral: wie je er tegen gaat komen ;-). Veel van de gebouwen zijn in erg slechte staat, compleet met verrotte bodem en uitgeslagen ramen. Of het veilig is? Ons is niets gebeurd, je moet gewoon een beetje opletten waar je gaat staan. Je kunt trein RB12 nemen vanaf station Oranienburg of station Lichtenberg. Deze trein rijdt 1 keer per uur dus het is handig om vooraf even te checken op het station of op Bahn.de hoe laat deze vertrekt zodat je niet al te lang hoeft te wachten. Wij hebben 40 minuten op een compleet verlaten station Vogelsang gezeten, haha!
Dan wens ik je vooral heel veel plezier bij het ontdekken van het enorme terrein! Ik hoor graag hoe je het vond!
Oei! Wie je er tegenkomt? Ik krijg er een beetje bang van! Jij hebt er met de fiets gereden? Neem je deze mee op de trein of hoe heb jij dit gedaan? De trein terug is dezelfde als die naar ginder? Eerlijk gezegd wil ik dit absoluut doen, maar ergens heb ik schrik om verkeerde personen tegen te komen met slechte bedoelingen!
Haha, jupp. Ik wil je niet bangmaken maar het is wel handig om op je hoede te zijn. Ik heb verschillende verlaten gebouwen bezocht waar daklozen wonen of waar mensen komen om waardevolle spullen weg te halen. In Vogelsang was dat niet het geval maar zoals ik schreef: je weet maar nooit. Gewoon even goed opletten en als je andere mensen tegenkomt deze gewoon met rust laten. Dan is er meestal niets aan de hand! Probeer altijd samen met iemand anders te gaan, dan ben je in ieder geval niet alleen. In mijn eentje urbexen vind ik ook altijd een beetje griezelig! Wij hebben de fietsen inderdaad meegenomen op het terrein. Het is echt enórm dus ik vond dat achteraf wel heel prettig!
Hallo Marjolein,
Ik heb je verhaal over Vogelsang gelezen erg interessant, telkens weet je weer een stuk Duitse geschiedenis te vinden, om dat met ons te delen.
In dit verband na ons laatste bezoek aan Berlijn, kreeg ik een boek in handen van Erika Riemann “Die schleife an Stalins bart”. Een waargebeurd verhaal van een 14 jarig meisje in het naoorlogse Duitsland, dat een onschuldige puber grap moest bekopen met een gevangenisstraf van 8 jaar. Acht jaar van sovjet en later DDR terreur langs Sachsenhausen Bautzen en Hohenheck, psychisch en fysiek gefolterd en mishandeld, na 8 lange jaren verlaat ze getraumatiseerd de gevangenis en de DDR,om dan te vechten tegen die trauma’s soms niet begrepen soms het verwijt krijgen om het verleden achter je te laten, ze beschrijft in het boek dat ze telkens tegen een hoge muur aanloopt, die ze niet uit haar wereld krijgt, echt aangrijpend. Pas na het schrijven van dit boek voelt ze de opluchting ze is eindelijk vrij na vijfenveertig jaar !!! is ook voor haar de muur afgebroken. Haar muur.
Dat klinkt als een erg interessant boek. Bedankt voor de tip Nico! Ik ga eens kijken of ik het bij mijn boekenwinkel kan laten bestellen. 8 jaar vastzitten om de meest onbenulluige dingen… Dat is toch niet te geloven? Lijkt me inderdaad heel erg lastig om na zulke ervaringen niet te kunnen praten met mensen die iets soortgelijks hebben meegemaakt. Hoe kun je zoiets nou zo snel achter je laten? Ongelooflijk.
wat een fascinerende locatie! en gelukkig bijna zonder graffiti
Daar was ik inderdaad ook positief door verrast! Omdat het iets verder is en wat lastiger te bereiken, houdt het het pure vandalisme toch wat meer op afstand. Gelukkig! Ik hoop dat het terrein nog lang zo ‘goed’ (alles is relatief bij verlaten gebouwen) in tact blijft.
Ik kan echt niet wachten om hier een keer heen te gaan, zo’n bijzondere locatie!
Oh Eva, dit ga jij echt geweldig vinden! Zeker een dagje voor uittrekken binnenkort ;-).