Soms kom je ineens resten Berlijnse Muur tegen op plekken waar je het niet verwacht. Gewoon, omdat ze niet in de reisgidsen worden vermeld, of omdat ze niet direct op het oorspronkelijke grensverloop staan. Fiets je ineens langs een stel muursegmenten vlakbij een idyllisch meer of stuit je ineens op een verzameling stukken muur langs een drukke snelweg. Fascinerend vind ik dat. Fascinerend dat de geschiedenis niet altijd weggestopt wordt in musea maar dat de geschiedenis op zijn eigen manier blijft voortleven in de stad. In dit artikel deel ik mijn 5 meest verrassende ontmoetingen met  restanten van de Berlijnse Muur. Ik ben benieuwd of jij ze al hebt gezien en of je er misschien nog wel meer kent!

Park am Nordbahnhof

Veel van de muurresten die ik tegenkwam, zag ik voor het eerst tijdens mijn fietstocht langs de Berliner Mauerweg, het fietspad dat is aangelegd op de plek van het grensverloop van de Berlijnse Muur. Onderweg kom je veel monumenten, informatieborden en restanten van het muurverloop tegen. Tijdens deze fietsroute ben ik al extra alert op details naar het verleden omdat de kans groot is dat je bijzondere restanten van de geschiedenis tegenkomt. Toen ik in de Liesenstraße een stuk beton boven het woekerende groen uit zag piepen wist ik het dan ook meteen. Dit is een verlaten stuk Berlijnse Muur.

Net als veel langwerpige stadsparken in Berlijn (bijvoorbeeld Görlitzer Park en Mauerpark), stond er ooit een station op het huidige grondstuk van het Park am Nordbahnhof. Het Nordbahnhof was tot 1952 een van de grootste Berlijnse kopstations. Omdat het station tijdens de Tweede Wereldoorlog zwaar was verwoest, en omdat het station op het grensverloop tussen Oost- en West-Berlijn kwam te liggen, werd het in 1952 afgebroken. Het gehele grondstuk werd deel van de Todesstreifen. Tijdens de Koude Oorlog zijn de sporen blijven liggen en maken tegenwoordig maken deze onderdeel uit van het park. Op verschillende plekken vind je nog resten van de Berlijnse Muur terug. Dankzij haar geschiedenis is een bezoek aan het Park am Nordbahnhof zeer de moeite waard!

Locatie: Liesenstraße, vlakbij de spoorbrug van de S-Bahn (Liesenbrücken), Berlijn-Mitte
Originele locatie: Ja
OV: U6 Schwartzkopffstraße of S Nordbahnhof
Combineren met: Een bezoek aan de Gedenkstätte Berliner Mauer, een wandeling door Park am Nordbahnhof en de tentoonsteling over spookstations in station Nordbahnhof

Wallstraße

Misschien tegen je eerste verwachting in, verwijst Wallstraße niet naar de Berlin Wall, maar naar de historische Berlijnse stadsmuur die ooit op deze plek stond. We bevinden ons hier namelijk in het oudste stukje Berlijn. Toen ik tijdens een fietsritje door de Wallstraße richting Friedrichstraße reed, viel mijn oog voor het eerst op dit stuk beschilderde Berlijnse Muur.

In tegenstelling tot de East Side Gallery, waar tekeningen pas na de val van de Berlijnse Muur op de muur zijn geschilderd, is de schildering op dit muursegment in de Wallstraße een origineel uit de Koude Oorlog. De graffiticultuur was in de jaren ’80 in West-Berlijn behoorlijk in opkomst en wat kun je als straatkunstenaar nou beter gebruiken als canvas dan die enorme Berlijnse Muur? De typerende tekeningen van 3,5 meter hoge koppen zijn gemaakt door de kunstenaar Kiddy Citny, die als doel had de Oost-Berlijners ‘met kunst in te sluiten’. Niet zonder gevaar trouwens, want gewapende DDR-soldaten probeerden hem regelmatig te pakken en ook de West-Berlijnse autoriteiten zagen zijn kunstpassie als vandalisme. Impressies van zijn werk in de film Der Himmel über Berlin (1987) maakte hem een icoon.

De twee muursegmenten waarop de tekening van Kiddy Citny te zien is, zijn momenteel onderdeel van de collectie van het Märkisches Museum. In het museum kun je alles te weten komen over de geschiedenis van Berlijn. De segmenten staan voor het museum en zijn ook buiten openingstijden te bezichtigen.

20150227 - P1110292- BerlijnBlog

Locatie: Märkisches Museum, Am Köllnischen Park 5, Berlijn-Mitte
Originele locatie: Nee
OV: U2 Märkisches Museum of S/U8 Jannowitzbrücke
Combineren met: Een bezoek aan het Märkisches Museum en het achterliggende Köllnischer Park

Köpenicker Straße

De Köpenicker Straße vind ik altijd een beetje een gekke straat. Op het eerste gezicht lijkt het namelijk een drukke autostraat waar niets te beleven valt, maar als je beter zoekt, zie je dat deze straat barst van de cultuur en historie. Dat is onder andere te danken aan het industriële verleden van Berlijn. Zo kun je er evenementen bezoeken bij de Heeresbäckerei (een oude bakkersfabriek), street art spotten in de Eisfabriek (een leegstande ijsfabriek) of dineren in een industriële setting bij Sage Restaurant. Maar ook het feit dat de Berlijnse Muur de Köpenicker Straße ooit in tweeën hakte, zorgt ervoor dat hier veel historische details te spotten zijn. Loop een verlaten binnenplaats op en de kans is groot dat je stukken muur tegenkomt, veelal bespoten met graffiti en overwoekerd met onkruid.

Dat overkwam me ook bij een bezoek aan Neu West Berlin, een Contemporary Arts Space in de voormalig Oost-Berlijnse kant van de straat. Ik kwam er voor een tentoonstelling en was stomverbaasd toen ik zag dat de hele binnenplaats vol stond met tientallen beschilderde muursegmenten. Op de segmenten waren de prachtigste muurschilderingen te zien van verschillende kunstenaars en ik raakte hier niet uitgefotografeerd. Helaas is Neu West Berlin inmiddels verhuisd maar de muursegmenten zijn nog altijd te bezichtigen.

20141010 - P1080191- BerlijnBlog Neu West Berlin 4592 x 3064

Locatie: Köpenicker Straße 55, Berlijn-Mitte
Originele locatie: Nee
OV: U8 Heinrich-Heine-Straße
Combineren met: Kunsthaus Bethanien, het Baumhaus an der Mauer of strandbar Holzmarkt

Groß Glienicker See

Tijdens mijn fietsroute over de Berliner Mauerweg van Zehlendorf naar Staaken was de route zo idyllisch en mooi, dat ik bij vlagen even vergat dat hier ooit de Berlijnse Muur stond. Totdat mijn oog ineens viel op een restant van de Berlijnse Muur langs het fietspad. Een beetje verlaten stond hij daar, overwoekerd met onkruid en overspoten met graffiti. Wandelaars en wielrenners snelden zonder blikken of blozen voorbij, alsof niemand meer interesse had in dit stuk beton en haar geschiedenis. Toch was de identiteit van dit betonblok direct te herkennen aan de buis bovenop de muur. Typerend voor de Berlijnse Muur omdat vluchtelingen zo minder houvast zouden hebben om over de muur heen te klimmen.

Toen ik er twee weken geleden nog eens langs kwam, werd ik positief verrast. Bleek het restantstuk Berlijnse Muur ineens piekfijn te zijn opgeknapt, compleet met informatieborden en een rij kasseien in de grond die het grensverloop aangeven. Achter het stuk muur staat nog een flink stuk hek, dat ook onderdeel was van het grensgebied. Mooi om te zien dat er steeds meer moeite wordt gestoken in het behouden en onderhouden van muurrestanten.

20160612 - 16 - _DSF5718- BerlijnBlog fotodagboek 60

Locatie: Gutsstraße (richting Groß Glienicker See), Berlijn-Kladow
Originele locatie: Ja
OV: Bushalte Gutsstraße (bus 135 vanaf S/U7 Spandau)
Combineren met: Bezoek aan de voormalige militaire luchthaven Gatow, een fietstocht langs de Groß Glienicker See en een eetpauze bij
Bootshaus Kladow

Teltow

Langs mijn etappe over de Berliner Mauerweg door Teltow kwam ik meerdere bijzondere overblijfselen van de Berlijnse Muur tegen. Het meeste indruk maakte misschien wel deze verzameling muurstukken op een bouwterrein langs de drukke Oderstraße. Meer dan 100 segmenten lijken rukraak in het gras te staan. Een bizar gezicht, zeker omdat er geen enkele voorbijganger gek van opkijkt. Als de werken niet zo vrolijk beschilderd waren geweest dan had het nog het meest weg van een begraafplaats. Maar omdat alle segmenten zijn voorzien van kleurrijke schilderingen is het meer een gallery. De Teltow Gallery. Kunstenaars kunnen er een muursegment huren voor zes maanden en deze onbeperkt beschilderen. Het idee is dat de kleuren domineren over het grauwe, net als de vreugde van de val van de Berlijnse Muur na jaren van streng regime langs het grensverloop.

20140805 - IMG_7152- BerlijnBlog Berliner Mauerweg 2

Locatie: Klösters-Gelände, Oderstraße (ter hoogte van de Jahnstraße), Berlijn-Teltow
Originele locatie: Nee
OV: S25 Teltow Stadt

Van de vele locaties waar je de Berlijnse Muur nog kunt bezoeken in de stad, waren dit misschien wel de locaties die de meeste indruk hebben gemaakt. Voornamelijk omdat ik ze vrijwel allemaal toevallig tegenkwam en ze daardoor zorgen voor een klein schrikmoment. Heb jij wel eens meegemaakt dat je restanten van de Berlijnse Muur tegenkwam op een moment dat je het totaal niet verwachtte? Ik ben benieuwd!

liebegruesse

Nieuwsbrief

Nieuwsbrief

Meld je aan voor mijn maandelijkse nieuwsbrief en onvang de laatste updates en exclusieve Berlijntips gratis in je inbox.

Je hebt je nu aangemeld voor de BerlijnBlog nieuwsbrief. Dank je wel!

Pin It on Pinterest

Share This