Vanavond was ik, samen met een groot aantal Berlijnfans in Nederland, aanwezig in het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger voor de #Berlijnavond. De plek waar je vanavond live alles over Berlijn kon horen, onderverdeeld in presentaties over wonen, werken, cultuur en vertoeven in Berlijn. Een gevarieerd programma met zowel een Duitse als een aantal Nederlandse sprekers met hun visie over leven in Berlijn. In deze blogpost een korte (of zeg maar gerust lange) uiteenzetting van de presentaties voor iedereen die dit moest missen, of het nog eens wil teruglezen.
1. Wonen in Berlijn
Het epicentrum van Berlijn lijkt soms wel enkel Prenzlauer Berg, Friedrichshain en Kreuzberg te zijn. Het westen van Berlijn wordt nog wel eens als saai bestempeld. Omdat ik zelf een tijdje in het westen van de stad heb gewoond kan ik dit niet helemaal beamen, maar de focus van de avond lag voornamelijk op dit drietal wijken. Als een bulldozer worden de armen die in voormalig creatieve wijken woonachtig waren verder naar onder gedrukt, richting het zuiden van Neukölln. Wijken als Prenzlauer Berg, en Friedrichshain in toenemende mate, worden steeds hipper en bevolkt door hippe mensen. Kreuzberg blijft als vreemde eend in de bijt blijft redelijk stabiel qua variatie aan inwoners, al voor de tijd van de muur was deze wijk alternatief en dat is deze nog steeds. Desondanks zijn deze drie plekken eigenlijk het meest interessant voor jonge immigranten naar Berlijn.
Sonja Mildner:
Na deze introductie maken we contact met Sonja Mildner. Zij is een Duitse die zes jaar in Amsterdam heeft gewoond, en kan daarom goed het verschil vertellen tussen wonen in Amsterdam en in Berlijn. Ze vertelt dat een woning vinden in Amsterdam een stuk moeilijker is dan in Berlijn. In tegenstelling tot in Amsterdam kun je via internet in Berlijn makkelijk zoeken naar een WG, wanneer je vervolgens gaat kijken bij de woning krijg je deze ook vaak. Vaak zul je bij de bezichtiging van een woning een kort “sollicitatiegesprekje” voeren waaruit de eigenaar of toekomstige medebewoner zal uitmaken of je goed in het huis past. Het belangrijkste is het hebben van een vermogen en een inkomen, dit vormt de basis voor het vinden van een woning. Vaak is een werkcontract ook vereist, alsmede een verklaring van de vorige verhuurder die bevestigt dat je altijd tijdig de huur betaald hebt. Als je geen vast contract hebt, wanneer je bijvoorbeeld freelancer bent, is het altijd handig om facturen te kunnen tonen. Eigenlijk willen ze gewoon zekerheid hebben dat de huur altijd betaald zal worden. Wanneer je in het verleden schulden hebt gemaakt wordt het moeilijker om iets te vinden.
Sonja raadt aan om veel van deze formaliteiten van te voren te regelen om een lange overbruggingsperiode in Berlijn te kunnen voorkomen. Als je enkel een woongemeenschap zoekt kun je trouwens ook terecht op wg-gesucht.de.
Een belangrijke vraag voor iedere Nederlander, wat kost het? Vanaf 300 euro heb je al een klein appartement. Natuurlijk is de locatie, de grootte en de staat van de woning hierbij van groot belang. Duidelijk is wel dat de huren veel lager liggen dan in Amsterdam. Sonja zelf zoekt overigens nog een huisgenoot, dus mocht je nog iets zoeken? Laat het dan eventjes weten.
Benieuwd naar mijn persoonlijke ervaringen? Lees dan een woning zoeken in Berlijn.
2. Vertoeven in Berlijn
Na een heerlijk Sauerkrautdiner gaan we verder met het volgende thema; vertoeven in Berlijn. Berlijn kenmerkt zich door ongeveer 800 bedrijfsterreinen die braak liggen. Zij zorgen voor creatieve initiatieven zoals het RAW-Gelände en de vele strandbars.Eric Muis:
Eric Muis, nederlander en tijdje woonachtig in Berlijn, vertelt met een enorme grote passe zijn verhaal over vertoeven in Berlijn (Eric, chapeau voor je verhaal!). Hij woont sinds 3 jaar in Berlijn en is zelfstandig grafisch ontwerper. Ooit voor Berlijn gekozen omdat de prijzen aanlokkelijk waren, prachtige oude woningen zijn in Berlijn bijvoorbeeld nog gewoon goed betaalbaar. Los daarvan heeft de energie in Berlijn een grote aantrekkingskracht. Eric beaamt dat Berlijn booming is, maar dat de Lonely Planet vooral volstaat met “zogenaamd coole locaties” zoals de Berghain. Je moet als vreemdeling wel enigszins door de schil heenprikken om de echte underground locaties te vinden. Maar, de bekende clubs zijn niet voor niets bestempeld als cool en het is zeker leuk om er heen te gaan. De echte underground feesten zul je moeten vinden via contacten in Berlijn, liefst studenten, want deze zijn meestal goed op de hoogte van wat er speelt in underground Berlijn.
Parken & “hangplekken”:
Eric begint zijn verhaal met het parkleven in Berlijn. Een groot deel van het openbare leven speelt zich namelijk af in parken, de rest van Berlijn is namelijk toch wel wat grauw en grijs. De parken nemen veel ruinte in van de oppervlakte in Berlijn en zijn een grote magneet voor iedereen zonder tuin (praktisch elke Berliner dus). Als eerste voorbeeld noemt Eric het enorme Tiergarten wat centraal ligt gelegen in Berlijn. Dit is het oudste park van Berlijn en heeft onder andere een grote verzameling oude gaslantaarns. Deze zijn stuk voor stuk anders van model en komen uit heel Duitsland, op geen plek op de wereld zul je zoveel authentieke gaslantaarns vinden als in Berlijn. Een ander bekend park is het Viktoriapark, een romantische plek met een mooie waterval. Allemaal kunstmatig, maar dat maakt het allemaal niet minder mooi. Als derde wordt Volkspark Friedrichshain genoemd. Het grappige van dit park is dat er een grote bunker schuil gaat in dit park. In 1946 werden de torens en bunkers opgeblazen en de ruïnes met puin gevuld en met aarde toegedekt. De daardoor ontstane bergjes werden tijdens renovaties beplant naar ontwerpen van Reinhold Lingner.
Vandaag de dag kun je hier onder andere leuk picknicken want het is er heel mooi aangelegd. Het laatste park wat hij noemt is het Treptower Park met zijn gedenkplaats voor gevallen Sovjetsoldaten in Berlijn. Bij de verovering van Berlijn op het naziregime hadden tenslotte tienduizenden Sovjetsoldaten het leven gelaten. Deze gedenkplaats dient zowel als begraafplaats als gedenkplaats. “Je waant je bijna bij het Rode Plein in de buurt” aldus Eric. Maar, waar het allemaal echt om draait tussen al het Berlijnse groen is het ch(gr)illen im Park. De jeugd hangt gezellig rond, en dat beperkt zich niet alleen tot de zomer of het weekend.De stedelijke sport in Berlijn is ping-pong (tafeltennis) aldus Eric. In veel Berlijnse parken vind je oude betonnen tafeltennistafels. Niet vreemd dus dat iedere Berlijner een eigen setje rackets heeft. Aanschuiven kan gerust, en doorlopen ook weer. Je vindt ze onder andere in het Tiergarten.
Ik dacht even dat het Mauerpark niet genoemd zou worden maar het verhaal wordt vervolgd met het bekende Mauerpark. De plek waar een lang stuk muur het park siert. Ook noemt hij het amfitheater in het Mauerpark, hier wordt iedere zondag de Bearpit Karaoke gehouden. Met een gezellige bakfiets en karaokeset organiseert Joe hier ieder weekend een feest waar soms wel 1.500 man op afkomt. Je kunt ook verzoekjes indienen bij deze beste man. Grappig om te zien hoe iedereen hier meezing en meeklapt. Helaas wordt de noordkant van het Mauerpark bedreigd, hier wil men nieuwe flats bouwen die het uitzicht vanuit het park zouden verpesten. Berlijn zou Berlijn niet zijn als hier niet tegen geprotesteerd zou worden. Hoe dit verder gaat aflopen is nog niet bekend.
De Admiralsbrücke bij het Landwehrkanal, het kunstmatig aangelegde kanaal om de Spree te ontlasten, is ook een bekende hangplek voor studenten en inmiddels steeds meer toeristen. Overdag een gezellige hangplek om te kletsen, te drinken en muziek te maken, ’s avonds een plek om te feesten. Lange tijd een “typisch Berlijns” plekje geweest, nu een Lonely Planet plekje. Waar eerst de Berlijnse jeugd hier rondhing, zijn het nu in toenemende mate de hippe Britse jongeren die het straatbeeld sieren. Tot grote ergernis van de omwonenden. Dit is een plek die zijn charme zou kunnen verliezen door het grote aantal toeristen in de stad. De burgemeester heeft uitgeverijen gevraagd om de plek niet meer in reisgidsen op te nemen, dat zegt genoeg.Uitgaan:
Qua bars noemt Eric voor mij een onbekende plek, de Kaufbar. Hier kun je alles kopen, van de stoelen op de vloer tot de schilderijen aan de muur. Alleen het personeel is hier niet te koop. Leuk plekje in Berlijn, even onthouden (je kunt natuurlijk nooit alles kennen in Berlijn, zeker de bars niet). Andere bar die hij noemt is bar Primitiv, een bar in burlesque-stijl. Der Goldener Hahn is een Italiaans restaurant in Kreuzberg wat ook de moeite waard is. Dit restaurant is ook voor de grap opgenomen in de werelderfgoedlijst van UNESCO wat voor media-aandacht heeft gezorgd. Nu worden de nadelen ervan ook pijnlijk duidelijk aangezien ze niets meer aan het pand mogen veranderen. Ook het RAW-Gelände komt weer aan bod. De plek waar ooit een fabriek was maar waar in korte tijd 30.000 werknemers zijn ontslagen. En wat doe je met een oud leegstaand pand? Juist. Een club maken, maar je vindt hier ook een kunstgallerij, een Biergarten en een chill-out.Een mooie quote over het uitgaansleven in Berlijn is wel “Berliner Nächte sind lange”. Neem een kijkje naar Berlin Calling en je hebt een idee. Vooral minimal techno voort de boventoon in de clubs in Berlijn. Tresor is de club waar je dan moet wezen, de club die van Potsdamer Platz verder naar de buitenwijken is verdreven. Meestal kom je voor een prikkie (Nederlandse maatstaven, ongeveer €10 a €12,50) binnen om de industriele sfeer te proeven. Berghain ligt een beetje in hetzelfde straatje, ook in een oude centrale, en ook techno. Sven Marquardt, mister Berghain himself, die bepaalt of je wel of niet binnenkomt. Hij is inmiddels uitgegroeid tot icoon van Berghain, maar zo streng als hij eruit ziet, zo schattig is hij als hij praat. Hij slist namelijk nog al. No go’s zijn grote brallende groepen, die komen Berghain niet in. Hoe kom je wel binnen?Je moet gewoon “cool” zijn. Ben je eenmaal binnen, dan ben je tot zondagavond onder de pannen want voor die tijd verdwijnen de bezoekers niet.
3. Cultuur en historie
Dit deel van de avond wordt geopend met een trailer van Unlike Berlin, Trainwriting. Een documentaire over het leven van graffiti-artiesten in Berlijn die binnenkort uitkomt.
Vincent Kompier:
Vincent Kompier is een Nederlander die in Berlijn woonachtig is en voor verschillende Nederlandse media werkzaam. Hij geeft rondleidingen in Berlijn en schrijft een onderzoek over de woningbouw in Berlijn. Dat de stad voortdurend verandert noemt hij een zwakte maar ook een sterkte. “Lasagna van geschiedenis” een mooie quote over Berlijn. Iedereen die naar Berlijn komt probeert iets aan de huidige geschiedenis toe te voegen waardoor de lasagne steeds dikker wordt.
De opkomst van oost Berlijn in 1989 is onder andere ontstaan door de grote leegstand na de val van de muur. Hierdoor was het heel makkelijk om iets op te bouwen in de stad, maar op je bek gaan is ook heel makkelijk. 180.000 mensen werken in de creatieve sector maar alleen een kwart kan hiervan leven. Iedereen noemt zich maar creatief maar eigenlijk is de helft werkloos. Maar gelukkig voor hen is alles groot in Duitsland behalve de prijzen in Berlijn.
Als abslute aanbeveling op het gebied van cultuur in Berlijnnnoemt hij de prive collecties in Berlijn. In een oude bunker vlakbij de Friedrichstrasse komt alles samen, kunst, geschiedenis en sfeer. Aanmelden vooraf is verplicht maar overal is iets op te regelen dus zeggen dat je het niet wist is meestal al genoeg om toch binnen te komen.
4. Werken in Berlijn
Paul de Bruijn introduceert het onderwerp “werken in Berlijn” met een ervaring met het Betahaus. Deze werkruimte voor freelancers aan de rand van Kreuzberg is een mooi concept. Je kunt hier voor tussen de €10 en €12 per dag aan het werk. Voor dit geld krijg je een hoop inspiratie terug, en veel tijdelijke collega’s van over de hele wereld. Veel luxe mag je echter niet verwachten want veel verder dan een degelijke tafel gaat het vaak niet, maar dat is ook niet waar je voor komt als je naar Berlijn gaat.Edial Dekker:
Het laatste deel van de Berlijnavond komt voor de rekening van Edial Dekker. Een jonge Nederlandse ondernemer die in eerste instantie tijdelijk naar Berlijn wilde verhuizen, maar inmiddels praktisch permanent in Berlijn zit. Met een interactief webdesign bureau onderscheidt zijn bedrijf zich van verschillende andere bedrijven in de creatieve sector die zich nog voornamelijk op offline media en print richten. Zijn tip is dan ook om het gat in de markt op te zoeken en om vooral door te zetten. Het lijkt soms alsof iedereen veel doet in Berlijn, maar veel mensen zitten voor 14:00 al aan het bier. Iedereen leeft met een flexibel ritme en dat kan het verleidelijk maken om niet door te zetten. Dit is alleen het punt waar je echt moet doorzetten om je doel te kunnen bereiken.
Daarnaast helpt het om snel Berlijnse contact te vinden die je kunnen helpen bij het vinden van klanten (als je voor jezelf begint), maar ook bij het vele papierwerk. Duitsland kan soms nogal bureaucratisch zijn en enige hulp van een “native” Duitser kan hierbij goed van pas komen. Wanneer zij zelfs aangeven de papieren soms niet te begrijpen zegt dat ook wel iets over het papierwerk van onze Oosterburen.
Of Berlijn wel zit te wachten op Nederlanders? Daar kunnen we vrij kort over zijn. Vaak worden de commerciële vaardigheden van Nederlanders wel gewaardeerd, maar het moet allemaal niet té. Ook wordt het “lockere” karakter vaak als pluspunt genoemd, en wanneer je ook nog een beetje Duits spreekt kan het helemaal niet meer stuk. Berlijn lijkt vooralsnog geen problemen te hebben met de overdosis Nederlanders van de laatste tijd.
Als laatste tip geeft Edial mee dat het behouden van sommige Nederlandse zaken niet slecht is. 1,5 jaar heeft hij nog met een Nederlandse zorgverzekering gezeten en met een Nederlandse inschrijving in de gemeente. Het inschrijven bij de gemeente gaat in Berlijn vrij makkelijk. Wel is hij nog altijd in het bezit van een Nederlandse rekening; slim want met een Nederlandse rekening kun je meestal bij elke Duitse bank kosteloos geld opnemen. Als je een Duits account hebt kun je vaak alleen kosteloos geld opnemen bij je eigen bank, anders kost het al snel 5 euro per opname. Zonde!
Benieuwd naar mijn persoonlijke ervaringen? Lees dan een woning zoeken in Berlijn.
Noot:
Mijn complimenten aan Paul de Bruijn voor de strakke organisatie. En voor alle Berlijn-Blog lezers die ik hier heb mogen ontmoeten met als hoogtepunt twee lezers uit Gent die helemaal naar Amsterdam zijn gekomen, wow! Aanvullingen op de avond mogen hieronder in de comments!
Geweldig verslag Marjolein met weer een aantal nuttige tips!
Ik ben zelf van plan om een jaar in Berlijn te gaan wonen & werken, ben al een tijdje opzoek naar een woning via internet. Nadeel van immobilienscout is dat je veel in aanraking komt met huurders die eerst geld willen zien, en dat spelen via een Rental Agency. Ik ben op jou tip afgegaan en heb een hostel geboekt in Friedrichshain de eerste week van april. In die week ga ik opzoek naar een appartement, hoop dat ik wat vind! Als het nodig is schakel ik een makelaar in. Ik heb behoorlijk veel info uit jou blog gehaald, mijn dank daarvoor.
Heeft iemand enig idee of ik in Nederland de Berliner Morgenpost kan kopen!? Ben al langs aardig wat boekhandels in Arnhem en verkooppunten waar ze buitenlandse kranten verkopen geweest, maar helaas geen Berliner Morgenpost.
Dank!
Hoi Paul,
goed om te horen dat je wat aan mijn blog hebt gehad. Veel succes met het zoeken van een woning, het moet te doen zijn! Ik denk dat het lastig wordt om de Berliner Morgenpost in Nederland te vinden aangezien het een vrij regionale krant is. Ook in Duitsland buiten Berlijn vind je deze krant niet overal.. Je kunt natuurlijk wel gewoon de website raadplegen.
Groeten, Marjolein.
Bedankt voor het uitgebreide verslag en de aankondiging van de Berlijnavond die je hier een tijdje geleden gepost hebt. Daardoor zijn we uiteindelijk op deze interessante avond geraakt!
Eén van de twee lezers uit Gent :)
Fijn dat jullie helemaal uit Gent zijn gekomen.
Ja, echt ontzettend leuk om te horen! Leuk ook om jullie even gesproken te hebben op de Berlijnavond, ik hoop dat jullie een leuke avond in Amsterdam hebben gehad en een goede reis terug naar Gent. Leuke site heb je trouwens ook met prachtige foto’s van Berlijn, als ik binnenkort een keuze heb gemaakt voor de mooiste foto dan bestel ik er eentje :-).
Erg goed verslag zeg! Leuk om zo ook iets te kunnen lezen van de andere bijdrages. Fijn dat de avond in goede aarde is gevallen.
@Marjolein: Erg leuk blog trouwens! Jaja, ik kende het wel… ahum ;-)
Maar vanaf nu ga ik hier vaker lezen. Nur weiter so!
Dankjewel Eric! Zeker zo goed geïntegreerd dat Nederlandse blogs taboe zijn? ;-). Ik hoop dat er nog wat nieuws voor je bijzit zo nu en dan. Ik heb vanuit jouw tips in ieder geval de Kaufbar en bar Primitiv op mijn to-do lijstje gezet voor mijn volgende Berlijnbezoek. Vond je verhaal heel enthousiast en levendig zo met de foto’s dus ook weiter so ;-).
Het was een hele leuke, gezellige avond! Grappig om eens met zoveelk Berlijn enthousiastellingen bij elkaar te komen. Mijn Berlijn heimwee steeg weer even tot onkenbare hoogte.
Wow ! waanzinnig mooi uitgebreid verslag van de avond! En ja, het as een hele leuke avond.
Wat een prachtig en uitgebreid verslag van een bijzondere avond. Ik zou het niet beter hebben kunnen beschrijven. Dank!
Ik denk ook dat modereren en bloggen tegelijkertijd heel lastig had geweest ;). Jij ook bedankt Paul, voor je comment en de leuke avond!
Prima samenvatting van een gezellige & interessante avond, complimenten, groetjes, Liesbeth
Dat klinkt als een hele interessante avond. Jammer dat ik er niet bij kon zijngrtz Xander